Przed 1896, North Stradbroke Island i South Stradbroke Island stanowiły jedną wyspę Stradbroke Island, lecz w lecie 1896 potężny sztorm sprawił, że morze oddzieliło dwie wyspy od siebie, a w miejscu dawnego połączenia powstał Jumpinpin Channel.
Przy powierzchni równej 275,2 kilometra kwadratowego wyspa jest drugą pod względem wielkości piaskową wyspą na świecie[3]. Na wyspie znajdują się trzy małe osiedla, wiele jezior, ale istotnym elementem jej krajobrazu są plaże nad Morzem Koralowym. Na wyspie przez wiele lat dominował przemysł wydobywania piasku, aczkolwiek w ostatnich latach za coraz większą część miejscowej ekonomii odpowiedzialny jest turyzm[4]. Istotne jest także rybołówstwo. Rdzennymi mieszkańcami wyspy są członkowie plemienia Quandamooka[5].
Geografia i środowisko
Wyspa jest długa na 38 kilometrów, a jej szerokość to około 11 km. Najwyższym punktem wyspy jest wzgórze osiągające wysokość 239 metrów. Wspólnie z wyspą Moreton, Bribie oraz South Stradbroke Island oddziela ona Zatokę Moreton od Morza Koralowego.
Wyspa leży w strefie klimatu subtropikalnego, opady to niewiele ponad 1500 mm deszczu na metr kwadratowy w ciągu roku, a średnia roczna temperatura to 25 °C[3].
Populacja wyspy to 2026 osób, z czego 883 mieszka w tutejszej stolicy – Dunwich. W pozostałych miastach mieszka 678 osób w Point Lookout i 348 w Amity. Podstawowym sposobem dotarcia na wyspę to prom ze stałego lądu, z miasta Cleveland.
Plaże
Pięć głównych plaż zapewnia wyspie atrakcyjność turystyczną. Main Beach rozciąga się na 32 kilometry i jest uważana za najlepszą do surfowania, Cylinder Beach jest najbardziej chroniona od fal, co czyni ją najlepszą do kąpieli. Frenchmans Beach/Deadmans Beach nie posiada ochrony ratowników, ale jest popularna wśród turystów ze względu na unikalne widoki[6][7]. Na wyspie znajdują się również Home Beach oraz Flinders Beach.
Jeziora, źródła i mokradła
Na wyspie znajduje się ponad 100 słodkowodnych jezior, mokradeł oraz źródeł wody gruntowej. Woda gruntowa jest głównym źródłem słodkiej wody, z której korzystają mieszkańcy oraz miejscowy przemysł[8].
Blue Lake
Blue Lake jest jednym z największych jezior na wyspie. Cała jego powierzchnia znajduje się na terenie Naree Budjong Djara National Park. Posiada ono olbrzymie kulturowe i historyczne znaczenie dla miejscowych Aborygenów z ludu Quandamooka, rdzennych mieszkańców wyspy. Stała hydrologia jeziora sprawiła, że znajduje się ono w niezmienionym stanie przez ostatnie 7500 lat. Jezioro jest ważnym azylem dla wielu gatunków fauny i flory. Australijscy aktywiści starają się, żeby wody jeziora nie zostały wykorzystane do stale rozwijającego się na wyspie przemysłu[6][7].
Eighteen Mile Swamp
Od 26 października 1999 Eighteen Mile Swamp jest zarejestrowane w Australian Heritage Database(inne języki)[9]. Bagno posiada powierzchnię ponad 30 kilometrów kwadratowych, jest również najdłuższym bagnem w południowym Queenslandzie[9]. 27 marca 2011 cały jego teren został objęty ochroną w ramach Parku Narodowego Naree Budjong Djara[10]. Terenem Parku zarządza lud Quandamooka wspólnie z gubernatorem Queenslandu[11][7].
Fauna i flora
Wyspa jest siedliskiem wielu rzadkich i zagrożonych wyginięciem gatunków zwierząt i roślin. Występuje na niej 780 gatunków zwierząt i roślin, z których 599 jest endemicznych dla wyspy. 14 z nich jest określane jako zagrożone, a 2 jako bliskie wyginięcia[12][7].
Z wyspy pochodzi poetka Oodgeroo Noonuccal, publikującej pod zangielszczonym nazwiskiem – Kath Walker[16]. Aborygenka jest aktywistką na rzecz praw rdzennej ludności[17].
Rdzenni mieszkańcy
Rdzenni Aborygeni z plemienia Quandamooka obecni na wyspie składają się z klanów: Noonuccal, Goenpul oraz Ngugi[18]. Quandamooka jest aborygeńskim określeniem Zatoki Moreton[18]. Lud jest plemieniem nomadzkim i często zmienia miejsce zamieszkania na terenie wyspy. W lipcu 2011 członkowie plemienia wygrali wieloletnią batalię sądową przeciwko rządowi Australii o rozpoznanie ich jako oficjalnego plemienia, Sąd Federalny przyznał im również prawa do posiadania własnej ziemi, decydowania o niej oraz podejmowania działań na jej terenie[19][20].
12 grudnia 2019, 8 lat po wyroku sądu, premier Queenslandu wzięła udział w oficjalnym przekazaniu 6483 hektarów ziemi (ponad 24% powierzchni wyspy) plemieniu Quandamooka[21].
Fundusz wspólnotowy
W 2011 Sibelco – główna firma działająca na wyspie, ogłosiła utworzenie funduszu wspólnotowego fundowanego z części zysków z operacji wykonywanych na wyspie[22]. Firma dokonała tego po wieloletniej krytyce faktu, że zarobiła na dzierżawie terenów przemysłowych wyspy ponad 1,5 miliarda dolarów nie dzieląc się przy tym z mieszkańcami wyspy. Fundusz jest zarządzany przez radę wybieraną przez mieszkańców wyspy oraz przedstawicieli Sibelco[23].
12 grudnia 2019 roku firma Sibelco podpisała porozumienie z rządem Queenslandu i przedstawicielami plemienia Quandamooka, w którym zobowiązała się do wspólnych działań na rzecz przyszłości wyspy[24]. 31 grudnia 2019 roku oficjalnie zakończona została górnicza eksploatacja wyspy[23][24].
Przypisy
↑Name=Lifestyle and Community | Library Services and Cultural Development | WebN.=L.C.| L.S.C.D.| W.ServicesName=Lifestyle and Community | Library Services and Cultural Development | WebN.=L.C.| L.S.C.D.| W., South Stradbroke Island history [online], www.goldcoast.qld.gov.au [dostęp 2019-08-26](ang.).
↑ abcdYingyingY.YuYingyingY., HongH.ZhangHongH., CharlesCh.LemckertCharlesCh., Numerical analysis on the Brisbane River plume in Moreton Bay due to Queensland floods 2010–2011, „Environmental Fluid Mechanics”, 14 (1), 2013, s. 1–24, DOI: 10.1007/s10652-013-9295-2, ISSN1567-7419 [dostęp 2019-08-26].
↑Queensland Department of Environment and Science, Naree Budjong Djara National Park [online], Department of Environment and Science, 17 listopada 2011 [dostęp 2019-08-26](ang.).
↑Stratigraphic Architecture of a Regressive Strand Plain, Flinders Beach, North Stradbroke Island, Queensland, Australia, „Journal of Coastal Research”, 30 (3), 2013, s. 575, DOI: 10.2112/jcoastres-d-12-00234.1, ISSN0749-0208 [dostęp 2019-08-26].
↑Helen.H.HortonHelen.H., Islands of Moreton Bay, Springhill, Brisbane, Qld.: Boolarong Publications, 1983, ISBN 0-908175-67-1, OCLC11468457 [dostęp 2019-08-26]. Brak numerów stron w książce
↑National Foundation for Australian Women and The University ofN.F.A.W.T.U.MelbourneNational Foundation for Australian Women and The University ofN.F.A.W.T.U., Oodgeroo Noonuccal - Woman - The Australian Women’s Register [online], www.womenaustralia.info [dostęp 2019-08-26](ang.).
↑KarenK.FoxKarenK., Oodgeroo Noonuccal: media snapshots of a controversial life, ANU Press, grudzień 2008, DOI: 10.22459/iba.12.2008.05, ISBN 978-1-921536-34-2 [dostęp 2019-08-26]. Brak numerów stron w książce
↑Redland CityR.C.CouncilRedland CityR.C., Native title in the Redlands [online], www.redland.qld.gov.au [dostęp 2019-08-26] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-26](ang.).