Mrinal Sen

Mrinal Sen
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

14 maja 1923
Faridpur, Bangladesz

Data i miejsce śmierci

30 grudnia 2018
Kalkuta, Indie

Zawód

reżyser, scenarzysta, producent filmowy

Współmałżonek

Gita Sen (1952-2017;
1 dziecko; do jej śmierci)

Lata aktywności

1956-2018

Strona internetowa

Mrinal Sen (ur. 14 maja 1923 w Faridpur, obecnie w Bangladeszu; zm. 30 grudnia 2018 w Kalkucie) – indyjski reżyser, scenarzysta i producent filmowy. Jeden z najwybitniejszych twórców indyjskiego kina[1]. Współtwórca nurtu zwanego kinem równoległym, polegającego na społecznym i politycznym zaangażowaniu oraz będącego w opozycji do mainstreamowej produkcji z Bollywood[2].

Życiorys

Początki

Urodził się w rodzinie hinduskiej w Faridpurze, położonym na terenie obecnego Bangladeszu. Studiował fizykę w Kalkucie, a następnie pracował dorywczo jako dziennikarz. W latach 1943–1947 działał w Indyjskim Stowarzyszeniu Teatru Ludowego, sponsorowanym przez Komunistyczną Partię Indii.

Styl filmowy

W latach 50., wspólnie z Satyajitem Rayem i Ritwikiem Ghatakiem, Sen stał się jednym z trzech filarów indyjskiego kina artystycznego. Jednakże, w przeciwieństwie do nich, tworzył filmy nie tylko w języku bengalskim, ale również w orija, telugu i hindi[3]. Z przekonania był marksistą i jego filmy miały charakter silnie lewicujący.

W opozycji do twórczości Raya, naznaczonej europejskim humanizmem, filmy Sena cechowało polityczne zaangażowanie i naturalistyczne portretowanie rozwarstwionego indyjskiego społeczeństwa z jego powszechną biedą i wykluczeniem. Kalkuta najczęściej funkcjonuje w nich nie tylko jako fabularne tło, ale pełnoprawny bohater i źródło nieustającej inspiracji.

Od początku lat 70. w filmach Sena coraz częściej dawał o sobie znać jego eksperymentalny styl, czym zasłużył sobie na miano "indyjskiego Godarda". Jego twórczość ewoluowała od wczesnych filmów o silnym przekazie społecznym w stronę kina coraz bardziej introspekcyjnego[1].

Twórczość

Zadebiutował filmem Jutrzenka (1955), który poniósł w kinach klęskę. Sukces na poziomie krajowym odniósł dopiero dwoma kolejnymi tytułami: Pod błękitnym niebem (1959) i Dzień weselny (1960).

Filmem, którym Sen przebił się do świadomości pozaindyjskiej, był Pan Shome (1969). Ta opowieść o rządowym biurokracie, który przechodzi przemianę w czasie wiejskiego polowania na kaczki, stała się jednym z kluczowych dzieł indyjskiej nowej fali. Scenariusz innego filmu, Rozmowy kwalifikacyjnej (1971) o mężczyźnie, który nie może dostać pracy, bo nie ma odpowiedniego garnituru, czerpał garściami z doświadczeń włoskiego neorealizmu i dorobku Cesare Zavattiniego[4].

W poszukiwaniu głodu (1981) przyniosło Senowi Srebrnego Niedźwiedzia – Nagrodę Specjalną Jury na 31. MFF w Berlinie[5]. Reżyser był członkiem jury konkursu głównego na 35. MFF w Cannes (1982)[6], 32. MFF w Berlinie (1982)[7], 40. (1983) i 53. MFF w Wenecji (1996).

W latach 1997–2003 zasiadał w indyjskim parlamencie.

Przypisy

  1. ↑ a b Neil Genzlinger: Mrinal Sen, One of India’s Leading Directors, Dies at 95. The New York Times, 03.01.2019. [dostęp 2019-09-28]. (ang.).
  2. ↑ Mrinal Sen, film director whose work was fuelled by his radical politics – obituary. The Telegraph, 11.03.2019. [dostęp 2019-09-28]. (ang.).
  3. ↑ Ronald Bergan: Mrinal Sen obituary. The Guardian, 07.01.2019. [dostęp 2019-09-28]. (ang.).
  4. ↑ Shruti Narayanswamy, Mark Cousins: Mrinal Sen obituary: Bengali director who found the human in the radical. Sight & Sound, 05.02.2019. [dostęp 2019-09-28]. (ang.).
  5. ↑ Mrinal Sen: Awards. IMDb. [dostęp 2019-09-28]. (ang.).
  6. ↑ 1982 Members of the Feature Film Jury. Festival de Cannes. [dostęp 2019-09-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-01)]. (ang.).
  7. ↑ Juries 1982. Berlinale. [dostęp 2019-09-28]. (ang.).

Bibliografia