ODESSA

ODESSA (niem. Organisation der ehemaligen SS-Angehörigen, pol. Organizacja Byłych Członków SS) – teoria spiskowa zakładająca istnienie po drugiej wojnie światowej wpływowej, tajnej organizacji, pomagającej nazistowskim zbrodniarzom wojennym w ucieczce przed wymiarem sprawiedliwości i rozpoczęciu nowego bezpiecznego życia. Organizacja miała zostać założona i kierowana przez członków SS, mieć charakter scentralizowany i dysponować znacznym majątkiem umożliwiającym działanie o zasięgu międzynarodowym. W rzeczywistości za tego typu procederami stał szereg pomniejszych, najczęściej niepowiązanych ze sobą organizacji i siatek konspiracyjnych oraz rządy niektórych państw, których niezależne działania przypisywane są zbiorczo fikcyjnej ODESSIE^[1].

Historia

Genezą mitu o istnieniu ODESSY było śledztwo prowadzone na przełomie 1946 i 1947 roku przez amerykański kontrwywiad (CIC) w sprawie plotek o istnieniu tajnej nazistowskiej organizacji działającej na rzecz byłych członków SS. Pomimo początkowego zainteresowania służb kontrwywiadowczych, nie ustalono żadnych przesłanek mogących potwierdzać okoliczności domniemanego powstania takiej organizacji, jej struktury, jakichkolwiek podejmowanych działań ani w ogóle jej istnienia^[2].

Pomimo uznania przez amerykański kontrwywiad doniesień o ODESSIE za niewiarygodne i zamknięciu dochodzenia, plotki na jej temat dalej się rozprzestrzeniały, niejednokrotnie podsycane przez samych nazistów. We wczesnych latach powojennych popularny stał się mit o rzekomej tajnej konferencji elity III Rzeszy, która miała odbyć się 10 sierpnia 1944 roku w hotelu „Maison Rouge” w Strasburgu. Tematem konferencji miała być próba „ocalenia nazizmu” poprzez zdeponowanie za granicą ogromnego majątku w celu sfinansowania potężnej konspiracyjnej organizacji, która w przyszłości da podwaliny pod „IV Rzeszę”. Mimo całkowitej niedorzeczności mitu, do jego szerszego rozpropagowania i niejako uwiarygodnienia przyczynił się znany łowca nazistów Szymon Wiesenthal (szczerze wierzący w istnienie ODESSY). W swojej książce The Murderers among Us utrzymywał on, iż w 1950 roku dowiedział się o istnieniu tejże organizacji od niejakiego „Hansa” mającego być byłym funkcjonariuszem niemieckiego wywiadu. Przez resztę życia Wiesenthal wielokrotnie powracał do tematu ODESSY, sprowadzając ją wręcz do symbolu nazistowskiej bezkarności w powojennym świecie^[3].

Istotnym elementem który wpłynął na rozpowszechnienie się mitu ODESSY była również popularność wydanej w 1970 roku powieści sensacyjnej Akta Odessy Fredericka Forsytha oraz nakręconego na jej podstawie 4 lata później filmu pod tym samym tytułem, przenosząc temat na pole kultury popularnej. Aura sensacji i tajemniczości okalająca ODESSĘ stała się z czasem atrakcyjnym motywem licznych mniej lub bardziej wiarygodnych publikacji utwierdzając istnienie mitu przez niektórych odbieranego za fakt^[2].

W rzeczywistości niemieccy zbrodniarze unikali sprawiedliwości poprzez osobiste koneksje oraz z pomocą nieformalnych, małych (często tymczasowych) siatek konspiracyjnych organizowanych przez byłych SS-mannów i ich sympatyków, a nie przez „potężną, scentralizowaną, międzynarodową organizację” jaką miała być ODESSA. Oprócz tego w ochronę nazistów zaangażowane były również same państwa alianckie (pozyskując w ten sposób wartościowe dla własnych celów osoby), a także m. in. Czerwony Krzyż oraz niektóre instytucje i dostojnicy Kościoła katolickiego^[4].

Założenia teorii

Wg zwolenników teorii spiskowej ODESSA miała zostać powołana z inicjatywy Heinricha Himmlera oraz oficerów SS pod koniec II wojny światowej w obliczu rychłej klęski III Rzeszy^[5]. Dysponowała majątkiem oraz międzynarodowymi powiązaniami politycznymi. Działała w Niemczech, Egipcie, Argentynie, Włoszech oraz Szwajcarii. Z jej pomocy korzystali nazistowscy zbrodniarze wojenni tacy jak Adolf Eichmann, Josef Mengele, Franz Stangl, Klaus Barbie^[6], Erich Priebke oraz ochotnicy walczący u boku armii niemieckiej na froncie wschodnim.

Członkowie ODESSY jeszcze pod koniec wojny zajmowali się ukrywaniem złota i kosztowności zrabowanych przez Niemców w czasie wojny. Uważa się też, że organizacja ukryła złoto Deutsche Banku, na którego trop wpadli alianci, kiedy znaleźli wiele sztabek złota w lasach na terenie Bawarii i Tyrolu^[7]^[6].

Metoda przerzutu zbrodniarzy

Zbrodniarze hitlerowscy przez odpowiednich agentów najpierw trafiali do miasteczek w południowych Niemczech, takich jak Oberstdorf czy Garmisch-Partenkirchen oraz w Austrii, np. Innsbruck czy Klagenfurt am Wörthersee, a także do okolicznych wsi położonych blisko granic z Włochami i Szwajcarią. Następnie odpowiedni agenci-przewodnicy przeprowadzali esesmanów przez Alpy. Po drugiej stronie granicy inni agenci ułatwiali zbrodniarzom dostęp do Watykanu^[8]. Ze względu na udział księży katolickich^[9], a szczególnie franciszkanów, trasę tę nazwano Drogą klasztorów.

Kierowali się oni do domu przy Via Sicilia w Rzymie, będącym konspiracyjną stacją tranzytową, gdzie otrzymywali paszporty krajów niezależnych od aliantów, takich jak Argentyna czy Chile, a następnie drogą morską dostawali się do kraju, którego paszport posiadali. Proces ten koordynował biskup Grazu Alois Hudal^[8].

Zobacz też

Przypisy

↑ Zbiegli Naziści ↓, s. 15-24.
↑ ^a ^b Zbiegli Naziści ↓, s. 15-16.
↑ Zbiegli Naziści ↓, s. 16-17.
↑ Zbiegli Naziści ↓, s. 17-24.
↑ Simon Sebag Montefiore Potwory s. 266
↑ ^a ^b Ściganie zbrodniarzy hitlerowskich z serii: Tajemnice II Wojny Światowej (film z 2002, 45 minut), A&E Home Video, Gazeta Wyborcza, Agora 2009
↑ Złoto nazistów z serii:Tajemnice II Wojny Światowej (film z 2002, 45 minut), A&E Home Video, Gazeta Wyborcza, Agora 2009
↑ ^a ^b Mark Aarons, John Loftus, "Akcja Ocalenie", przeł. Lech Niedzielski, Warszawa 1994
↑ The Catholic Church and the Holocaust Michael Phayer, 1930-1965, Indiana University Press 2000

Bibliografia

Gerald Steinacher: Zbiegli Naziści, jak hitlerowscy zbrodniarze uciekali przed sprawiedliwością. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2015. ISBN 978-83-8049-097-0.