Międzynarodowy Rok Fizyki 2005 (ang. International Year of Physics 2005 (IYP 2005))^[1] – rok 2005 uchwalony rezolucją przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, z końcowym statusem Światowego Roku Fizyki (ang. World Year of Physics (WYP))^[2].

W 2000 na Światowym Kongresie Towarzystw Fizycznych w Berlinie ponad 40 towarzystw fizycznych z całego świata (w tym Polskie Towarzystwo Fizyczne) zaaprobowało propozycję, aby zadeklarować rok 2005 jako Światowy Rok Fizyki. Propozycję tę poparły także:

• Europejskie Towarzystwo Fizyczne,
• Międzynarodowa Unia Fizyki Czystej i Stosowanej (IUPAP),
• UNESCO,
• Zgromadzenie Ogólne ONZ, które na swoim posiedzeniu z dnia 10 czerwca 2004 roku podjęło rezolucję proklamującą rok 2005 jako Światowy Rok Fizyki^[3].

W 2005 przypadała pięćdziesiąta rocznica śmierci Alberta Einsteina oraz setna rocznica napisania przez niego czterech artykułów, opublikowanych w Annale der Physik, które stworzyły podstawy do rozwoju współczesnej fizyki. Pierwsza praca przedstawiła nowe spojrzenie na procesy emisji i pochłaniania światła oraz zjawisko fotoelektryczne, druga dotyczyła ruchów Browna, trzecia – elektrodynamiki ciał w ruchu, a czwarta zawierała pierwszą postać słynnego wzoru^[4]:

${\displaystyle E=mc^{2}.}$

Celem ŚRF 2005 było upowszechnienie wiedzy o tym, że fizyka nie tylko odgrywa podstawową rolę w rozwoju nauki, ale również przez udział w rozwoju techniki wywiera niezwykle silny wpływ na warunki życia codziennego, rozwój społeczeństwa i jego świadomość.

Logo ŚRF 2005 związane jest z teorią względności Einsteina. Przedstawia ono stożek świetlny.

W Polsce honorowy patronat nad ŚRF 2005 objął prezydent RP Aleksander Kwaśniewski^[5]. Patronat medialny objęła TVP1.

W Polsce i na świecie zorganizowano wiele imprez i festiwali mających na celu promocję fizyki i jej roli w świecie współczesnym.

Główny organizatorem obchodów ŚRF 2005 w Polsce było Polskie Towarzystwo Fizyczne. Początek ŚRF 2005 został ogłoszony o północy 2004/2005 na Balu Fizyków na Wydziale Fizyki Politechniki Warszawskiej. Jednym z głównych wydarzeń ŚRF 2005 był m.in. Zjazd Fizyków w Warszawie w dniach 11–16 września 2005^[6].

Ważną akcją ŚRF 2005 była akcja Fizyka oświeca świat^[7].

Obchody ŚRF 2005 miały charakter międzynarodowy. Oprócz imprez organizowanych wewnętrznie przez każde z 63 państw zorganizowano wiele wspólnych przedsięwzięć (np. spotkania laureatów Nagrody Nobla, autorytetów z dziedziny fizyki, wybitnych naukowców).

Wojciech Kilar dla uczczenia Światowego Roku Fizyki 2005 skomponował symfonię o ruchu (Sinfonia de motu).

• dziesięć najpiękniejszych eksperymentów z fizyki
• EinStein würfelt nicht
• Międzynarodowe Dni i Tygodnie ONZ
• Międzynarodowy Rok ONZ

• Andrzej Kajetan Wróblewski: Historia fizyki. Od czasów najdawniejszych do starożytności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006.
• Rok 2005 – Światowym Rokiem Fizyki.pdf (prof. Marta Kicińska-Habior).
• Międzynarodowy Rok Fizyki – Ośrodek Informacji ONZ w Warszawie.

• Strona główna Światowego Roku Fizyki (ang.)
• Strona polska Światowego Roku Fizyki. fizyka2005.fuw.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-17)].
• Strona lokalna – Katowice
• PhysicsWorld (ang.)