Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Państwa nieuznawane

Państwa nieuznawane (inne terminy stosowane zamiennie: państwa powstańcze[1], państwa nieuznane, quasi-państwa, parapaństwa, państwa de facto niepodległe) – termin stosowany dla kilku jednostek politycznych świata, które pomimo braku uznania na arenie międzynarodowej (lub z minimalnym uznaniem) de facto są niepodległymi państwami.

Państwa nieuznawane

     państwa częściowo uznane na arenie międzynarodowej (przynajmniej przez jedno państwo członkowskie ONZ)

     państwa nieuznawane na arenie międzynarodowej, de facto kontrolujące swoje terytorium

     terytoria o nieustalonym statusie politycznym

Charakterystyka

Praktyka uznawania państw pojawiła się pod koniec XVIII wieku w związku z uznaniem niepodległości Stanów Zjednoczonych przez niektóre inne państwa. Później zasada ta się rozszerzała, by osiągnąć kulminację w postaci uznawania niepodległości byłych kolonii.

W myśl dominującej w prawie międzynarodowym zasady uznanie państwa na arenie międzynarodowej nie jest warunkiem koniecznym do jego powstania. W praktyce jednak państw nieuznawanych na arenie międzynarodowej nie uważa się za niepodległe. Jednak nie zmienia to faktu, że państwa takie funkcjonują, mają swoje terytoria, ludność i rządy sprawujące nad nimi względnie suwerenną lub narzuconą siłą kontrolę. Obszarów separatystycznych, które ogłosiły niepodległość, jest na świecie wiele, lecz tylko nieliczne z nich można zaliczyć do państw de facto niepodległych. Nie będą nimi regiony, które proklamowały niepodległość, lecz w dalszym ciągu pozostają pod faktyczną władzą kraju, do którego dotychczas należały. Państwami nie są również obszary separatystyczne, na których wciąż trwają walki i sytuacja może ciągle ulegać zmianie.

Obecnie za de facto niepodległe można uznać osiem państw, których niepodległość, ogłoszona co najmniej kilkanaście lat temu, zdążyła już okrzepnąć lub została uznana przez co najmniej jedno państwo uznawane na arenie międzynarodowej, a ich rządy bez przeszkód sprawują władzę nad terytorium, mającym w miarę określone granice i stałą ludność.

Podobny nieco charakter do państw nieuznawanych mają terytoria o nieustalonym statusie. Są to terytoria, które domagają się uznania niepodległości i których aspiracje są poważnie brane pod uwagę na arenie międzynarodowej. Zawiłości świata polityki międzynarodowej powodują jednak, że dotychczas kraje te faktycznie pozostają pod władzą państw sąsiednich, a ich ostateczny status, to znaczy nadanie niepodległości lub pozostanie w jakiejś formie związku z państwem administrującym, ma zostać rozstrzygnięty w bliżej nieokreślonej przyszłości. Obecnie na świecie istnieją dwa takie terytoria: Sahara Zachodnia i Palestyna – mimo nieuregulowanego statusu i braku efektywnej kontroli nad całością swojego terytorium są one przez część państw uznawane za kraje niepodległe.

Państw nieuznawanych nie należy mylić z mikronacjami (na przykład Sealand, Seborga, Hutt River), które w ogóle nie są elementem polityki międzynarodowej (choć część z nich do tego aspiruje), a ich „istnienie” wynika w głównej mierze z ich ignorowania lub traktowania przez władze poszczególnych państw jako swoisty folklor. Obok mikronacji istnieją jeszcze państwa wirtualne będące wytworem społeczności internetowych (na przykład Talossa).

Do grona państw nieuznawanych nie zalicza się terytoriów kontrolowanych przez grupy terrorystyczne. Przykładem jest Państwo Islamskie, które ogłosiło się kalifatem 29 czerwca 2014[2], posiada pełną kontrolę nad opanowanym terytorium i ma znamiona państwowości[3]. Część źródeł z tego powodu rozważa czy Państwo Islamskie można uznać za państwo[4], a niektóre źródła określają Państwo Islamskie mianem quasi-państwa[5]. Jednak nie jest zaliczane do państw nieuznawanych, gdyż przeszkodą jest nie tylko brak uregulowanego statusu międzynarodowego, ale także łamanie międzynarodowych praw człowieka, terroryzm i zbrodniczość wpisane w ideę działania samozwańczego kalifatu[6][7] i krytykę całości idei ze strony Organizacji Narodów Zjednoczonych[8]. Skala zbrodniczości i terroru w rozmiarze domniemanego państwa nie jest spotykana w żadnym kraju na świecie w historii współczesnej – z tych względów Państwo Islamskie określa się mianem organizacji terrorystycznej – z silną i rozbudowaną strukturą – ale nie państwem nieuznawanym[9]. Również znaczna większość środowiska muzułmańskiego neguje państwowość (także w rozumieniu ponadnarodowego kalifatu) i określa Państwo Islamskie mianem organizacji terrorystycznej[7][10].

Państwa częściowo uznane na arenie międzynarodowej

Państwa częściowo nieuznawane na arenie międzynarodowej

Niektóre powszechnie uznawane państwa są nieuznawane przez jedno lub kilka uznanych państw członkowskich ONZ, jednak powszechnie nie kwestionuje się ich istnienia i suwerenności.

Państwa nieuznawane

Lista państw nieuznawanych na arenie międzynarodowej, ale de facto kontrolujących swoje terytoria:

Terytoria o nieustalonym statusie

  •  Palestyna (uznawana za państwo przez ONZ ze statusem państwa-obserwatora w organizacji) oraz ponad 100 państw, z czego część, w tym państwo polskie, uznaje za podmiot prawa międzynarodowego Palestyńskie Władze Narodowe, a nie państwo palestyńskie)
  •  Sahara Zachodnia od 1976 (w 2013 uznawana przez 51 państw i 1 państwo nieuznawane (Osetię Południową) za niepodległe państwo, pełnoprawny członek Unii Afrykańskiej, większość terenów pozostaje pod administracją marokańską)

Historyczne państwa nieuznawane lub częściowo uznane (po II wojnie światowej)

Lista istniejących po 1945 roku, nieuznawanych lub częściowo uznawanych, państw historycznych, które de facto kontrolowały własne terytoria

Państwo Rok powstania Rok likwidacji Obecnie część
Adżaria 1991 2005 Gruzji
Anguilla 1967 1969 terytorium zamorskie Wielkiej Brytanii
Anjouan 1997 2002 Komorów
Biafra 1967 1970 Nigerii
Bophuthatswana 1977 1994 RPA
Buganda[28] 1960 1962 Uganda
Ciskei 1981 1994 Republiki Południowej Afryki
 Czeczenia 1996 1999 Rosji
Doniecka Republika Ludowa Doniecka Republika Ludowa 2014 2022 Ukrainy, okupowana przez Rosję
 Gagauzja 1990 1994 Mołdawii
 Górski Karabach 1991 2023 Azerbejdżanu (po rozwiązaniu struktur pod koniec 2023)
Herceg-Bośnia 1992 1994 Bośni i Hercegowiny
Jubaland 1998 2001 Somalii
Kabinda 1975 1976 Angoli
Kaczin 1962 1994 Mjanmy
Kasai Południowe 1960 1961 Demokratycznej Republiki Konga
Katanga 1960 1964 Demokratycznej Republiki Konga
Krym 2014 2014 Ukrainy, okupowana przez Rosję
Ługańska Republika Ludowa Ługańska Republika Ludowa 2014 2022 Ukrainy, okupowana przez Rosję
Mohéli 1997 1998 Komorów
Nachiczewan 1990 1990 Azerbejdżanu
Południowe Moluki 1950 1950 Indonezji
Republika Serbska 1992 1995 Bośni i Hercegowiny
Republika Serbskiej Krajiny 1991 1995 Chorwacji
Rodezja Rodezja 1965 1980 Zimbabwe
Rotuma 1987 1988 Fidżi
Suwadiwy 1959 1963 Malediwów
Tanna 1980 1980 Vanuatu
 Tatarstan 1991 1994 Rosji
Transkei 1976 1994 Republiki Południowej Afryki
Tybet 1912 1951 Chińskiej Republiki Ludowej
Vemerana 1980 1980 Vanuatu
Venda 1979 1994 Republiki Południowej Afryki
Waziristan 2006 2006 Pakistanu
Wyspa Bougainville’a 1990 1997 Papui-Nowej Gwinei
Zachodnia Bośnia 1993 1995 Bośni i Hercegowiny

Zobacz też

Przypisy

  1. Marek Sobczyński, Państwa i terytoria zależne. Ujęcie geograficzno-polityczne, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2006, s. 241.
  2. Kalif bez przyszłości. wiadomosci.onet.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-16)]., wiadomosci.onet.pl.
  3. Kalifat Państwo Islamskie – spełniony sen Al Kaidy, mpolska24.pl.
  4. Czy Państwo Islamskie jest państwem?, politykaglobalna.pl.
  5. Czym jest Islamskie Państwo Iraku i Lewantu?, politykaglobalna.pl.
  6. Self-Appointed ‘Caliph’ Makes First Public Appearance, CNS News.
  7. a b Grzegorz Małyga, Czy Państwo Islamskie to islamskie państwo?, [w:] Magazyn Uniwersal, Instytut Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Wrocławskiego [1].
  8. United Nations Official Document.
  9. Krzysztof Strachota, Bliski Wschód w cieniu Państwa Islamskiego, [w:] Punkt Widzenia nr 52, Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka Karpia, Warszawa 2015, ISBN 978-83-62936-67-0.
  10. Dr hab. Alona Maria Piwko, Od kalifatu do Państwa Islamskiego. Historia i teraźniejszość w aktualnej sytuacji Iraku, [w:] półrocznik Nurt SVD nr 1 (2016), s. 93–110, Wydział Teologiczny Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
  11. Cтраны, признавшие независимость Республики Абхазия | Посольство Республики Абхазия в Боливарианской Республике Венесуэла. abjasia.org. [dostęp 2017-11-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-18)]. (ros.).
  12. a b NEWSru.com :: Абхазия, Южная Осетия и Приднестровье признали независимость друг друга и призвали всех к этому же. newsru.com. [dostęp 2017-11-25].
  13. Embassy Of Abkhazia to Russia Opened in Moscow. abkhaziagov.org. [dostęp 2017-11-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-29)].
  14. georgiandaily.com – Semi-Recognized Western Sahara to Recognize South Ossetia. georgiandaily.com. [dostęp 2017-11-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-03)].
  15. South Ossetia Opens Home-Office Embassy – Kanal PIK TV. pik.tv. [dostęp 2017-11-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-21)].
  16. Abjasia.org.ve | Sitio oficial de la Embajada de la República de Abjasia en Venezuela. [dostęp 2017-06-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-20)].
  17. U.S. House of Representatives 110TH CONGRESS 2D SESSION H. RES. 1249.
  18. DPRK Diplomatic Relations [online], NCNK, 11 kwietnia 2017 [dostęp 2021-01-09] (ang.).
  19. North Korea Policy: Japan and the Great Powers [online], Routledge & CRC Press [dostęp 2021-01-09] (ang.).
  20. Seung-Ho Joo, Tae-Hwan Kwak, Korea in the 21st Century, Nova Publishers, 2001, ISBN 978-1-56072-990-7 [dostęp 2021-01-09] (ang.).
  21. Taiwanese suspected of shipping coal from North Korea to Vietnam [online], archive.vn, 30 stycznia 2018 [dostęp 2021-01-09].
  22. Artur Adamczyk, Trudne sąsiedztwo – wpływ relacji Turcji z sąsiadami na proces akcesji do Unii Europejskiej, „Studia Europejskie / Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego” (nr 4), 2013, s. 73–100, ISSN 1428-149X [dostęp 2022-02-22], Cytat: Naruszenie integralności terytorialnej Cypru symbolicznie utożsamiane jest z okupacją części terytorium Unii Europejskiej. Poza tym Turcja oficjalnie nie uznaje Republiki Cypryjskiej na arenie międzynarodowej. [...] W 1983 r. Turcja zadecydowała, że na terenach zamieszkanych przez Turków cypryjskich (tzn. zajętych przez jej armię) zostanie proklamowana Turecka Republika Północnego Cypru, którą rząd w Ankarze uznaje za jedyne legalne państwo na Cyprze. (pol.).
  23. Cyprus says willing to engage on defining maritime zones, „Reuters”, 18 sierpnia 2020 [dostęp 2022-02-22], Cytat: „Turkey does not recognise the Republic of Cyprus, so any take-up of Nicosia’s offer would be unlikely.” (ang.).
  24. Turcja nie uznaje prezydencji Cypru [online], Newsweek.pl [dostęp 2022-02-22] (pol.).
  25. James Sterngold, China, Backing North Korea, Quits Armistice Commission (Published 1994), „The New York Times”, 3 września 1994, ISSN 0362-4331 [dostęp 2021-01-09] (ang.).
  26. Pakistan-Armenia Friction Has Intensified [online], Jamestown [dostęp 2021-01-09] (ang.).
  27. Pyrzowice – Lotnisko w Katowicach – Naddniestrze [online], pyrzowice.pl [dostęp 2017-11-25] [zarchiwizowane z adresu 2014-11-29].
  28. British Pathé, Uganda: Buganda Parliament Votes Immediate Independence [online], britishpathe.com [dostęp 2022-10-06] (ang.).

Bibliografia

  • Państwa nieuznawane i terytoria o nieustalonym statusie w: Wielki atlas świata, Wyd. EM, Warszawa 2006
  • W. Malendowski, Zbrojne konflikty i spory międzynarodowe u progu XXI wieku. Atla 2.
  • K. Kubiak, Wojny, konflikty zbrojne i punkty zapalne na świecie. Wyd. Trio, Warszawa 2005.
  • L. Antonowicz, Pojęcie państwa w prawie międzynarodowym. PWN, Warszawa 1974

Linki zewnętrzne

Uwagi

  1. W przypadku trzech państw – Nigerii, Ugandy oraz Wysp Świętego Tomasza i Książęcej – władze Kosowa twierdzą, że uznanie nastąpiło, zaś władze tych państw temu zaprzeczają.
Read more information:

Fictional character in Marvel Comics This article is about the Marvel Comics character. For the DC Comics character, see Medusa (DC Comics). For the mythological figure, see Medusa. Comics character MedusaMedusa, Queen of the Inhumans.Art by Jae Lee.Publication informationPublisherMarvel ComicsFirst appearanceFantastic Four #36 (March 1965)Created byStan LeeJack KirbyIn-story informationFull nameMedusalith Amaquelin-BoltagonSpeciesInhumanPlace of originAttilanTeam affiliationsInhuman Royal Famil…

Опис файлу Cover of Beto Vázquez Infinity album. Source: Website Це зображення є обкладинкою музичного альбому або синглу. Найімовірніше, авторськими правами на обкладинку володіє видавець альбому (синглу) або виконавець (виконавці). Ця робота є невільною — тобто, не відповідає визначенню віл…

Ponta Delgada kan verwijzen naar: Ponta Delgada (São Miguel), op de Azoren Ponta Delgada (Santa Cruz das Flores) Ponta Delgada (São Vicente) Bekijk alle artikelen waarvan de titel begint met Ponta Delgada of met Ponta Delgada in de titel. Dit is een doorverwijspagina, bedoeld om de verschillen in betekenis of gebruik van Ponta Delgada inzichtelijk te maken. Op deze pagina staat een uitleg van de verschillende betekenissen van Ponta Delgada en verwijzingen daarnaartoe. …

Bài viết này là một bài mồ côi vì không có bài viết khác liên kết đến nó. Vui lòng tạo liên kết đến bài này từ các bài viết liên quan; có thể thử dùng công cụ tìm liên kết. (tháng 7 2018) Bài này không có nguồn tham khảo nào. Mời bạn giúp cải thiện bài bằng cách bổ sung các nguồn tham khảo đáng tin cậy. Các nội dung không có nguồn có thể bị nghi ngờ và xóa bỏ. Nếu bài được dịch t

Species of single-celled organism Phytophthora cambivora Scientific classification Domain: Eukaryota Clade: Diaphoretickes Clade: SAR Clade: Stramenopiles Phylum: Oomycota Order: Peronosporales Family: Peronosporaceae Genus: Phytophthora Species: P. × cambivora Binomial name Phytophthora × cambivora(Petri) Buisman, (1927) Synonyms Blepharospora cambivora Petri, (1917) Castanea sativa affected by Phytophthora cambivora Phytophthora × cambivora is a plant pathogen that causes ink d…

For other uses, see NCCA (disambiguation). National Council of Churches in AustraliaFounded1994Websitencca.org.au The National Council of Churches in Australia (NCCA) is an ecumenical organisation bringing together a number of Australia's Christian churches in dialogue and practical cooperation. The NCCA works in collaboration with state ecumenical councils around Australia. It is an associate council of the World Council of Churches, a member of the Christian Conference of Asia and a partner of…

Investment paradigm Stock market board Value investing is an investment paradigm that involves buying securities that appear underpriced by some form of fundamental analysis.[1] The various forms of value investing derive from the investment philosophy first taught by Benjamin Graham and David Dodd at Columbia Business School in 1928, and subsequently developed in their 1934 text Security Analysis. The early value opportunities identified by Graham and Dodd included stock in public compa…

Brazilian accountability office Federal Court of AccountsTribunal de Contas da UniãoCourt headquarters in BrasíliaAgency overviewFormed7 November 1890; 133 years ago (1890-11-07)[1]Preceding agencyNational Public Treasury CourtTypeCourt of AuditHeadquartersSAFS Quadra 4, Lote 1Brasília, Federal District15°48′14″S 47°51′48″W / 15.8039°S 47.8633°W / -15.8039; -47.8633Agency executiveBruno Dantas, PresidentWebsiteportal.tcu.gov.br A 2…

Species of butterfly Shaw's dwarf Illustration from Ferdinand Stoliczka's Yarkand collection Scientific classification Domain: Eukaryota Kingdom: Animalia Phylum: Arthropoda Class: Insecta Order: Lepidoptera Family: Pieridae Genus: Baltia Species: B. shawi Binomial name Baltia shawi(Bates, 1873) Synonyms Mesapia shawii Bates, 1873 Baltia shawi, the Shaw's dwarf, is a small butterfly of the family Pieridae, that is, the yellows and whites. It is found at high altitudes in Central Asia. Descr…

Program pelatihan adalah salah satu hal yang dikaji dalam psikologi industri Psikologi industri adalah ilmu yang mempelajari perilaku manusia di tempat kerja.[1] Ilmu ini berfokus pada pengambilan keputusan kelompok, semangat kerja karyawan, motivasi kerja, produktivitas, stres kerja, seleksi pegawai, strategi pemasaran, rancangan alat kerja, dan berbagai masalah lainnya.[1] Psikolog industri meneliti dan mengidentifikasi bagaimana perilaku dan sikap dapat diimprovisasi melalui p…

British racing driver (born 1952) For the scholar of French history, see David H. Pinkney. This article uses bare URLs, which are uninformative and vulnerable to link rot. Please consider converting them to full citations to ensure the article remains verifiable and maintains a consistent citation style. Several templates and tools are available to assist in formatting, such as reFill (documentation) and Citation bot (documentation). (August 2022) (Learn how and when to remove this template mess…

منطقة بايين ولايت الريفية   الإحداثيات 35°15′43″N 58°22′07″E / 35.261944444444°N 58.368611111111°E / 35.261944444444; 58.368611111111  تقسيم إداري  البلد إيران  التقسيم الأعلى ناحية مركزية  تعديل مصدري - تعديل   منطقة بايين ولايت الريفية (بالفارسية: دهستان پایین ولایت) هي منطقة ريفية…

Middle Indo-Aryan language used in ancient Kamarupa, Indian subcontinent Kamarupi PrakritKamrupi ApabhramsaPronunciationKāmarūpī PrākritRegionKamarupaEraFirst millenniumLanguage familyIndo-European Indo-IranianIndo-AryanEasternKamarupi PrakritEarly formMagadhi Prakrit Writing systemKamarupi scriptLanguage codesISO 639-3–GlottologNoneCoordinates: 26°09′N 90°49′E / 26.15°N 90.81°E / 26.15; 90.81 Kamarupi Prakrit[1] is the postulated Middle Indo-Aryan (…

Place in Lower Carniola, SloveniaGorenje SušiceGorenje SušiceLocation in SloveniaCoordinates: 45°43′33.16″N 15°5′41.74″E / 45.7258778°N 15.0949278°E / 45.7258778; 15.0949278Country SloveniaTraditional regionLower CarniolaStatistical regionSoutheast SloveniaMunicipalityDolenjske TopliceArea • Total2.24 km2 (0.86 sq mi)Elevation202.2 m (663.4 ft)Population (2020) • Total125 • Density56/km2 (140/…

Gmina in Subcarpathian Voivodeship, PolandGmina Nowa Sarzyna Nowa Sarzyna CommuneGmina Coat of armsCoordinates (Nowa Sarzyna): 50°19′20″N 22°19′7″E / 50.32222°N 22.31861°E / 50.32222; 22.31861Country PolandVoivodeshipSubcarpathianCountyLeżajskSeatNowa SarzynaArea • Total144.55 km2 (55.81 sq mi)Population (2011[1]) • Total21,840 • Density150/km2 (390/sq mi) • Urban6,338&#…

Takeji NaraGeneral Takeji NaraNative name奈良 武次BornApril 28, 1868Tochigi prefecture, JapanDiedDecember 21, 1962(1962-12-21) (aged 94)Allegiance Empire of JapanService/branch Imperial Japanese ArmyYears of service1889 - 1933Rank GeneralCommands heldChina Garrison ArmyBattles/wars First Sino-Japanese War Russo-Japanese War Other workAide-de-camp to the Emperor of Japan Baron Takeji Nara (奈良 武次, Nara Takeji, April 28, 1868 – December 21, 1962) was a gen…

Untuk paus apokrip, lihat Paus Donus II. PausDonusAwal masa kepausan2 November 676Akhir masa kepausan11 April 678PendahuluAdeodatus IIPenerusAgatoInformasi pribadiNama lahirtidak diketahuiLahirtanggal tidak diketahuiRoma, ItaliaMeninggal11 April 678Roma, Italia Paus Donus (???-11 April 678) adalah Paus Gereja Katolik Roma sejak 2 November 676 hingga 11 April 678. Didahului oleh:Adeodatus II Paus676 – 678 Diteruskan oleh:Agato lbs Paus Gereja Katolik Daftar paus grafik masa jabatan orang k…

60-й Берлинский международный кинофестиваль Дата проведения с 11 по 21 февраля 2010 года Место проведения  Германия, Берлин Председатель жюри Вернер Херцог 59-й61-й 60-й Берлинский международный кинофестиваль проводился с 11 по 21 февраля 2010 года. Председателем жюри кинофестивал…

2004 studio album by The Lowest of the LowSordid FictionStudio album by The Lowest of the LowReleasedSeptember 21, 2004Recorded2004GenreIndie rockLength42:38LabelMapleMusic RecordingsProducerIan BlurtonThe Lowest of the Low chronology Nothing Short of a Bullet(2002) Sordid Fiction(2004) Do the Right Now(2017) Professional ratingsReview scoresSourceRatingNOW[1] Sordid Fiction is an album by Canadian band The Lowest of the Low. For this record, and all future releases the band swit…

رد فعل ترميدورينمعلومات عامةنسبة التسمية Thermidor (en) البداية 27 يوليو 1794 النهاية 26 أكتوبر 1795 المنطقة باريس وصفها المصدر الموسوعة السوفيتية الأرمينية ص. 675 التأثيراتفرع من المؤتمر الوطني الفرنسي 1792 ـ 1795 تعديل - تعديل مصدري - تعديل ويكي بيانات شارلز أندريه ميردا يطلق النار على روب…

Kembali kehalaman sebelumnya

Lokasi Pengunjung: 3.234.177.119