Narodowy bolszewizm

Flaga narodowych bolszewików

Narodowy bolszewizm (nazbol) – ruch polityczny łączący w sobie elementy nacjonalizmu i bolszewizmu.

Historia

Ruch narodowo-bolszewicki narodził się w latach 20. XX w. wśród rosyjskiej emigracji porewolucyjnej, której część zaczęła skłaniać się ku kompromisowi z bolszewikami (publikacja „Smiena Wiech” 1921)[1]. W tym samym okresie w Niemczech na fali oporu przeciw traktatowi wersalskiemu pojawiła się nacjonalbolszewicka grupa „Widerstand” Ernsta Niekischa[2]. We Francji Jacques Doriot, do 1934 r. członek KC Francuskiej Partii Komunistycznej, w 1936 r. założył Francuską Partię Ludową (Parti Populaire Francaise), która początkowo głosiła hasła „niezależnego komunizmu” i Frontu Ludowego, by wkrótce przejść na pozycje faszystowskie[3]. We Włoszech Nicola Bombacci, jeden z założycieli Włoskiej Partii Komunistycznej, został usunięty z niej w 1927 r. za skłonność do kompromisu z reżimem faszystowskim; w 1936 r. założył pismo „La Verita”, a w latach 1943–1945 był ideologiem Włoskiej Republiki Socjalnej[4]. W Turcji jesienią 1920 r. z inicjatywy Kemala Paszy utworzona została prorządowa Turecka Partia Komunistyczna, głosząca ideologię „tureckiego komunizmu”[5].

W latach 60. XX w. zbliżony do nacjonalbolszewizmu charakter miała działająca we Włoszech „nazi-maoistowska” organizacja Lotta di Popolo[6], a w latach 70. doszło do zbliżenia niektórych grup niemieckiej Nowej Prawicy z maoistowską Komunistyczną Partią Niemiec (Marksistowsko-Leninowską)[7].

Narodowi bolszewicy w Rosji (2006)

Na początku lat 90. ruch nacjonalbolszewicki odrodził się w Rosji pod postacią Partii Narodowo-Bolszewickiej Eduarda Limonowa[8]. W Polsce o narodowy bolszewizm jest oskarżana Falanga[9].

Ideologia

W odróżnieniu od narodowego komunizmu nacjonalbolszewizm nie odwołuje się do marksizmu. Jego ideologia nawiązuje bezpośrednio do filozofii Hegla, którego uważa za ojca idealizmu. Narodowy bolszewizm przeciwstawia się liberalizmowi zarówno w sprawach ekonomicznych (element „lewicowy”), jak i sferze kulturowej (element „konserwatywny”), dodatkowo opowiadając się za rewolucyjnym nacjonalizmem. Ponadto narodowi bolszewicy są na ogół zwolennikami „sojuszu ekstremów” (współpracy ruchów nacjonalistycznych i tradycjonalistycznych z rewolucyjną lewicą przeciwko liberalnej demokracji, systemowi kapitalistycznemu i imperializmowi). Dodatkowo ruch ten jest skrajnie antysyjonistyczny i antyamerykański („przeciw Wall Street”). Obecne rosyjskie ruchy narodowo-bolszewickie, pod wpływem rodzimych idei geopolitycznych, opowiadają się za ideą eurazjatyzmu, głoszącego odrębność kulturalną i geopolityczną ziem byłego ZSRR oraz Imperium Rosyjskiego od Europy i Azji.

Zobacz też

Przypisy

  1. Andrzej de Lazari, Czy Moskwa będzie Trzecim Rzymem? Szkice o nacjonalizmie rosyjskim, Warszawa 1995, s 45-47.
  2. Franciszek Ryszka: Państwo stanu wyjątkowego. Rzecz o systemie państwa i prawa Trzeciej Rzeszy. Wrocław – Warszawa – Kraków 1974, s. 88, 93.
  3. Jerzy Eisler, Od monarchizmu do faszyzmu. Koncepcje polityczno-społeczne prawicy francuskiej 1918-1940, Warszawa 1987, s. 100–105, 170.
  4. Paolo Monelli, Mussolini, Warszawa 1973, s. 336.
  5. Partie komunistyczne i robotnicze świata. Zarys encyklopedyczny, Pod red. Henryka Sobieskiego i in., Warszawa 1978, s. 488.
  6. Krzysztof Karczewski, Między Evolą a Mao: wizja państwa w koncepcjach „nazi-maoizmu” końca lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX w. na przykładzie Claudia Muttiego i Franco Giorgio Fredy, „Pro Fide Rege et Lege”. 2012, nr 1.
  7. Wiesław Wojnar, Polityka RFN wobec ChRL 1949-1977, Warszawa 1979, s. 306–308.
  8. Przemysław Sieradzan, Aksamitni terroryści: Narodowy bolszewizm w Federacji Rosyjskiej. Warszawa 2008.
  9. P. Witkowski, Poland: Ex Oriente Lux, [w:] Russia and the Far-Right. Insights from Ten European Countries (red.), 2024, s. 306.

Linki zewnętrzne