|
O-Ksylen
o-Ksylen
|
|
| Nazewnictwo
|
|
|
| Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
|
| PIN
|
1,2-ksylen[1]
|
| inne
|
o-ksylen, 1,2-dimetylobenzen[1]
|
| Inne nazwy i oznaczenia
|
| orto-ksylen, o-ksylol
|
|
| Ogólne informacje
|
| Wzór sumaryczny
|
C8H10
|
| Inne wzory
|
C
6H
4(CH
3)
2
|
| Masa molowa
|
106,17 g/mol
|
| Wygląd
|
przezroczysta, bezbarwna, łatwopalna ciecz[2]
|
| Identyfikacja
|
| Numer CAS
|
95-47-6
|
| PubChem
|
7237
|
| DrugBank
|
DB03029
|
|
|
| InChI
|
InChI=1S/C8H10/c1-7-5-3-4-6-8(7)2/h3-6H,1-2H3
|
| InChIKey
|
CTQNGGLPUBDAKN-UHFFFAOYSA-N
|
|
| Właściwości
|
|
|
| Gęstość
|
| 0,8755 g/cm³ (25 °C)[3]; ciecz
|
|
|
| Rozpuszczalność w wodzie
|
0,171 g/kg (25 °C)[5]
0,21 g/kg (45 °C)[5]
|
| w innych rozpuszczalnikach
|
mieszalny z etanolem[2], eterem dietylowym, acetonem, benzenem, eterem naftowym i CCl
4[3]
|
|
|
| Temperatura topnienia
|
−25,16 °C[3]
|
| Temperatura wrzenia
|
144,4 °C[3]
|
| Punkt krytyczny
|
357,11 °C °C[6]; 3,74 MPa[6]; 372 cm³/mol ≈ 0,285 g/cm³[6]
|
| logP
|
3,12[4]
|
| Współczynnik załamania
|
1,5018 (589 nm, 25 °C)[3]
|
| Lepkość
|
1,084 mPa·s (0 °C, 1 atm)[7]
0,760 mPa·s (25 °C, 1 atm)[7]
0,561 mPa·s (50 °C, 1 atm)[7]
0,432 mPa·s (75 °C, 1 atm)[7]
0,345 mPa·s (100 °C, 1 atm)[7]
|
| Napięcie powierzchniowe
|
31,41 mN/m (10 °C, 1 atm)[8]
29,76 mN/m (25 °C, 1 atm)[8]
27,01 mN/m (50 °C, 1 atm)[8]
24,25 mN/m (75 °C, 1 atm)[8]
21,50 mN/m (100 °C, 1 atm)[8]
|
| Prężność pary
|
0,88 kPa (25 °C)[9]
10 kPa (74,2 °C)[10]
100 kPa (143,9 °C)[10]
|
|
|
|
| Niebezpieczeństwa
|
| Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Alfa Aesar [dostęp 2016-09-02]
|
|
|
Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
|
| Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI[12]
|
|
|
|
|
| Zwroty H
|
H226, H312, H315, H332
|
| Zwroty P
|
P210, P261, P280, P303+P361+P353, P403+P235, P501[15]
|
|
|
| Europejskie oznakowanie substancji
|
| oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
|
| Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI[12]
|
|
Szkodliwy
(Xn)
|
|
|
|
| Zwroty R
|
R10, R20/21, R38
|
| Zwroty S
|
S2, S25
|
|
|
| NFPA 704
|
Na podstawie
podanego źródła[16]
|
|
|
|
|
| Temperatura zapłonu
|
32 °C[13]
|
| Temperatura samozapłonu
|
463 °C[13]
|
| Granice wybuchowości
|
0,9–6,7%[13]
|
| Numer RTECS
|
ZE2450000
|
| Dawka śmiertelna
|
LDLo 5 g/kg (szczur, doustnie)[14]
|
|
| Podobne związki
|
| Podobne związki
|
m-ksylen, p-ksylen, toluen, styren
|
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
|
|
|
o-Ksylen – organiczny związek chemiczny, węglowodór aromatyczny, jeden z trzech izomerycznych ksylenów. Jest to pochodna benzenu zawierająca dwie grupy metylowe przyłączone do pierścienia w położeniu orto (1,2).
Jest otrzymywany poprzez destylację mieszaniny izomerów ksylenu (o-ksylenu, m-ksylenu i p-ksylenu). Rozpuszcza się w rozpuszczalnikach niepolarnych, np. w węglowodorach aromatycznych.
Jest stosowany do produkcji bezwodnika ftalowego:
![]()
Utlenianie katalityczne o-ksylenu prowadzone w fazie gazowej w temp. 300–400 daje bezwodnik ftalowy praktycznie ilościowo[17].
Przypisy
- ↑ a b Henri A.H.A. Favre Henri A.H.A., Warren H.W.H. Powell Warren H.W.H., Nomenclature of Organic Chemistry. IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013, wyd. 1, Royal Society of Chemistry, International Union of Pure and Applied Chemistry, 2014, s. 139, 653, DOI: 10.1039/9781849733069, ISBN 978-0-85404-182-4 (ang.).
- ↑ a b Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4 .
- ↑ a b c d e Haynes 2014 ↓, s. 3-550.
- ↑ Haynes 2014 ↓, s. 5-198.
- ↑ a b Haynes 2014 ↓, s. 5-189.
- ↑ a b c Haynes 2014 ↓, s. 6-74.
- ↑ a b c d e Haynes 2014 ↓, s. 6-234.
- ↑ a b c d e Haynes 2014 ↓, s. 6-185.
- ↑ Haynes 2014 ↓, s. 15-22.
- ↑ a b Haynes 2014 ↓, s. 6-109.
- ↑ Haynes 2014 ↓, s. 9-59.
- ↑ a b ''o''-Ksylen, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2016-09-02] (ang.).
- ↑ a b c Haynes 2014 ↓, s. 16-28.
- ↑ 2-Xylene, [w:] ChemIDplus [online], United States National Library of Medicine [dostęp 2016-09-02] (ang.).
- ↑ o-Xylene, karta charakterystyki wydana na obszar Polski, Alfa Aesar (Thermo Fisher Scientific), numer katalogowy A11358 [dostęp 2016-09-02] .
- ↑ o-Ksylen (nr 95662) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2016-09-02]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ Gas-phase oxidization process and process for the preparation of phthalic anhydride. wynalazca: TadanoriT. Hara, NobuyoshiN. Nakamura, patent US 6369240, 1996 [dostęp 2016-09-02] .
Bibliografia
|
|
