PROFILPELAJAR.COM

Nadwrażliwość pokarmowa (dawniej: niepożądane reakcje po spożyciu pokarmu^[1]) – nieprawidłowa reakcja organizmu na pokarmy, które dla zdrowych osób są nieszkodliwe. Obejmuje alergie pokarmową, która stymuluje działanie systemu odpornościowego i nietolerancję pokarmową, która nie stymuluje działania systemu odpornościowego.

Reakcje nadwrażliwości pokarmowych można podzielić ze względu na mechanizm powstawania^[1]^[2]:

immunologiczny
- reakcje IgE-zależne (typ I nadwrażliwości)
- reakcje IgE-niezależne (typy II–IV)
nieimmunologiczny (dawniej: nietolerancja pokarmowa).

Alergie pokarmowe

Osobny artykuł: Alergia pokarmowa.

Nietolerancja pokarmowa IgG-zależna

W przypadku nadwrażliwości typu III kompleksy immunologiczne aktywują układ dopełniacza, co prowadzi m.in. do powstania stanu zapalnego. Gromadzące się w miejscu zapalenia komórki systemu odpornościowego uwalniają wolne rodniki tlenowe i inne substancje, które mogą uszkadzać prawidłowe tkanki. Mechanizmy te są korzystne, gdy uruchamiane są przez antygeny organizmów zakaźnych i prowadzą do zwalczenia infekcji. Te same mechanizmy mogą przynosić szkody, gdy skierowane są przeciwko własnym tkankom (autoimmunizacja), lub przeciwko egzogennym substancjom, które same nie stanowią zagrożenia dla prawidłowego funkcjonowania organizmu – np. przeciwko antygenom pokarmowym. Człowiek może odczuwać dolegliwości zdrowotne, gdy stężenie kompleksów immunologicznych osiągnie wartości przekraczające zdolności organizmu do kompensacji skutków ich obecności. Procesy zapalne rozwijają się w przez wiele godzin lub dni od kontaktu z antygenem prowokującym reakcje nadwrażliwości typu III. Z tego powodu identyfikacja pokarmów przyczyniających się do rozwoju zaburzeń zdrowotnych bywa trudna i niepewna. W przypadku utrzymujących się objawów, których prawdopodobną przyczyną jest nietolerancja pokarmowa, często zaleca się dietę eliminacyjną polegającą na zaniechaniu spożywania szeregu składników pokarmowych, a po osiągnięciu poprawy zdrowia stopniowym przywracaniu odstawionych pokarmów. Ta uciążliwa, czasochłonna i nieprecyzyjna metoda prób i błędów stała się prostsza i efektywniejsza, gdy zaproponowano, aby eliminację szkodzących pokarmów z diety oprzeć na wynikach badania krwi. Badanie to polega na oznaczeniu we krwi pacjenta poziomu przeciwciał klasy IgG specyficznych dla określonych antygenów pokarmowych^[3].

Przykłady dolegliwości mogących mieć podłoże w nietolerancji pokarmowej IgG-zależnej:

migrena^[4]^[5]
fibromialgia^[6]^[7]
zespół jelita drażliwego^[8]
wiele objawów o charakterze przewlekłym^[9]

Niealergiczna nadwrażliwość pokarmowa

Do nietolerancji pokarmowych o podłożu nieimmunologicznym zalicza się zaburzenia trawienia składników pokarmowych^[10], np.:

nietolerancję laktozy
nietolerancję skrobi
wrodzony niedobór sacharazy, z którym zawsze współwystępuje niedobór izomaltazy
pierwotną nietolerancję monosacharydów.

Nietolerancja laktozy jest najbardziej powszechnym typem nietolerancji żywności. Ludzie cierpiący na nietolerancję laktozy nie posiadają wystarczającej ilości enzymu laktazy do trawienia cukru laktozy znajdującego się w mleku. Innymi typami często występującej nietolerancji są nietolerancja fruktozy, glutenu, alkoholu, wybranych typów błonnika oraz dodatków do żywności takich jak wzmacniacze smaku (MSG) czy konserwanty (sulfid) używane w żywności.

Przypisy

↑ ^a ^b Choroby wewnętrzne : podręcznik multimedialny oparty na zasadach EB. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2005, s. 991. ISBN 83-7430-031-0.
↑ Wybrane zagadnienia z pediatrii: podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy. Tom II.. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2004, s. 311. ISBN 83-233-1858-1.
↑ Testy na Nietolerancje Pokarmowe - czy WARTO je robić? - Zdrowegeny.pl [online], zdrowegeny.pl [dostęp 2018-08-07] (pol.).
↑ R. Leira, R. Rodríguez. Diet and migraine. „Revista de Neurologia”. 24, s. 534–8, 1996.
↑ T.T. Rees T.T. i inni, A prospective audit of food intolerance among migraine patients in primary care clinical practice, „Headache Care”, 2, 2005, s. 105–110 .
↑ S.S. Eneström S.S. i inni, Dermal IgG deposits and increase of mast cells in patients with fibromyalgia – relevant findings or epiphenomena?, „Scandinavian Journal of Rheumatology”, 26, 1997, s. 308–13 .
↑ M.M. Krause M.M., ) IgG-mediated food allergy as trigger of fibromyalgia complaints and the influence of an elimination diet. MD degree dissertation, Medical Faculty of Ludwig Maximilian University, Munich, Germany .
↑ W.W. Atkinson W.W. i inni, Food elimination based on IgG antibodies in irritable bowel syndrome: a randomised controlled trial, „Gut”, 53, 2004, s. 1459–64 .
↑ Geoffrey Hardman, Gillian Hart. Dietary advice based on food-specific IgG results. „Nutrition & Food Science”. 37, s. 16–23, 2007. Emerald Group Publishing Limited. DOI: 10.1108/00346650710726913. ISSN 0034-6659.
↑ Jacek Z. Mrukowicz: Alergiczne zapalenie jelita cienkiego i enteropatia w alergii pokarmowej. W: Stanisław J. Konturek (red.): Gastroenterologia i hepatologia kliniczna. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006, s. 272. ISBN 83-200-3188-5.

Bibliografia

V. Marinkovich. Specific IgG antibodies as markers of adverse reactions to foods.. „Monogr Allergy”. 32, s. 221–5, 1996. PMID: 8813204.
Krzysztof Fyderek: Zaburzenie trawienia i wchłaniania węglowodanów. W: Stanisław J. Konturek (red.): Gastroenterologia i hepatologia kliniczna. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006, s. 290–1. ISBN 83-200-3188-5.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.