Modest Romiszewski (1861–1930)

Ten artykuł dotyczy generała II Rzeczypospolitej. Zobacz też: Inne osoby o tym imieniu i nazwisku.
Modest Romiszewski
Ilustracja
generał dywizji generał dywizji
Data i miejsce urodzenia

29 lipca 1861
Warszawa

Data i miejsce śmierci

7 października 1930
Warszawa

Przebieg służby
Lata służby

1878–1921

Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego
Wojsko Polskie

Stanowiska

generalny inspektor artylerii

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
Wojna polsko-bolszewicka

Odznaczenia
Order Świętego Włodzimierza II klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętego Włodzimierza III klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętego Włodzimierza III klasy (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława I klasy (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława II klasy (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława III klasy (Imperium Rosyjskie)
Grobowiec Romiszewskich

Modest Romiszewski (ur. 17 lipca?/29 lipca 1861[1][2] w Warszawie, zm. 7 października 1930 w Warszawie) – generał dywizji Wojska Polskiego.

Życiorys

Był synem generała piechoty armii rosyjskiej Władysława Romiszewskiego i Anny z domu Dżakeli, pochodzącej z gruzińskiej rodziny książęcej. Miał liczne rodzeństwo, w tym Eugeniusza, lekarza wojskowego, tytularnego generała brygady Wojska Polskiego, Wilhelma i Marię - żonę Gustawa Wolffa, współwłaściciela wydawnictwa Gebethner i Wolff. Bratem stryjecznym gen. Modesta Romiszewskiego był organizator Straży Celnej II RP płk. Czesław Romiszewski[3][4].

W 1880 ukończył z pierwszą lokatą elitarny Korpus Paziów w Petersburgu. Zgodnie ze zwyczajem jako najlepszy absolwent został uhonorowany uwiecznieniem jego imienia i nazwiska na pamiątkowej białej marmurowej tablicy w Białej Sali Korpusu[5][6][7]. W 1883 Korpus Paziów ukończył również jego młodszy brat Włodzimierz (ros. generał-major pospolitego ruszenia w czasie I wojny światowej)[8][9], a w 1914 dwaj synowie Modesta - Modest i Eugeniusz[10].

W latach 1886–1889 Modest Romiszewski studiował na Wojskowej Akademii Prawa, a w 1892 ukończył Oficerską Szkołę Artylerii.

1 września 1878, jako wychowanek cesarskiego Korpusu Paziów w Petersburgu, rozpoczął służbę w armii carskiej i pełnił ją do 30 września 1918. Pełnił służbę w gwardyjskich brygadach artylerii. Dowodził dywizjonem artylerii konnej i brygadą artylerii (1906-1910). Następnie pełnił służbę na stanowisku inspektora artylerii korpusu armijnego.

Od 29 grudnia 1918 pełnił służbę w Wojsku Polskim. Wyznaczony został na stanowisko szefa Sekcji II (szkół podoficerskich) w Departamencie Naukowo-Szkolnym Ministerstwa Spraw Wojskowych. Był twórcą koncepcji korpusu podoficerów w WP. Od 29 kwietnia 1919 był członkiem Rady Wojennej. 9 kwietnia 1920 powołany został na stanowisko generalnego inspektora artylerii przy Naczelnym Wodzu. 21 grudnia 1920 zatwierdzony został z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu generała porucznika, w grupie oficerów byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej[11]. Z dniem 1 kwietnia 1921 przeniesiony został w stan spoczynku[12]. 26 października 1923 prezydent RP zatwierdził go w stopniu generała dywizji[13].

Osiadł w Warszawie. Członek Stowarzyszenia Techników w Warszawie[14], Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności[15] oraz Rady Naczelnej, utworzonego w 1921, Klubu Gruzińsko-Polskiego (Sakartwelo-Polonetis Klubi)[16], w ramach którego m.in. organizował słynne w międzywojennej Warszawie Bale Gruzińsko-Polskie[17]. W 1921 gen. por. Modest Romiszewski wraz z Wacławem Ostrowskim i inż. Józefem Urbanowiczem założył kopalnię węgla brunatnego Zakłady górnicze "Września". Modest Romiszewski zasiadał w zarządzie tej spółki[18][19]. Był również właścicielem kamienicy w Warszawie przy placu Kazimierza Wielkiego 11 (obecnie nieistniejącym)[20].

Zmarł 7 października 1930 w Warszawie. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 6-2-8)[21].

Był żonaty z Ludwiką-Wandą z domu Lortsch, córką Piotra i Barbary z Andrzejewskich I voto Rudnickiej, właścicieli dóbr Okuniew pod Warszawą. Po śmierci rodziców Ludwika Romiszewska została współwłaścicielką tych dóbr, obejmujących Okuniew ze znajdującym się tam pałacem, Michałów, Wolę Grzybowską, Sulejówek, Zabraniec i Kaleń, które sprzedała w 1897 roku[22]. Siostra Ludwiki Romiszewskiej, Janina Lortsch została żoną znanego cyklisty Mieczysława Horodyńskiego, a brat Adolf Lortsch był polskim przedsiębiorcą na Kaukazie i pierwowzorem bohatera powieści Panicz Heleny Mniszkówny[23].

Modest i Ludwika z Lortschów Romiszewscy mieli pięcioro dzieci, w tym Modesta (1894–1940), majora kawalerii Wojska Polskiego, ofiary zbrodni katyńskiej, Eugeniusza, sztabskapitana armii rosyjskiej[24] i Wiktora (1902–1947), majora pilota Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii[25][26].

Awanse

Ordery i odznaczenia

Rosyjskie[27]:

Przypisy

  1. ↑ Rocznik Oficerski 1923, s. 1575
  2. ↑ W epitafium data wg starego porządku, dzień 18 czerwca, por.: Lukasz2: Grobowiec Romiszewskich. wikimedia.org, 2018-02-02 =. [dostęp 2025-01-07]. Cytat: Ś.P. Modest Romiszewski / generał dywizji WP / ur. 18/VI 1861 R. (pol.).
  3. ↑ J. Romiszewski, Rodzinne powiązania, Ułan Wołyński nr 31, rok 2007, s. 19-23
  4. ↑ Anna Romiszewska, Wspomnienie o Wilhelmie Romiszewskim - dyrektorze Gimnazjum im. J.Chreptowicza w Ostrowcu [w:] Księga wspomnień. X Zjazd. 105 lat Gimnazjum i Liceum im. Joachima Chreptowicza, 2018, s. 63
  5. ↑ Д. М. Левшин, t. 2, Aneks nr 18: Имена воспитанников-отличников, занесенные на мемориальные доски в Белом Зале, Петербург 1902, s. 411-414
  6. ↑ M. Kulik, Polacy na petersburskich uczelniach wojskowych, 2013, s. 6, 7,10 [w:] Polski Petersburg [on line] [dostęp 2020-10.02]
  7. ↑ О.Р. Фрейман, Пажи за 185 лет с 1711 по 1894 г.: биографии и портреты бывших пажей, 1894, s. 702, 870
  8. ↑ О.Р. Фрейман, Пажи за 185 лет с 1711 по 1894 г.: биографии и портреты бывших пажей, 1894, s. 717
  9. ↑ Ромишевский Владимир Владиславович [w:] Русская армия в Первой мировой войне [on line] [dostęp 2020-10-16]
  10. ↑ Пажеский корпус [w:] Офицеры русской императорской армии [on line] [dostęp 2020-10-16]
  11. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 15 stycznia 1921, s. 66, dekret Naczelnego Wodza L. 2113 z 21 kwietnia (sic!) 1920.
  12. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 15 stycznia 1921, s. 96.
  13. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 70 z 7 listopada 1923, s. 738.
  14. ↑ Tygodnik dostaw, nr 10 z 8 marca 1923, s.5
  15. ↑ Sprawozdanie z działalności Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności. Rok działalności 116-ty, 1930/31
  16. ↑ Amirani: jednodniówka Gruzińsko-Polskiego Klubu, Warszawa 1922
  17. ↑ Kurier Warszawski nr 43 z 12 lutego 1922, s. 12
  18. ↑ Anna Romiszewska, Wspomnienie o Wilhelmie Romiszewskim - dyrektorze Gimnazjum im. J.Chreptowicza w Ostrowcu [w:] Księga wspomnień. X Zjazd. 105 lat Gimnazjum i Liceum im. Joachima Chreptowicza, 2018, s. 65
  19. ↑ Obwieszczenia Publiczne. Dodatek do Dziennika Urzędowego Ministerstwa Sprawiedliwości, Nr. 47 z 18 czerwca 1921, s. 20
  20. ↑ Czesław Romiszewski - współtwórca Straży Celnej (1921-1928) [w:] A.Ochał, M.Ruczyński, Na granicach Niepodległej. Straż Graniczna (1928-1939), 2020, s. 308
  21. ↑ Cmentarz Stare Powązki: MODEST ROMISZEWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2018-12-13].
  22. ↑ Kurjer Poranny, nr 186 z 7 lipca 1897 r., s. 2
  23. ↑ Tomasz Kalita, Mniszkówna, 1993, s. 37-39, 54
  24. ↑ Ромишевский Евгений Модестович [w:] Офицеры русской императорской армии [on line] [dostęp 2020-10-02]
  25. ↑ Romiszewski Wiktor. Fundacja Historyczna Lotnictwa Polskiego. [dostęp 2022-09-19].
  26. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-09-19]..
  27. ↑ Romiszewski Modest (1861–1930). [w:] Polski Słownik Biograficzny t. XXXI/1988-1989 [on-line]. [dostęp 2017-08-27].

Bibliografia