Owadorostowce (Laboulbeniales Lindau) – rządgrzybów należący do typuworkowców (Ascomycota)[2]. Opisano ponad 2300 gatunków należących do tego rzędu[3]. Tomasz Majewski w 1994 r. na terenie Polski podaje 194 gatunki[4].
Charakterystyka
Głównym autorem naukowego opracowania tego rzędu jest Roland Thaxter, który opisał ponad 1200 gatunków tych grzybów i sporządził około 3000 ich rysunków[5].
Ogromna większość gatunków jest monofiletyczna. Wskazuje na to podobna budowa askospor; wszystkie są wrzecionowate, dwukomórkowe, przy czym jedna z komórek jest mniejsza, a cała askospora otoczona jest galaretowatą powłoką, która jest znacznie szersza wokół dłuższego z dwóch segmentów. Dłuższy odcinek tworzy podstawową część plechy grzybów, w tym organellę przyczepu zwaną stopą, z której rozwija się ssawka wnikająca do ciała żywiciela. Czas potrzebny do rozwoju od kiełkującej askospory do w pełni dojrzałej plechy waha się od 10 do 21 dni, a istnieją dowody na to, że askospory są krótkotrwałe, z dala od swoich żywicieli mogą przetrwać tylko przez krótki okres[3]. Ssawka przebija oskórek stawonoga i pobiera składniki pokarmowe z jego hemolimfy. Plecha grzyba rozwija się na zewnątrz ciała żywiciela i w perytecjach wytwarza zarodniki (askospory). Najczęściej przenoszą się one na nowego żywiciela podczas kopulacji owadów; obserwuje się, że u samców i samic plecha wykształca się w innym miejscu, co jest przystosowaniem do rozprzestrzeniania się zarodników[6].
Owadorostowce wykazują dość duży monofagizm. Z nielicznymi wyjątkami ich żywicielami mogą być tylko gatunki w obrębie jednego rodzaju lub grupy blisko spokrewnionych rodzajów. Oprócz specyficzności żywiciela, niektóre gatunki tych grzybów wykazują także specyficzność dla określonej płci żywiciela lub dla określonych części ciała żywiciela[3].
Owadorostowce występują w różnych typach siedlisk, w tym w wodach otwartych, mokradłach, torfowiskach i brzegach morza, glebie, błocie, rozkładających się szczątkach roślin i zwierząt, liściach i kwiatach, owocnikach większych grzybów, a nawet na ciałach żywych zwierzą, takich jak ptaki i nietoperze. Poziomy infekcji różnią się znacznie w zależności od żywiciela, środowiska i pory roku. Szczególnie podatne na infekcje owadorostowcami są chrząszcze z rodzin biegaczowatych (Carabidae) i kusakowatych (Staphylinidae)[3]. Owadorostowce zazwyczaj nie zabijają swoich żywicieli, ale mogą ich znacznie osłabić[6]. Zdarza się, że są nadpasożytami; występują np. na muchówkach, które są pasożytami wysysającymi krew nietoperzy[7].
.jpg)
.jpg)