|
Nicea
Nicea (fr. Nice, ⓘ; wł. Nizza, oksyt. Niça, Nissa) – miasto we Francji, w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże, w departamencie Alpy Nadmorskie. Jest piątym co do wielkości miastem Francji z liczbą ludności wynoszącą 342 295 osób w granicach administracyjnych. Aglomeracja jak i zespół miejski Nicei ma około 1 milion mieszkańców[1][2][3][4]. Nicea leży u podnóża Alp Nadmorskich, nad Morzem Śródziemnym, na Lazurowym Wybrzeżu. Pod powierzchnią miasta, wzdłuż Promenady Paillon, przepływa rzeka Paillon. Wzdłuż wybrzeża ciągnie się Promenada Anglików o długości 7 km. W mieście funkcjonują porty morskie: handlowy, pasażerski i rybacki oraz międzynarodowy port lotniczy Nicea-Lazurowe Wybrzeże (trzeci pod względem liczby pasażerów we Francji). Jest drugim co do wielkości francuskim miastem nad Morzem Śródziemnym. Rozwinięte usługi; przemysł głównie maszynowy, elektrotechniczny i spożywczy (olejarski). Miasto posiada połączenie magistralną linią kolejową i autostradą z Paryżem. W okolicy Nicei rozwinięta uprawa drzew cytrusowych, oliwek, winorośli i kwiatów (plantacje goździków, róż, mimozy). Znajdują się tu uniwersytet, liczne instytuty naukowo-badawcze, opera oraz muzea. HistoriaKolonia grecka Nikaia została założona ok. 300 p.n.e. przez Fokijczyków z Fokai. W czasach rzymskich Nicea była ważnym portem. Od III w. była siedzibą biskupstwa. Od V w. częste najazdy Germanów i Saracenów. W średniowieczu, zagrożona przez Genuę, broniła swojej niezależności w sojuszu z Pizą. W XIII-XIV w. kilkakrotnie pod władzą hrabiów Prowansji. W 1388 roku poddała się książętom Sabaudii (Hrabstwo Sabaudii), którzy przyczynili się do rozwoju miasta. Od tego czasu miasto w większości dzieliło swoją historię z Księstwem Sabaudii-Piemontu ze stolicą w Turynie. Podczas wojen Franciszka I z cesarzem Karolem V w 1543 roku Nicea została złupiona po oblężeniu przez połączone wojska francusko-tureckie (Oblężenie Nicei (1543)). W 1660 roku opanowana przez francuski ród książęcy Gwizjuszy. W 1626 roku otwarcie portu i liberalizacja zasad handlowych doprowadziły do rozwoju miasta. W 1691 roku opanowana przez marszałka Nicolasa Cantinat, jednak księstwo Sabaudii odzyskało Niceę w 1696 roku. Ponownie wojska francuskie obległy miasto w 1705 roku podczas kampanii Ludwika XIV przeciwko Wiktorowi Amadeuszowi II w trakcie wojny o sukcesję hiszpańską. W trakcie trwającego 54 dni bombardowania doszczętnie zniszczono zamek w Nicei. W 1713 roku na mocy Pokoju w Utrechcie Nicea pozostała przy Księstwie Sabaudii, które od roku 1720, po objęciu Sardynii, zaczęto nazywać Królestwem Sardynii. Gdy wybuchła wojna o austriacką sukcesję (1741–1748) król Karol Emanuel III w 1745 roku pobił dwie armie francuskie, zwyciężył także w 1747 roku, dzięki czemu w ramach Pokoju w Akwizgranie (1748) powstrzymał ekspansję francuską na Niceę. Zajęta w 1792 roku przez francuskie wojska Napoleona Bonaparte, wróciła po Kongresie wiedeńskim w 1815 roku do Królestwa Sardynii. Po Układzie z Plombières w 1858, a potem Traktacie w Zurichu i Traktacie w Turynie odstąpiona Francji przez Królestwo Sardynii w 1860 roku w zamian za pomoc w zdobyciu Lombardii w czasie wojny z Austrią i zjednoczeniu Włoch. W czasie II wojny światowej 11 listopada 1942, w reakcji na podjętą przez aliantów operację „Torch”, wojska niemieckie zajęły większość Francji Vichy, a wojska włoskie (pułk kawalerii Nizza Cavalleria) wkroczyły do Nicei. Po kapitulacji Włoch 8 września 1943 miasto zostało zajęte przez siły niemieckie. 26 maja 1944 lotnictwo USA zbombardowało stację św. Rocha, jednak zginęło wtedy kilkuset cywilów. 28 sierpnia 1944 w wyniku powstania oddziały ruchu oporu wyzwoliły Niceę. 26 lutego 2001 podpisano w Nicei Traktat nicejski reformujący Unię Europejską. 14 lipca 2016 w mieście miał miejsce zamach terrorystyczny, w wyniku którego zginęło 87 osób. KlimatNicea leży w strefie klimatu subtropikalnego[5][6], na pograniczu subtropikalnego–wilgotnego i śródziemnomorskiego[7], ze średnią roczną temperaturą 20 °C w dzień i 13 °C w nocy[8]. Sezon letni trwa tu przez 6 miesięcy, od maja do października, w kwietniu i listopadzie także od czasu do czasu występują temperatury powyżej 20 °C w dzień. Na wybrzeżu występuje ok. 8 dni upalnych, po 3-4 dni w lipcu i sierpniu[8]. Zimy są chłodne i łagodne, ze średnią temperaturą 13 do 14 °C w dzień i 6 °C w nocy, od grudnia do lutego. Nicea ma tylko nieco ponad 62 dni deszczowe rocznie przy opadach ≥1mm[8], 92 dni deszczowe rocznie przy opadach ≥0,1mm[9], ze średnią kilka dni deszczowych w miesiącu.
GospodarkaNicea jest drugim co do wielkości rynkiem we Francji. Inwestorzy mogą korzystać z pomocy Côte d’Azur Economic Development Agency Team. W Nicei znajduje się centrum konferencyjne: The Palais des Congrès Acropolis. W mieście znajduje się również wiele centrów biznesowych: l’Arenas, Nice the Plain, Nice Méridia, Saint Isidore i Northern Forum. Znajduje się tu także kilka centrów handlowych jak Nicetoile, Nice TNL, Nice Lingostière, Northern Forum, St-Isidore, The Trinity i Cap3000 w Saint-Laurent-du-Var.  Panorama Nicei
Transport
Port w Nicei jest również znany pod nazwą „Lympia”. Jako najbliższy punkt z kontynentalnej Francji do Korsyki, posiada rozwinięte połączenia promami szybkiej prędkości. Promy te znane są pod nazwą NGV (navires à grande vitesse).
Port lotniczy Nicea-Lazurowe Wybrzeże jest trzecim pod względem liczby pasażerów lotniskiem we Francji. Lotnisko położone jest na widokowej Promenade des Anglais. W 2013 port obsłużył ponad 11 mln pasażerów.
Główną stacją kolejową Nicei jest Gare de Nice-Ville. Szybkobieżny Pociąg TGV przebywa odcinek z Paryża do Nicei w zaledwie 6 godzin, natomiast podróż do Marsylii można pokonać w 2,5 godziny. Nicea ma również bezpośrednie połączenia międzynarodowe do Włoch i Szwajcarii, a w 2010 we współpracy z kolejami rosyjskimi uruchomiono kursujący raz w tygodniu bezpośredni pociąg relacji Nicea – Moskwa przez Monte Carlo, Mediolan, Innsbruck, Katowice, Warszawę, Mińsk[11]. Pociąg Nicea-Moskwa przez Warszawę to najdłuższe połączenie w Europie – trasa liczy ponad 3200 km. Oferta jest raczej przeznaczona dla zamożnych fanów kolei, ponieważ bilet z Warszawy jest zdecydowanie droższy od autokaru czy kupionego z wyprzedzeniem biletu (nie tylko tanich) linii lotniczych[12].
Przez aglomerację nicejską przebiegają autostrada A8[13] i droga krajowa nr 7 łącząc Marsylię z Włochami.
W Nicei jeżdżą autobusy i tramwaje[14]. Turystyka .JPG)  _(5957148887).jpg) Jest to znany ośrodek turystyczny, kąpielisko morskie, uzdrowisko, ośrodek sportu i rozrywki (kasyna gry, coroczny karnawał, regaty, tereny hippiczne). Nicea jest drugą co do ilości miejsc noclegowych i drugą najczęściej odwiedzaną przez turystów miejscowością we Francji. Pierwszą jest stolica kraju – Paryż. W Nicei, w przeciwieństwie np. do Saint-Tropez znajduje się sporo schronisk – hosteli[15]. W 2017 roku Nicea była 93. najczęściej odwiedzanym miastem na świecie, z liczbą 2,1 miliona turystów w ciągu roku[16]. KuchniaKuchnia nicejska jest szczególnie bliska kuchni prowansalskiej, jak również tej z Ligurii czy Piemontu. Oprócz regionalnych składników, takich jak oliwa, sardele, warzywa i owoce morza, można spotkać również składniki przywiezione z dalszych części świata. Różnorodność ta spowodowana jest obecnością portu który pozwalał na wymianę towarów, w tym też składników kulinarnych. Nicea posiada kilka lokalnych potraw. Do najbardziej znanych potraw należą socca, pissaladière czy salade niçoise[17]. ZabytkiW Nicei, w dzielnicy Cimiez, znajdują się zachowane ruiny rzymskich term z III wieku, a także ruiny rzymskiego amfiteatru. Inne budowle:
Inne:
Główną arterią miasta jest Promenade des Anglais (Promenada Anglików) z początku XIX wieku z ogrodem Jardin Albert I. To serce Nicei, gdzie zlokalizowane jest mnóstwo kawiarni, klubów i sklepów. To jedno z najczęściej odwiedzanych miejsc przez turystów przybywających do miasta. MuzeaW Nicei znajduje się 100 muzeów oraz 150 galerii. Od 2 stycznia 2015 r. praktycznie wszystkie z nich są płatne dla turystów (10 euro za pojedynczy bilet lub 20 euro za wstęp do wielu placówek w ciągu 7 dni) i bezpłatne dla mieszkańców Nicei po wyrobieniu specjalnego paszportu muzealnego[18]. Niektóre z nich to:
Tożsamość Nicea, do czasu ostatecznego włączenia w skład Francji w 1860 roku, posiadała własną tożsamość historyczną, związaną z kulturą prowansalską oraz podlegała wpływom kultury włoskiej. Językiem rdzennych jej mieszkańców jest nissarda, czyli subdialekt nicejski dialektu prowansalskiego, języka oksytańskiego, obecnie mający ograniczony zasięg w wyniku napływu Francuzów, imigrantów oraz francyzacji ludności miejscowej. Część mieszkańców kultywuje tradycję lokalną, nawiązującą do Hrabstwa Nicei. Jej badaniem i szerzeniem zajmuje się m.in. towarzystwo naukowe Acadèmia Nissarda, które założyli w 1904 roku Alexandre Baréty i Henri Sappia[19]. W Nicei działa ruch polityczny Nissa Rebela, opowiadający się za autonomią rejonu nicejskiego (Pays niçois, Pays de Nice), czyli obszaru dawnego hrabstwa, odnowieniem tożsamości nicejskiej (w ramach Francji), legalizacją dialektu nicejskiego i nauczaniem go w szkołach, całkowicie przeciwny imigracji spoza Europy, budowie nowych meczetów oraz centralizmowi administracyjnemu i gospodarczemu Paryża i Brukseli[20]. Bardziej radykalny postulat „wygaśnięcia Traktatu Turyńskiego z 1860 roku” i niepodległości rejonu Nicei, choć w praktyce autonomii, stawia ugrupowanie Le Parti Niçois/Partit Nissart[21]. Jej przywódca i założyciel Ligi Restauracji Wolności Nicei (LRLN), historyk Alain Roullier, został zamordowany podczas wyborów municypalnych w 2014 roku. Nicea posiada własny, nieoficjalny hymn Nissa la Bella (Piękna Nicea), którego autorem jest Menica Rondelly (1854–1935), pisarz, poeta, pracownik Nicejskiego Muzeum Historii Naturalnej i założyciel Komitetu Tradycji Nicejskich w 1911 roku[22]. Polonica
SportNicea będzie gościć Zimowe Igrzyska Olimpijskie 2030. Zostaną w niej rozegrane konkurencje lodowe, m.in. łyżwiarstwo figurowe, short track i hokej na lodzie. W Nicei ma się też odbyć ceremonia zamknięcia igrzysk[29]. Znane osoby urodzone w Nicei
WspółpracaMiejscowości partnerskie:
Ludzie związani z NiceąPrzypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Information related to Nicea |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
