Nowa cywilizacja. Dwieście lat polskiej fantastyki naukowej – wydana w 1973 przez Wydawnictwo „Nasza Księgarnia” antologia polskich utworów fantastycznych. Wyboru tekstów dokonał i wstępem zbiór opatrzył Zbigniew Przyrowski, tom zilustrowali Alina i Daniel Mrozowie^[1].

Na antologię składa się 12 utworów mających zobrazować, wg podtytułu „dwieście lat polskiej fantastyki naukowej”. Pierwszym zamieszczonym utworem jest fragment powieści Ignacego Krasickiego Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki, wydanej w 1776^[2], najnowszym – Prawda Stanisława Lema z 1964^[3]. Połowę tekstów stanowią wybrane fragmenty powieści, którym tytuły nadał autor wyboru^[4].

Maciej Parowski pisze, że antologia „pokazała polską sf jako gatunek, który nie zaczął się wczoraj, lecz jest dobrze zakorzeniony w naszej kulturze”^[5]. Wojtek Sedeńko ocenia, że jest to wybór „najbardziej reprezentatywnych autorów w historii polskiej fantastyki”^[6].

• Ignacy Krasicki – Wyspa Nipu (fragment powieści Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki)
• Karol Libelt – Gra w szachy
• Sygurd Wiśniowski – Niewidzialny
• Bolesław Prus – Metale profesora Geista (fragment powieści Lalka)
• Władysław Umiński – Słońce na Ziemi (fragment powieści W nieznane światy)
• Antoni Lange – Władca czasu (ze zbioru W czwartym wymiarze)
• Jerzy Żuławski – Powrót na planetę praojców (fragment powieści Stara Ziemia)
• Stefan Grabiński – Problemat Czelawy (ze zbioru Szalony pątnik)
• Stefan Żeromski – Nowa cywilizacja (fragment powieści Przedwiośnie)
• Jan Karczewski – Trochę techniki, czyli automatyczny prezydent (fragment powieści Rok przestępny)
• Stanisław Lem – Prawda
• Konrad Fiałkowski – Biohazard