Nicefor Gregoras

Νικηφόρος Γρηγορᾶς
Nicefor Gregoras
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1295
Heraklea Pontyjska

Data i miejsce śmierci

1359/1360
Konstantynopol

Zawód, zajęcie

historyk, teolog, filolog i astronom

Nicefor Gregoras, także Nikefor Gregoras[1] (gr.: Νικηφόρος Γρηγορᾶς; 1295 – 1359/1360) – bizantyński polihistor: historyk, teolog, filolog i astronom.

Życie

Nicefor Gregoras urodził się w 1295 roku w Heraklei Pontyjskiej w Paflagonii. Początkowo uczył się u swego wuja Jana – późniejszego metropolity Heraklei. W 1315 roku przybył do Konstantynopola i podjął naukę u Teodora Metochity i patriarchy Jana Glykysa. W okresie studiów wyróżnił się szczególnymi osiągnięciami w zakresie astronomii i nauk przyrodniczych. Obdarzony przez cesarza Andronika II godnością kustosza (chartofylaksa) otrzymał zadanie dokonania reformy kalendarza i ustalenia daty świąt wielkanocnych. Ostatecznie przedłożony w 1325 roku projekt reformy nie doczekał się realizacji z powodu protestów opozycji[2].

W 1326 roku posłował do Serbii na dwór króla Stefana Urosza III. Po objęciu władzy przez cesarza Andronika III popadł w niełaskę. Wycofał się z życia publicznego i zajął studiami i pisarstwem. Wielką sławę przyniosła mu dysputa filozoficzno-literacka z łacińskim mnichem Barlaamem z Kalabrii przeprowadzona w pałacu wielkiego domestyka. Ponownie przywołany na dwór cesarski negocjował kwestie związane z unią kościelną z posłami papieża. Zaangażował się też w walkę z doktryną Grzegorza Palamasa. Kiedy za Palamasem opowiedział się cesarz, ponownie popadł w niełaskę. Potępiony przez synod w 1351 roku, usunął się do klasztoru Chora, gdzie kilka lat później zmarł[3].

Twórczość

Historia rzymska

Najsłynniejszym dziełem Gregorasa jest Historia rzymska (Historía romaiké), dzieło w 37 księgach obejmujące okres pomiędzy 1204 a 1359 rokiem. Gregoras kontynuuje, a częściowo uzupełnia prace swoich poprzedników Jerzego Akropolitesa i Jerzego Pachymeresa w formie pamiętnika z filozoficznym komentarzem. Dziełu brak zakończenia, posiada natomiast dwa wstępy: do księgi pierwszej i jedenastej. Księgi I-XI obejmują lata od zdobycia Konstantynopola przez krzyżowców (1204) do śmierci cesarza Andronika III (1341). Księgi XII-XXIX opisują wydarzenia z lat 1341-1355. Kolejne 6 ksiąg - XXX-XXXV - zawiera dwa traktaty teologiczne. Księgi XXXVI i XXXVII kontynuują opis wydarzeń politycznych (1355-1359)[3].

Pierwsze 7 ksiąg (okres od 1204 do 1320) traktuje przedstawiany materiał historyczny dość pobieżnie. Autorowi zdarza się pominąć tak ważne fakty jak podział Cesarstwa pomiędzy dowódców wojsk krzyżowych, czy zdobycie Tesaloniki w 1246 roku przez Jana III Watatzesa[3]. Natomiast w kolejnych księgach, dotyczących lat aktywnej działalności Gregorasa, narracja staje się coraz dokładniejsza[4]. Tekst zawiera wiele dygresji, wzmianek autobiograficznych, ekskursów z dziedziny astronomii, geografii czy etnografii, relacji o obcych ludach: Bułgarach, Mongołach, Tatarach. Protagoniści: cesarze, uczeni, duchowni występują przeciw sobie z pełnymi swady mowami[3]. Gregoras nie stroni też od scen życia codziennego, przytaczania wróżb, przepowiedni i wróżebnych zjawisk. Całość napisana jest żywo i na ogół bezstronnie. Jedynie przedstawiając spór z hezychastami, w którym sam brał udział w latach 50., Gregoras traci obiektywizm, utwór staje się tendencyjny, rozwlekły, przeładowany aktami i dokumentami[4].

Dzieło Gregorasa wykorzystuje własne doświadczenia autora – urzędnika, dyplomaty i uczonego oraz materiały archiwalne. Stanowi główne źródło do dziejów I połowy XIV wieku, przynosząc sporo cennego materiału z zakresu administracji i gospodarki, dziedzin rzadko obecnych w średniowiecznej historiografii. Gregoras napisał je językiem klasycznym, wzorowanym na Dialogach Platona. Historia rzymska zachowała się w przeszło 20. rękopisach pochodzących z okresu pomiędzy XIV a XVI wiekiem. Wykorzystali ją następnie Laonik Chalkokondyles i Jerzy Sphrantzes[5].

Inne dzieła

Oprócz historii Gregoras zajmował się również teologią. Pozostawił po sobie dialog Florentyńczyk, czyli o mądrości (Phloréntios e perí sophías) będący ujętą w formie dialogu Platona z Lukianem, dysputą autora z mnichem Barlaamem (1330). Napisał też 18 Mów polemicznych i potępiających (Lògoj antirretiòj te kaj steliteutikòj) skierowanych przeciw palamitom. Jako zwolennik unii religijnej z Rzymem, w sporach z palamitami zbliżał się do stanowiska łacinników[6].

Napisał kilka, różnego rodzaju utworów hagiograficznych: odczytywane w kościołach enkomia na Konstantyna Wielkiego i trzech świętych żołnierzy: Demetriusza, Jerzego i Teodora; żywoty (Bíoj) świętej Basilissy, świętego Merkurego, Michała Synkellosa, świętej Teofano oraz Opis męczeństwa (Martýrion) św. Kodratosa[7].

Do prac filologicznych Gregorasa należą: Ćwiczenia gramatyczne (Technología grammatiké), O ortografii (Perí ortographías) oraz Komentarz do Odysei (Epítomos ekségesis ejs ta kath'Homéru plánas tu Odysséos)[8].

Wynikiem zainteresowań astronomicznych Gregorasa są: Zachęta do astronomii (Parakletiké perí astronomían) i Przeciw wrogom astronomii (Perí ton hybrizonton ten astronomían). Uczony interesował się szczególnie astrolabium[9].

Z bogatej spuścizny epistolograficznej zachowało się 161 listów Gregorasa do różnych adresatów, które mają dużą wartość dla poznania dziejów Bizancjum tego okresu[4].

Przypisy

  1. ↑ Według Zasad spolszczania i transpozycji imion własnych i nazw geograficznych greckich epoki bizantyńskiej' podanych przez O. Jurewicza imię Nikephoros należy oddawać przez polskie Nicefor lub Nikifor (w G. Ostrogorski: Dzieje Bizancjum, s. 619). Taka forma imienia Gregorasa pojawia się w Historii kultury bizantyńskiej H. Haussiga (s. 360), Historii Bizancjum C. Mango (s. 236). Autorzy przekładu Dziejów Bizancjum G. Ostrogorskiego używają formy Nikefor (s. 396 i n.), podobnie O. Jurewicz w Historii literatury bizantyńskiej (s. 270-271)
  2. ↑ Podobną reformę skutecznie przeprowadził dopiero papież Grzegorz XIII 250 lat później O. Jurewicz: Historia literatury bizantyńskiej. s. 270.
  3. ↑ a b c d O. Jurewicz: Historia literatury bizantyńskiej. s. 271.
  4. ↑ a b c G. Ostrogorski: Dzieje Bizancjum. s. 436.
  5. ↑ O. Jurewicz: Historia literatury bizantyńskiej. s. 272.
  6. ↑ O. Jurewicz: Historia literatury bizantyńskiej. s. 287.
  7. ↑ O. Jurewicz: Historia literatury bizantyńskiej. s. 283.
  8. ↑ O. Jurewicz: Historia literatury bizantyńskiej. s. 319.
  9. ↑ O. Jurewicz: Historia literatury bizantyńskiej. s. 325.

Bibliografia

  • Hans-Wilhelm Haussig: Historia kultury bizantyńskiej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1969.
  • O. Jurewicz: Historia literatury bizantyńskiej. Wrocław: Ossolineum, 1984. ISBN 83-04-01422-X.
  • Cyril Mango: Historia Bizancjum. Gdańsk: Wydawnictwo Marabut, 1997. ISBN 83-85893-91-1.
  • G. Ostrogorski: Dzieje Bizancjum. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2008. ISBN 978-83-01-15268-0.

Read other articles:

Akademi Kepausan untuk Ilmu Sosial

Akademi Kepausan untuk Ilmu Sosial didirikan pada bulan Januari 1994 oleh Paus Yohanes Paulus II. Kantor pusatnya berada di Casina Pio IV di Kota Vatikan. Profesor Edmond Malinvaud menjadi presiden pertamanya. Metode-metode akademi ini memiliki kesamaan yang besar dengan praktik-praktik yang dikembangkan oleh akademi-akademi lain di seluruh dunia, namun akademi ini memiliki tugas khusus untuk masuk ke dalam dialog dengan pihak Gereja. Aktivitas-aktivitas ilmiahnya ditujukan untuk ditata dan d...

 

العلاقات السنغافورية القبرصية

العلاقات السنغافورية القبرصية سنغافورة قبرص   سنغافورة   قبرص تعديل مصدري - تعديل   العلاقات السنغافورية القبرصية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين سنغافورة وقبرص.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين هذه مقارنة عامة ومرجعية للدولتين: وجه المقار...

 

Notte dei cristalli

Notte dei cristalliKristallnachtBerlino, 10 novembre 1938[1]: vetrine di un negozio di un'attività condotta da ebrei distrutte durante la Notte dei cristalli TipoPogrom DataNotte tra il 9 e il 10 novembre 1938 LuogoGermania nazista Stato Germania ObiettivoCivili e proprietà ebraiche ResponsabiliSA, SS, Gestapo, Gioventù hitleriana, civili tedeschi MotivazionePolitica razziale nella Germania nazista ConseguenzeMortiTra 1 000 e 2 000 Beni distruttiOltre 500 sinagoghe d...

1995 World Championships in Athletics – Women's 1500 metres

Events at the1995 World ChampionshipsTrack events100 mmenwomen200 mmenwomen400 mmenwomen800 mmenwomen1500 mmenwomen5000 mmenwomen10,000 mmenwomen100 m hurdleswomen110 m hurdlesmen400 m hurdlesmenwomen3000 msteeplechasemen4 × 100 m relaymenwomen4 × 400 m relaymenwomenRoad eventsMarathonmenwomen10 km walkwomen20 km walkmen50 km walkmenField eventsHigh jumpmenwomenPole vaultmenLong jumpmenwomenTriple jumpmenwomenShot putmenwomenDiscus throwmenwomenHammer throwmenJavelin throwmenwomenCombined ...

 

Синелобый амазон

Синелобый амазон Научная классификация Домен:ЭукариотыЦарство:ЖивотныеПодцарство:ЭуметазоиБез ранга:Двусторонне-симметричныеБез ранга:ВторичноротыеТип:ХордовыеПодтип:ПозвоночныеИнфратип:ЧелюстноротыеНадкласс:ЧетвероногиеКлада:АмниотыКлада:ЗавропсидыКласс:Пт�...

 

Kadal rumput

Kadal rumput Takydromus sexlineatus Takydromus sexlineatus, berjemur di atas sehelai rumputStatus konservasiHampir terancamIUCN178424 TaksonomiKerajaanAnimaliaFilumChordataKelasReptiliaOrdoSquamataFamiliLacertidaeGenusTakydromusSpesiesTakydromus sexlineatus Daudin, 1802 lbs Kadal rumput atau kadal langit adalah sejenis kadal bertubuh panjang dan ramping dari golongan Lacertidae yang tersebar luas di daerah tropis Asia Tenggara. Orang Sunda menyebutnya orong-orong atau oloonyon. Dalam bahasa I...

Bhopal

Artikel ini perlu dikembangkan agar dapat memenuhi kriteria sebagai entri Wikipedia.Bantulah untuk mengembangkan artikel ini. Jika tidak dikembangkan, artikel ini akan dihapus. Bhopal Dari kiri atas, searah jarum jamTaj-ul-Masajid, Ravindra Bhavan, Pemasangan kereta uap dekat Danau Bhojpal, panorama Kota Bhopal, seekor rusa tutul di Taman Nasional Van Vihar , Rabindra Bhavan, Van Vihar, Vallabh Bhawan, Danau Bhojtal, Lakshmi Narayan Birla MandirJulukan: Kota Danau Bhopal merupakan kota y...

 

Шалфей обыкновенный

Шалфей обыкновенный Научная классификация Домен:ЭукариотыЦарство:РастенияКлада:Цветковые растенияКлада:ЭвдикотыКлада:СуперастеридыКлада:АстеридыКлада:ЛамиидыПорядок:ЯсноткоцветныеСемейство:ЯснотковыеРод:ШалфейВид:Шалфей обыкновенный Международное научное наз...

 

Shilmai

Uthra in Mandaeism ShilmaiGuardian of PiriawisOther namesShalmaiAbodeWorld of LightTextsThe Book of Šilmai, Lord of the House (Right Ginza 5.5)ParentsYathrun Part of a series onMandaeism Prophets Adam Seth Noah Shem John the Baptist Names for adherents Mandaeans Sabians Nasoraeans Gnostics Scriptures Ginza Rabba Right Ginza Left Ginza Mandaean Book of John Qolasta Niana Haran Gawaita The Wedding of the Great Shishlam The Baptism of Hibil Ziwa Diwan Abatur The Thousand and Twelve Questions Sc...

Opposition to United States involvement in the Vietnam War

1965–1973 anti-war movement Opposition to the Vietnam War redirects here. For opposition to Australian involvement, see Opposition to Australian involvement in the Vietnam War. Opposition to United States involvement in the Vietnam WarPart of counterculture of the 1960s, the Vietnam War, and the Cold WarThe March on the Pentagon on October 21, 1967Date28 January 1965 – 29 March 1973Caused byAmerican involvement in VietnamGoalsEnd of military conscriptionWithdrawal of troops from VietnamRe...

 

عقد 740 هـ

هذه المقالة بحاجة لصندوق معلومات. فضلًا ساعد في تحسين هذه المقالة بإضافة صندوق معلومات مخصص إليها. يفتقر محتوى هذه المقالة إلى الاستشهاد بمصادر. فضلاً، ساهم في تطوير هذه المقالة من خلال إضافة مصادر موثوق بها. أي معلومات غير موثقة يمكن التشكيك بها وإزالتها. (ديسمبر 2018) قرن: ق�...

 

2002 World Bank Oslo protests

World Bank Oslo 2002 ProtestsPart of the Anti-globalization movementDemonstrators assembled before the marchDateJune 24–26, 2002LocationOslo, NorwayMethods Marches Conference During the World Bank Annual Bank Conference on Development Economics in Oslo, Norway in 2002 large globalization-critical protests were held. A coalition of many organizations organized an alternative conference and a demonstration with more than 10 000 participants, thus making it the largest mass mobilisation in Nor...

Stuart Baxter

Stuart Baxter Informasi pribadiTanggal lahir 16 Agustus 1953 (umur 70)Tempat lahir InggrisPosisi bermain GelandangKepelatihanTahun Tim 1993-1994 Sanfrecce Hiroshima1997 Vissel Kobe2006 Vissel Kobe Stuart Baxter (lahir 16 Agustus 1953) adalah pemain sepak bola asal Inggris. Pranala luar (Jepang) J. League Data Site Pengawasan otoritas Umum VIAF 1 WorldCat Perpustakaan nasional Jepang Artikel bertopik pemain sepak bola Inggris ini adalah sebuah rintisan. Anda dapat membantu Wikipedia deng...

 

Zero (2018 film)

2018 film directed by Aanand L. Rai ZeroTheatrical release posterDirected byAanand L. RaiWritten byHimanshu SharmaProduced byGauri KhanAanand L. RaiStarringShah Rukh KhanKatrina KaifCinematographyManu AnandEdited byHemal KothariMusic byAjay-AtulTanishk BagchiProductioncompaniesRed Chillies EntertainmentColour Yellow Productions[1]Distributed byPen Marudhar Entertainment and PVR Pictures (India)Eveready Pictures (Pakistan)Zee Studios (Canada)Yash Raj Films (International)[a]Rel...

 

Istana Buckingham

Buckingham Palace dan Victoria Memorial. Aslinya bangunan ini didesain oleh Edward Blore dan diselesaikan pada tahun 1850, dan didesain ulang pada tahun 1913 oleh Sir Aston Webb Istana Buckingham (bahasa Inggris: Buckingham Palace) adalah kediaman resmi Raja Britania Raya dan Alam Persemakmuran di London.[1] Istana ini adalah tempat untuk peristiwa-peristiwa kenegaraan, tempat menyambut tamu negara, dan tempat kunjungan pariwisata. Seringkali dalam masa-masa kegembiraan, krisis at...

Banskobystricka latka

Slovakian High Jump Competition The Banskobystricka latka is an annual indoor high jump competition which takes place at the Stiavnicky Sport Hall in Banská Bystrica, Slovakia.[1] It was formerly known as the Europa SC High Jump due to sponsorship by the Europa Shopping Center, the city's main shopping mall.[2] History The event was established in 1993 by a group of athletics enthusiasts, including Ľubomír Roško, Július Nyárjas, Róbert Ruffíni, and Robert Rozim. The fi...

 

Church of the Immaculate Conception (Rapid City, South Dakota)

Historic church in South Dakota, United States United States historic placeChurch of the Immaculate ConceptionU.S. National Register of Historic Places The church in 2017Show map of South DakotaShow map of the United StatesLocation918 5th St.Rapid City, South DakotaCoordinates44°4′33″N 103°13′31″W / 44.07583°N 103.22528°W / 44.07583; -103.22528Area1 acre (0.40 ha)Built1902 (1902)Architectural styleRomanesqueNRHP reference No.7500172...

 

2001 Andorran parliamentary election

2001 Andorran parliamentary election ← 1997 4 March 2001 (2001-03-04) 2005 → All 28 seats in the General Council15 seats needed for a majority Politics of Andorra Constitution Executive Co-Princes (list) Emmanuel Macron Joan Enric Vives Sicília Representatives Patrick Strzoda Josep Maria Mauri Executive Council of Andorra Head of government Xavier Espot Zamora Legislature General Council General Syndic Roser Suñé Pascuet Administrative divisions Parish...

Muhammad Rafiq Tarar

Questa voce o sezione sull'argomento politici pakistani non cita le fonti necessarie o quelle presenti sono insufficienti. Commento: Totale assenza di fonti Puoi migliorare questa voce aggiungendo citazioni da fonti attendibili secondo le linee guida sull'uso delle fonti. Questa voce sull'argomento politici pakistani è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Muhammad Rafiq Tarar Presidente del PakistanDurata mandato1 gennaio 1998 ...

 

1926 New Hampshire gubernatorial election

Election For related races, see 1926 United States gubernatorial elections. 1926 New Hampshire gubernatorial election ← 1924 November 2, 1926 1928 →   Nominee Huntley N. Spaulding Eaton D. Sargent Party Republican Democratic Popular vote 77,394 52,236 Percentage 59.70% 40.30% County results Spaulding:      50–60%      60–70% Governor before election John Gilbert Winant Republican Elected Governor Huntley N. ...