Oligomycyna – naturalny antybiotyk makrolidowy izolowany ze szczepów Streptomyces[3], będący inhibitorem mitochondrialnej syntazy ATP.
Działanie
Oligomycyna hamuje działanie enzymu – syntazy ATP, przez blokowanie jej kanału protonowego (podjednostki F0). Obecna w błonie mitochondrialnej syntaza ATP jest odpowiedzialna za syntezę ATP w procesie fosforylacji oksydacyjnej. Działanie oligomycyny polega na zatrzymaniu syntezy ATP (produkcji energii), a nawet całego łańcucha transportu elektronów[4][5].
Struktura
Oligomycyna występuje w postaci wielu homologów, spośród których w największej ilości produkowana przez Streptomyces jest oligomycyna A. Cząsteczka oligomycyny zawiera makrocykliczny 26-członowy pierścień utworzony z wiązań C–C, C=C i C–O z licznymi podstawnikami w tym grupami hydroksylowymi i ketonowymi. Fragment makropierścienia stanowi pierścień tetrahydropiranowy połączony spiro-atomem z drugim pierścieniem tetrahydropiranowym. Pod względem chemicznym oligomycyna jest laktonem, gdyż w makrocyklicznym pierścieniu obecne jest jedno wiązanie estrowe.
Oligomycyny[6]
|
|
R1
|
R2
|
R3
|
R4
|
R5
|
Oligomycyna A
|
CH3
|
H
|
OH
|
H,H
|
CH3
|
Oligomycyna B
|
CH3
|
H
|
OH
|
O
|
CH3
|
Oligomycyna C
|
CH3
|
H
|
H
|
H,H
|
CH3
|
Oligomycyna D (Rutamycyna A)
|
H
|
H
|
OH
|
H,H
|
CH3
|
Oligomycyna E
|
CH3
|
OH
|
OH
|
O
|
CH3
|
Oligomycyna F
|
CH3
|
H
|
OH
|
H,H
|
CH2CH3
|
Rutamycyna B
|
H
|
H
|
H
|
H,H
|
CH3
|
44-Homooligomycyna A
|
CH2CH3
|
H
|
OH
|
H,H
|
CH3
|
44-Homooligomycyna B
|
CH2CH3
|
H
|
OH
|
O
|
CH3
|
Przypisy
- ↑ a b c Oligomycyna A (nr 75351) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2011-06-22]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ Oligomycyna (nr 75351) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2011-06-22]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ Y. Nakakita, M. Nakagawa, H. Sakai. Isolation of oligomycin A as a result of screening for antagonists of lipids. „J. Antibiot.”. 33, s. 514–516, 1980. (ang.).
- ↑ J.B. Chappell, G.D. Greville. Effects of Oligomycin on Respiration and Swelling of Isolated Liver Mitochondria. „Nature”. 190, s. 502–504, 1961. DOI: 10.1038/190502a0. (ang.).
- ↑ Oligomycin. Alomone Labs. [dostęp 2010-07-04]. (ang.).
- ↑ MasayaM. Nakata MasayaM. i inni, Synthetic studies on oligomycins. Synthesis of the oligomycin B spiroketal and polypropionate portions, „Bull. Chem. Soc. Jpn.”, 68, 1995, s. 967–89, DOI: 10.1246/bcsj.68.967 .