Oficerska Szkoła Strzelecka w Stróży

Szkoła oficerska Związku Strzeleckiego w Stróży. Strzelcy podczas zbiórki. Na pierwszym planie Tadeusz Monasterski, dowódca I plutonu.

Oficerska Szkoła Strzelecka w Stróży – placówka szkoleniowa, powołana w 1913 w celu szkolenia kadry oficerskiej dla przyszłych polskich formacji wojskowych.

Siedzibą szkoły był dwór w miejscowości Stróża koło Limanowej. Obecnie w budynku tym mieści się Szkoła Podstawowa im. Stanisława Wyspiańskiego[1][2].

Zajęcia odbywały się od lipca do końca sierpnia 1913.

Jednym z inicjatorów szkolenia, a zarazem wykładowcą był Józef Piłsudski. Zajęcia prowadził również Kazimierz Sosnkowski[1].

Szkolenia Szkoły Oficerskiej Związku Walki Czynnej odbywały się systemem trójstopniowm i obejmowały: szkołę niższą (rekrucką), szkołę średnią podoficerską oraz szkołę wyższą oficerską. Kurs w Stróży przeznaczony był dla absolwentów kursów normalnych i wyższych tej szkoły[3].

Uczestników szkolenia było 90, wśród nich późniejsi dowódcy Legionów oraz znane postacie wojskowego i politycznego świata II Rzeczypospolitej. Wśród absolwentów byli m.in.:

Absolwenci kursu po dalszym przeszkoleniu wojskowo-propagandowym w Wyższej Szkole Oficerskiej ZWC (lub innej podobnej) i otrzymaniu stopnia oficerskiego, mieli prawo do noszenia „Parasola” – odznaki zaprojektowanej przez Włodzimierza Tetmajera w 1913 i zatwierdzonej przez Józefa Piłsudskiego. Odznakę tę w polskiej historii posiadało 67 osób[3].

W roku 1933, w dwudziestą rocznicę powstania Pierwszej Oficerskiej Szkoły Strzeleckiej, w Stróży odbyły się jubileuszowe uroczystości, w których uczestniczyli również jej absolwenci[3]. Podczas uroczystości na budynku szkoły odsłonięto tablicę pamiątkową, na której znajduje się orzeł strzelecki oraz napis następującej treści:

1913 – 1933. W tym domu mieściła się w lipcu 1913 roku Pierwsza Oficerska Szkoła Strzelecka pod komendą Marszałka Józefa Piłsudskiego. W dwudziestą rocznicę, uczestnikom tej szkoły na chwałę, przyszłym pokoleniom ku pamięci tablicę tę wmurowali: Związek Strzelecki, Związek Legionistów, obywatele powiatu limanowskiego.

Tablica pamiątkowa na siedzibie Pierwszej Oficerskiej Szkoły Strzeleckiej w Stróży

W czasach Polski Ludowej, na polecenie Komitetu Powiatowego PZPR w Limanowej, tablica została zerwana i rozbita. Jej pozostałości mieszkańcy Stróży ukryli, a następnie przekazali pod opiekę Towarzystwa im. Józefa Piłsudskiego w Krakowie. Tablicę odrestaurowano i uroczyście wmurowano w ścianę szkoły 5 listopada 1989[3][1]. Towarzyszy jej u spodu skromna tabliczka (6 cm x 23 cm z cynku trawionego, litery pokryte czarną emalią, proj. Piotr M. Boroń) z napisem: "Tablica ta, wyrwana z tego miejsca i zniszczona, której szczątki przez ćwierć wieku ofiarnie ukrywali mieszkańcy Stróży, odrestaurowana staraniem środowisk niepodległościowych w 1981 r., z woli miejscowego społeczeństwa i za sprawą Towarzystwa im. Józefa Piłsudskiego, została przywrócona w dniu 5 listopada 1989 " (P. M. Boroń, J. Giza, P. K. Koźmiński, J. T. Nowak, "W kamieniu i brązie pamięci utrwalanie...", s. 26-27, Kraków, 1998 r.).

Przypisy

  1. ↑ a b c Oficerska Szkoła Strzelecka w Stróży. beskidwyspowy.eu. [dostęp 2010-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-05)]. (pol.).
  2. ↑ Historia szkoły w Skrzydlnej. [dostęp 2010-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-17)]. (pol.).
  3. ↑ a b c d Daniel Strzałka: Non omnis moriar – Stróża - tablica pamiątkowa. osen.pl - portal poświęcony J. Piłsudskiemu, 3-01-2008. [dostęp 2010-10-25]. (pol.).
  4. ↑ Gen. bryg. Stanisław Grzmot-Skotnicki, dowódca Pomorskiej Brygady Kawalerii i Grupy Operacyjnej „Czersk”. Centralne Archiwum Wojskowe. [dostęp 2010-10-25]. (pol.).
  5. ↑ Dowódcy 7 Pułku Ułanów Lubelskich. Muzeum 7. Pułku Ułanów Lubelskich w Mińsku Mazowieckim. [dostęp 2010-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-01)]. (pol.).