Ocena skutków regulacji

Ocena skutków regulacji (skrót: OSR) – jeden z załączników do projektu aktu normatywnego, który opisuje przewidywane skutki proponowanych regulacji według metody analizy kosztów i korzyści.

W założeniu OSR powinna zapewniać podmiotom odpowiedzialnym za tworzenie prawa świadomość konsekwencji, jakie przygotowany akt prawny może wywołać w życiu społecznym. OSR stanowi ważny element w procesie stanowienia dobrego prawa, gdyż pozwala na dostarczenie konkretnych merytorycznych argumentów dla wprowadzenia danej legislacji.

Podstawa prawna

Obowiązek wykonania OSR reguluje Regulamin pracy Rady Ministrów[1], natomiast zakres wykonywania OSR precyzują „Wytyczne do oceny skutków regulacji” przygotowane przez Ministerstwo Gospodarki, które wprowadzają wiele wskazówek praktycznych[2].

W zmienionym w lipcu 2024 roku regulaminie Sejmu wprowadzono obowiązek dołączania do uzasadnienia poselskich projektów ustaw tzw. deklarowanych skutków regulacji (DSR)[3]. Obowiązek ten wszedł w życie 31 sierpnia 2024 roku[3]. Wzór formularza, na którym przedstawia się DSR poselskiego projektu ustawy, określiła uchwała nr 51 Prezydium Sejmu z dnia 26 sierpnia 2024 r.[4]

Praktyka

W praktyce OSR jest zwykle ignorowana przez ustawodawcę[5][6], często ma charakter fasadowy[7][8]:

Brak informacji o kosztach i korzyściach dla adresatów regulacji oraz duża przewaga jakościowych danych o korzyściach dla przekrojowych celów polityki publicznej wskazuje, że informacje te zostały wytworzone ex post w celu uzasadnienia wcześniej podjętych decyzji legislacyjnych. Oznacza to, że procesowi opracowania projektu towarzyszyła ograniczona analiza kosztów i korzyści lub że taka analiza nie została podjęta.

Skutkiem tego są przepisy niespójne, niejasne i budzące liczne spory interpretacyjne[9][10].

 Osobne artykuły: System podatkowy w Polsce#Fiskalizm i Biurokracja#Biurokracja_w_Polsce.

Z przeprowadzonej w 2011 roku ankiety Ministerstwa Gospodarki wynika duża rozbieżność pomiędzy oczekiwaniami społecznymi wobec procedury OSR a podejściem do niej po stronie administracji – np. 60% ankietowanych po stronie społecznej oczekiwało konsultacji społecznych na etapie oceny skutków regulacji, podczas gdy po stronie administracji tego samego zdania było jedynie 18%[11].

Ministerstwo Gospodarki prowadzi szkolenia upowszechniające proces OSR oraz udostępnia przykłady takich ocen[12], stworzyło także propozycje zasad prowadzenia konsultacji społecznych[11].

W 2013 roku Ministerstwo Sprawiedliwości opublikowało propozycję systemowej reformy procesu stanowienia prawa[13]. W towarzyszącym jej uzasadnieniu potwierdzone zostały wcześniej zdiagnozowane patologie polskiej legislacji. Jako najbardziej palące wskazano „niedokładność, nierzetelność i ogólnikowość” sporządzanych ocen skutków regulacji, nietrafne decyzje legislacyjne, iluzoryczne konsultacje społeczne[14].

W 2014 roku rząd Prawa i Sprawiedliwości w swoim programie wyborczym zwracał uwagę na problem "pospiesznie wprowadzanych zmian w obowiązujących ustawach" i podkreślał, że "tworzenie prawa nie może być ekspresowym, interwencyjnym reagowaniem na bieżące zdarzenia”. Po wygranych wyborach standardy legislacyjne rządu zostały jednak znacząco obniżone: z regulaminu prac Rady Ministrów usunięto wymóg sporządzania założeń do projektu ustawy przed przygotowaniem właściwego projektu oraz ograniczono rolę samej oceny skutków regulacji. Częstą praktyką stał się wybieg (stosowany także przed poprzednie rządy) wprowadzania przez rząd projektów ustaw jako "projektów poselskich" (tzw. "by-pasowanie ustaw"), wobec których obowiązują niższe wymogi legislacyjne - spośród 42 ustaw uchwalonych przez rząd w ciągu pierwszych 100 dni rządów jedynie 10 przeszło normalny proces legislacyjny a 32 były przedstawione jako "projekty poselskie". W konsekwencji szereg kluczowych ustaw (o Trybunale Konstytucyjnym, prokuraturze, sądownictwie powszechnym, Krajowej Radzie Sądownictwa, czy Sądzie Najwyższym) w ogóle nie były poddawane normalnej procedurze oceny skutków regulacji i konsultacji społecznych, co wywołało powszechne protesty społeczne.[15]

 Osobny artykuł: Protesty w obronie Sądu Najwyższego w Polsce.

W 2018 roku liczne kontrowersje wywołała przedstawiona przez Ministerstwo Sprawiedliwości ustawa o Instytucie Pamięci Narodowej, której forsowanie przez ministra Patryka Jakiego wywołało liczne kontrowersje w kraju ze względu na ekspresowe tempo i ignorowanie uwag ze strony historyków. Ustawa - jak przewidywali ci ostatni - skutkowała międzynarodowym skandalem i pogorszeniem stosunków z USA oraz Izraelem, w odpowiedzi na które rząd ponownie ekspresowo nowelizował ustawę, usuwając najbardziej kontrowersyjne zapisy.

W październiku 2018 roku kontrowersje wywołał projekt ustawy postulujący uczynienie 12 listopada dniem wolnym od pracy. Ze względu na to, że został on przedstawiony zaledwie na kilka tygodni przed planowanym wejściem w życie, środowiska prawnicze, biznesowe i medyczne zwracały uwagę, że będzie on skutkował ogromnymi stratami finansowymi w skali całego państwa oraz chaosem w instytucjach publicznych, szpitalach oraz firmach, które planują swoje działania z wielomiesięcznym wyprzedzeniem.[15]

Na naruszenie standardów legislacyjnych wskazywano również w przypadku tzw. "afery KNF" w 2018 roku, w której sejmowa Komisja Finansów Publicznych głosowała nad tą samą poprawką wprowadzoną do dwóch różnych projektów nowelizacji. Poprawki były zgłoszone jako "projekty poselskie" choć na posiedzeniu komisji referował je wiceminister finansów Leszek Skiba, procedowano je w pośpiechu i z naruszeniem konstytucyjnej zasady trzech czytań.[16]

Przypisy

  1. ↑ M.P. z 2024 r. poz. 806
  2. ↑ Wytyczne do OSR. Ministerstwo Gospodarki, 2009. [dostęp 2010-01-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-19)].
  3. ↑ a b Uchwała Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej z dnia 26 lipca 2024 r. w sprawie zmiany Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2024 r. poz. 751).
  4. ↑ Uchwała nr 51 Prezydium Sejmu z dnia 26 sierpnia 2024 r. w sprawie wzoru formularza, na którym przedstawia się deklarowane skutki regulacji poselskiego projektu ustawy. , 26 sierpnia 2024. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. 
  5. ↑ Wojciech Rogowski: Skutki regulacji, czyli legislacja postawiona na głowie. Obserwator Finansowy, 2011.
  6. ↑ „Dotychczasowa praktyka wskazuje, że pomimo sześcioletniego funkcjonowania OSR w polskim systemie prawnym, nadal istnieją niedoskonałości w jego funkcjonowaniu”, za: Ocena Skutków Regulacji. Ministerstwo Gospodarki, 2009. [dostęp 2010-01-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-20)].
  7. ↑ Polska 2015: Paranoja tworzenia polskiego prawa. gazeta.pl, 2011.
  8. ↑ Jak i dlaczego reformować ocenę skutków regulacji w Polsce?. Rzecznik Praw Obywatelskich, 2007.
  9. ↑ „Analizowany przepis nie jest pierwszym przykładem wskazującym na umiarkowaną kompetencję ustawodawcy w dziedzinie prawa procesowego cywilnego oraz na brak spójności w podejmowanych przez niego przedsięwzięciach legislacyjnych.”, Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2012, Sygn. akt III CZP 16/12
  10. ↑ Fiskus nas nie gnębi. Zazwyczaj. Skomplikowane przepisy powodują spory. Gazeta Wyborcza, 2014.
  11. ↑ a b Zasady konsultacji przeprowadzanych podczas przygotowywania dokumentów rządowych. Ministerstwo Gospodarki, 2011. [dostęp 2011-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-15)].
  12. ↑ Platforma elektroniczna OSR. Ministerstwo Gospodarki. [dostęp 2010-07-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-19)].
  13. ↑ Deregulacja systemowa – koncepcja reformy rządowego procesu legislacyjnego. Ministerstwo Sprawiedliwości, 2013.
  14. ↑ Koncepcja usprawnienia konsultacji publicznych rządowych projektów aktów normatywnych oraz oceny skutków regulacji. Ministerstwo Sprawiedliwości, 2013.
  15. ↑ a b Wolne 12 listopada? To wcale nie jest niewinna ustawa, „Newsweek.pl” [dostęp 2018-11-11] (pol.).
  16. ↑ Rządowi bardzo się śpieszyło więc posłowie przegłosowali ustawę dwa razy i złamali konstytucję, „prawo.gazetaprawna.pl” [dostęp 2018-11-20].

Zobacz też

Bibliografia

  • Jakubiak-Mirończuk A., Recenzja książek: Ocena skutków regulacji, Technika prawodawcza, Przegląd Sejmowy, Warszawa 2009
  • Ministerstwo Gospodarki, Wytyczne do oceny skutków regulacji (OSR), Warszawa 2006
  • Szpringer W., Ocena skutków regulacji, C.H. Beck, Warszawa 2007

Linki zewnętrzne

Read other articles:

Skuadron udara

Sebuah skuadron F-86 Sabre dari United States Air Force di saat Perang Korea, 1951 Skuadron udara,[1] eskadron udara,[2] atau skadron udara[a] (bahasa Inggris: air force squadron) adalah sejumlah kapal terbang atau pesawat terbang militer yang membentuk suatu kesatuan.[1] Skuadron udara juga merupakan organisasi secara administratif atau organisasi taktis yang terdiri dari sejumlah pesawat udara, perlengkapan dan pengawakannya atau dua divisi kapal atau leb...

 

Chiquinha Gonzaga

Chiquinha Gonzaga Chiquinha Gonzaga adalah seorang komponis dan pianis. Ia lahir dengan nama Francisca Edwiges Neves Gonzaga di Rio de Janeiro, Rio de Janeiro pada tahun 1847. Chiquinha telah menggubah sekurangnya 77 naskah drama dan dua ribu lagu dengan berbagai genre musik. Chiquinha Gonzaga menjadi salah satu tokoh wanita yang berpengaruh dalam sejarah musik Brasil. Dia membuktikan bahwa seorang wanita dapat menjadi artis sekaligus aktivis dalam lingkungan masyarakat patriarki.[1] ...

 

Sompting

Village in Sussex, England Human settlement in EnglandSomptingTower of St Mary's Church, 2004SomptingLocation within West SussexArea4.00 sq mi (10.4 km2) [1]Population8,561 (Civil Parish 2011)[2]• Density2,140/sq mi (830/km2)OS grid referenceTQ170047• London47 miles (76 km) NDistrictAdurShire countyWest SussexRegionSouth EastCountryEnglandSovereign stateUnited KingdomPost townLANCINGPostcode districtBN15...

Cragg Vale Coiners

18th-century counterfeiters in England This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Cragg Vale Coiners – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (April 2023) (Learn how and when to remove this template message) Cragg Vale CoinersHartley family gravestone, Heptonstall; the inscription David Hartley 177...

 

Chivu Stoica

Questa voce o sezione sull'argomento politici rumeni non cita le fonti necessarie o quelle presenti sono insufficienti. Puoi migliorare questa voce aggiungendo citazioni da fonti attendibili secondo le linee guida sull'uso delle fonti. Chivu Stoica Presidente del Consiglio di Stato della Repubblica Socialista di Romaniafino al 1967 Presidente del Consiglio di Stato della Repubblica Popolare RumenaDurata mandato24 marzo 1965 –9 dicembre 1967 PredecessoreGheorghe Gheorghiu...

 

Night Sail

Sculpture in Los Angeles, California, U.S. Night SailThe sculpture in 2022ArtistLouise NevelsonLocationLos Angeles, California, U.S.Coordinates34°3′9″N 118°15′9.5″W / 34.05250°N 118.252639°W / 34.05250; -118.252639 Night Sail is a 1985 sculpture by Louise Nevelson, installed in Los Angeles, California, United States.[1][2][3] The artwork weighs 33 tons,[4] and has been described by the Los Angeles Times as a mysterious, Cubis...

Ligat ha'Al 2016-2017

Ligat ha'Al 2016-2017 Competizione Ligat ha'Al Sport Calcio Edizione 76ª Organizzatore IFA Date dal 20 agosto 2016al 20 maggio 2017 Luogo  Israele Partecipanti 14 Risultati Vincitore Hapoel Be'er Sheva(4º titolo) Retrocessioni Hapoel Kfar SabaHapoel Tel Aviv Statistiche Miglior marcatore Viðar Örn Kjartansson (19) Incontri disputati 240 Gol segnati 524 (2,18 per incontro) Cronologia della competizione 2015-2016 2017-2018 Manuale Ashdod Beitar G Bnei Sakhnin H Be'er...

 

Lucas do Rio Verde

Questa voce sull'argomento centri abitati del Mato Grosso è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Lucas do Rio Verdecomune Lucas do Rio Verde – Veduta LocalizzazioneStato Brasile Stato federato Mato Grosso MesoregioneNorte Mato-Grossense MicroregioneAlto Teles Pires AmministrazioneSindacoOtaviano Olavo Pivetta (PDT) TerritorioCoordinate13°03′53″S 55°55′10″W / 13.064722°S 55.919444°W-13.064722; -55.919...

 

Harlan F. Stone

Chief justice of the United States from 1941 to 1946 Attorney General Stone and Chief Justice Stone redirect here. For other uses, see Attorney General Stone (disambiguation) and Justice Stone (disambiguation). Harlan F. Stone12th Chief Justice of the United StatesIn officeJuly 3, 1941 – April 22, 1946Nominated byFranklin D. RooseveltPreceded byCharles Evans HughesSucceeded byFred M. VinsonAssociate Justice of the Supreme Court of the United StatesIn officeMarch 2, 1925 –...

Lyrick Studios

Defunct American production company Lyrick redirects here. Not to be confused with Lyric. This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Lyrick Studios – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (January 2024) (Learn how and when to remove this message) Lyrick StudiosFormerlyThe Lyons Group (1988–1994)...

 

Ираклеониты

Ираклеониты — ученики гностика Ираклеона (II век). Упоминаются как особая секта Епифанием и Августином; при крещении и миропомазании они соблюдали обряд помазания елеем и при этом произносили воззвания на арамейском языке, которые должны были освободить душу от власт�...

 

User talk:StefenTower

This is StefenTower's talk page, where you can send him messages and comments. Put new text under old text. Click here to start a new topic. New to Wikipedia? Welcome! Learn to edit; get help. Assume good faith Be polite and avoid personal attacks Be welcoming to newcomers Seek dispute resolution if needed Archives: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34Auto-archiving period: 30 days  Wikipedia adsfile i...

Pertempuran Baku

Pertempuran BakuBagian dari Perang Armenia-Azerbaijan &Kampanye KaukasusPasukan Armenia sedang berjaga-jaga di Baku dengan howitzer.Tanggal26 Agustus 1918 – 14 September 1918[1]LokasiBaku, AzerbaijanHasil Kemenangan Utsmaniyah[1]Pihak terlibat Kesultanan Utsmaniyah Azerbaijan Dagestan Komune Baku Russian RSFS  Britania Raya  Australia  Selandia Baru  Inggris Kediktatoran Sentrokaspia Rusia PutihTokoh dan pemimpin Nuri Pasha Mursal Pasha Stepan Shahumi...

 

Repubblica romana

Disambiguazione – Se stai cercando altri significati, vedi Repubblica romana (disambigua). Repubblica romanaMotto: S.P.Q.R.Senatus PopulusQue Romanus (Il Senato e il Popolo Romano) Repubblica romana - LocalizzazioneLa Repubblica romana nel 44 a.C. Dati amministrativiNome completoRepubblica romana Nome ufficialeRes publica Romana Lingue parlateLatino e greco antico (In oriente) varie lingue barbare CapitaleRoma PoliticaForma di governoRepubblica oligarchica mista ad un sistema monarchico el...

 

John William Simpson

British architect For the contemporary British architect, see John Simpson (architect). Portrait by Arthur Stockdale Cope Roedean School by Simpson (1898) Sir John William Simpson KBE FRIBA (9 August 1858 – 30 March 1933) was a British architect and President of the Royal Institute of British Architects from 1919 to 1921. Background and early life Simpson was the eldest son of the Brighton architect Thomas Simpson and his wife Clara Hart. He was the brother of another architect, Gilbert...

Attagenus pellio

Species of beetle Carpet beetle Scientific classification Domain: Eukaryota Kingdom: Animalia Phylum: Arthropoda Class: Insecta Order: Coleoptera Family: Dermestidae Genus: Attagenus Species: A. pellio Binomial name Attagenus pellio(Linnaeus, 1758) Attagenus pellio, the fur beetle or carpet beetle, is a pest which damages stored products such as furs, skins, textiles and grain.[1] It is a 4–6 mm-long oval shaped insect with two patches of white hair on the elytra. Their la...

 

Environmental law

Branch of law concerning the natural environment For the journal, see Environmental Law (journal). This article's lead section may be too short to adequately summarize the key points. Please consider expanding the lead to provide an accessible overview of all important aspects of the article. (May 2022) Part of a series onEnvironmental law Pollution control law Environmental impact assessment Air quality law Water quality law Waste management law Environmental cleanup law Natural resources la...

 

أولين (نيويورك)

  لمعانٍ أخرى، طالع أولين (توضيح). أولين   الإحداثيات 42°04′55″N 78°25′56″W / 42.0818513°N 78.4321392°W / 42.0818513; -78.4321392   [1] تاريخ التأسيس 1765  تقسيم إداري  البلد الولايات المتحدة[2][3]  التقسيم الأعلى مقاطعة كاتاروغوس  خصائص جغرافية  المساحة 15.97031...

Brief des Paulus an die Epheser

Historische Anstecknadel mit dem aus dem Epheserbrief entnommenen Motto der deutschen Baptisten – Ein Herr, ein Glaube, eine Taufe (Eph 4,5 LUT) Neues Testament Evangelien Matthäus Markus Lukas Johannes Apostelgeschichte Paulusbriefe Römer 1. Korinther 2. Korinther Galater Epheser Philipper Kolosser 1. Thessalonicher 2. Thessalonicher 1. Timotheus 2. Timotheus Titus Philemon Hebräer Katholische Briefe Jakobus 1. Petrus 2. Petrus 1. Johannes 2. Johannes 3. Johannes Judas Offenbarung ...

 

Wisconsin Highway 142

Highway in Wisconsin State Trunk Highway 142WIS 142 highlighted in redRoute informationMaintained by WisDOTLength17.69 mi[1] (28.47 km)Major junctionsWest end WIS 11 / WIS 36 / WIS 83 at BurlingtonMajor intersections US 45 in ParisEast end I-41 / I-94 / US 41 / CTH-S in Kenosha LocationCountryUnited StatesStateWisconsinCountiesRacine, Kenosha Highway system Wisconsin State Trunk Highway System Interstate US Sta...