Państwo (dialog)

P. Oxy. 3679, pochodzący z III wieku n.e.

Państwo (gr. Πολιτεία, Politeia) – dzieło filozoficzno-polityczne filozofa greckiego Platona powstałe ok. 380 roku p.n.e., napisane w formie dialogu. Platon przedstawia w nim syntezę swoich poglądów na temat funkcjonowania społeczeństwa i ogólnie tego, co nazywa φιλοσοφία περὶ τὰ ἀνθρώπινα (philosophia peri ta anthropina) – „filozofią rzeczy ludzkich”. Porusza szereg zagadnień dotyczących etyki, filozofii politycznej, epistemologii, ontologii i etyki medycyny. Można w tym dziele odnaleźć także zalążki idei, które dzisiaj nazwalibyśmy komunistycznymi oraz teorii ekonomicznej. Platon zadawał sobie w tym dialogu pytanie Co to jest sprawiedliwość?; poszukując idealnego wzorca państwa i sprawiedliwości. Oryginalny tytuł to Πολιτεία (Politeia).

Sceneria i przedstawione postacie

Państwo jest najdłuższym platońskim dialogiem – składa się z 10 ksiąg oraz prologu i epilogu.

Przegląd treści dialogu Erica Voegelina[1]

Prolog

Wprowadzenie

Część I: Pochodzenie i ustrój polis

  • II a Pochodzenie polis
  • II b Wykształcenie strażników
  • III Ustrój polis
  • IV Sprawiedliwość w polis

Część II: Ucieleśnienie idei

  • V a Cielesna jedność polis
  • V b Rządy filozofów
  • VI Idea dobra
  • VII Wykształcenie filozofów

Część III: Upadek polis

Zakończenie

  • IX Odpowiedź: Sprawiedliwość jest lepsza od niesprawiedliwości

Epilog

  • X a Odrzucenie sztuki mimetycznej
  • X b Nieśmiertelność duszy
  • X c Korzyści ze sprawiedliwości za życia
  • X d Ocena czekająca po śmierci

Bertrand Russell wydziela trzy części Państwa Platona:

  • Księgi I-V: część o utopii, przedstawianie idealnego społeczeństwa, próby definiowania sprawiedliwości;
  • Księgi VI-VII: filozofowie ukazani jako idealni władcy takiego społeczeństwa, ta część tekstu koncentruje się na definiowaniu, czym filozof jest;
  • Księgi VIII-X: dyskusja o kilku faktycznie istniejących formach rządów, ich złe i dobre strony.

Przypisy

  1. Eric Vogelin, Order and History, University of Missuri Press Columbia and London 2000, vol. III, s. 100.

Linki zewnętrzne