Natalia Gałczyńska

Natalia Gałczyńska
Ilustracja
Natalia Gałczyńska (1943)
Data i miejsce urodzenia

26 sierpnia 1908
Kalisz

Data i miejsce śmierci

22 listopada 1976
Warszawa

Dziedzina sztuki

literatura piękna

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Natalia Gałczyńska z domu Awałow, pseudonim „Anna Glińska” (ur. 26 sierpnia 1908 w Kaliszu, zm. 22 listopada 1976 w Warszawie) – polska pisarka, autorka książek dla dzieci i młodzieży, tłumaczka literatury rosyjskiej.

Pochodzenie

Rodzicami Nataszy (Natalii) byli Konstanty Nikołajewicz Awałow (pochodził z gruzińskiego rodu Awaliszwili) i Wiera Snaksarew. Ojcem Wiery był Piotr Dmitriewicz Snaksarew, który jako oficer służył w rosyjskim wojsku podczas powstania styczniowego (1863–1864). Po upadku powstania Piotr Snaksarew trafił do Kalisza[a], gdzie dosłużył się stanowiska naczelnika powiatu kaliskiego. W czasie rewolucji 1905 roku musiał złożyć swój urząd, bowiem poparł protesty kaliskich uczniów, sprzeciwiających się rusyfikacji szkolnictwa. Zmarł 30 marca 1909 w Kaliszu w wieku 70 lat i został pochowany na cmentarzu grecko-prawosławnym w Kaliszu.

Ojciec Natalii ukończył Oficerską Szkołę Kawalerii, na początku XX wieku w stopniu korneta, trafił do 15 pułku dragonów[2]. W Petersburgu wiosną 1902 r. Awałow poznał Wierę Snaksarew, pochodzącą z Kalisza uczennicę petersburskiego Instytutu Maryjskiego(inne języki). Awałow podjął służbę w stacjonującym w mieście 5 Aleksandryjskim pułku huzarów (tzw. pułk „trupie główki” ; tam dosłużył do stopnia sztabsrotmistrza[3]), a Wiera podjęła nauką w kaliskim gimnazjum[2]. 8 lipca 1904 r. Konstanty i Wiera wzięli ślub w pułkowej cerkwi pod wezwaniem św. Jerzego w Kaliszu[4]. W okresie I wojny światowej książę Awałow walczył w carskiej armii[5], po czym w marcu 1917 r. trafił do tureckiej niewoli. Po uwolnieniu nie wrócił do Kalisza (gdzie mieszkała jego żona z synem i córką – Natalią), lecz osiadł w sowieckiej Gruzji, gdzie ukrywał się przed bolszewikami i zmarł w r. 1937[6].

Życiorys

Grób Natalii i Konstantego Ildefonsa Gałczyńskich (2008)

Wg jednych źródeł w 1928 ukończyła kaliskie Gimnazjum im. Anny Jagiellonki[2][b], z kolei wg innych już w 1918 roku wyjechała z rodziną do Warszawy (co jest sprzeczne ze wspomnieniami jej córki Kiry Gałczyńskiej) i tam zdała maturę w Gimnazjum im. K. Hoffmanowej[8]. W 1929 miała rozpocząć studia z historii sztuki na Uniwersytecie Warszawskim. W tym samym roku poznała Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego[9], którego poślubiła 1 czerwca 1930[10]. Ich ślub odbył się w soborze metropolitalnym Świętej Równej Apostołom Marii Magdaleny w Warszawie[10].

W latach 1934–1936 Gałczyńscy mieszkali w Wilnie, na Zarzeczu, gdzie urodziła się ich córka Kira. W 1936 r. przenieśli się z powrotem do Warszawy i osiedli w pobliskim Aninie[11].

W 1954 r. wstąpiła do Związku Literatów Polskich. W 1972 r. otrzymała Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[12]. Została pochowana na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, gdzie wcześniej spoczął jej mąż Konstanty (1905–1953) (kwatera A2-10-18)[13].

Twórczość

  • Utwory dla młodzieży pod pseudonimem Anna Glińska[14]:
  1. Kasia i inne (1963)
  2. Gdzie jest mój dom? (1968)
  3. Dom na Celnej (1972)
  4. Powrót do Santa Cruz (1972)
  5. Spotkajmy się w Bangkoku (1973)
  • Baśnie:
  1. Iv i Finetta (na motywach bajek francuskich) (1962)
  2. O wróżkach i czarodziejach. Na motywach ludowych bajek francuskich (1973)
  3. Firoseta i czary. Bajki znad Morza Śródziemnego (1975)
  • Przekłady z języka rosyjskiego[14]:
  1. Borys Żitkow, Co widziałem (1950)
  2. Borys Żitkow, Historie morskie (1950)
  3. Maksim Gorki, Jak uczyłem się (1951) – 7 wydań
  4. Piotr Ignatow, Bracia bohaterowie (1953) – proza socrealistyczna
  5. Opowiadania abchaskie (przekł. z rosyjskiego wraz z Henrykiem Rollsem, przedm. A. Drozdow) (1952)
  6. Nikołaj Tichonow, Opowiadania o Pakistanie (1952)
  7. Aleksiej Musatow, Dom na wzgórzu (1953)
  8. Złote ręce. Zbiór baśni narodów ZSRR o mistrzach-rzemieślnikach, (oprac. N. Kołpakowa) (1954) – proza socrealistyczna
  9. O. Iwanow, Wędrujemy do Indii (1964)
  10. Olga Bergholc, Tu mówi Leningrad (1966) – proza socrealistyczna
  11. Kilka utworów Antoniego Czechowa[15] (m.in.: Mewa, Wujaszek Wania)

Uwagi

  1. ↑ Walery Przyborowski podaje, że (...) w Kaliszu sztabskapitan Snaksarew wziął [z kasy rządowej] rs [rubli] 20.000, co by świadczyło o obecności Snaksarewa w mieście już w okresie powstania styczniowego[1].
  2. ↑ Nazwiska Natalii Awałow nie ma wśród absolwentów Gimnazjum im. Anny Jagiellonki w Kaliszu[7].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Walery Przyborowski, „Dzieje 1863 roku”, tom. I, s. 328, wyd. 1897.
  2. ↑ a b c Kira Gałczyńska: Srebrna Natalia. Warszawa: Świat Książki, 2006, s. 29–70. ISBN 978-83-247-0358-6.
  3. ↑ 5-й гусарский Александрийский Ея Величества Государыни Императрицы Александры Феодоровны полк. blackhussars.ru. [dostęp 2016-03-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-15)]. (ros.).
  4. ↑ Anna Tabaka, Maciej Błachowicz: Pan Snaksarew i jego dzieci. zyciekalisza.pl. [dostęp 2016-03-13]. (pol.).
  5. ↑ M. in. w latach 1915-1916 awansowany do stopnia pułkownika w oddziale kozaków kubańskich atamana Andrieja Szkuro (okrytej złą sławą "Wilczej Sotni") w rejonach Mińska, w Karpatach południowych – na froncie rumuńskim (Besarabia), w północnych rejonach Kaukazu i z Turkami pod Sanandadżem. Zob.: http://ru.cossak.wikia.com/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%BB%D1%87%D1%8C%D1%8F_%D1%81%D0%BE%D1%82%D0%BD%D1%8F ;
  6. ↑ Не про украину, ага: black_karlos [online], black-karlos.livejournal.com [dostęp 2018-07-13] (ang.).
  7. ↑ Krzysztof Walczak (red.): Szkoła dwojga imion. Kalisz: Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 1999, s. 246-251. ISBN 83-85638-33-4.
  8. ↑ Ewa Głębicka: Gałczyńska Natalia (1908-1976). W: Jadwiga Czachowska (red.), Alicja Szałagan (red.): Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny. T. 3. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1994, s. 12. ISBN 83-02-05636-7.
  9. ↑ Życiorys Natalii Gałczyńskiej. kigalczynski.pl. [dostęp 2016-03-13]. (pol.).
  10. ↑ a b Paweł Dunin-Wąsowicz: Praski przewodnik literacki. Warszawa: Fundacja Hereditas, 2018, s. 27. ISBN 978-83-951050-2-9.
  11. ↑ Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny. Julian Krzyżanowski (red.). T. 1: A–M. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1984, s. 284. ISBN 83-01-05368-2.
  12. ↑ Natalia Gałczyńska [hasło] w: Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, t. 3: G-J, Warszawa 1994, s. 12–13.
  13. ↑ Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2023-06-19].
  14. ↑ a b Natalia Gałczyńska [hasło] w: Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, t. 3: G-J, Warszawa 1994, s. 13–14.
  15. ↑ Anna Arno, Niebezpieczny poeta : Konstanty Ildefons Gałczyński, Kraków, Znak 2013. ISBN 978-83-240-2770-5