Międzynarodowa Komisja Ochrony Odry przed Zanieczyszczeniem (MKOOpZ) jest międzynarodową komisją funkcjonującą w Europie, zajmującą się problematyką rzek i jezior z dorzecza Odry.

Największy udział w dorzeczu Odry pod względem liczby ludności oraz powierzchni dorzecza ma Polska. Źródło rzeki Odry znajduje się na terytorium Republiki Czeskiej, a dolny jej bieg wraz z dopływem Nysy Łużyckiej stanowi granicę pomiędzy Polską a Niemcami. Wszystkie te trzy państwa współdziałają w zintegrowanym gospodarowaniu wodami dla całego dorzecza Odry, a platformą tych działań jest Międzynarodowa Komisja Ochrony Odry przed Zanieczyszczeniem.

Komisja została powołana na podstawie międzynarodowej Umowy^[1] podpisanej we Wrocławiu 11 kwietnia 1996 r. między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej, Rządem Republiki Czeskiej, Rządem Republiki Federalnej Niemiec i Wspólnotą Europejską. Umowa weszła w życie po ratyfikacji w dniu 26 kwietnia 1999 r.

W wyniku przystąpienia Polski i Czech do Unii Europejskiej z dniem 1 maja 2004 r. Wspólnota Europejska przestała być stroną umowy w sprawie MKOOpZ^[2].

Do podstawowych celów MKOOpZ należą:

• zapobieganie oraz redukowanie zanieczyszczeń wód Odry i Bałtyku,
• utrzymanie i ochrona ekosystemów wodnych i brzegowych jak najbardziej zbliżonych do naturalnych, zachowując różnorodność gatunkową,
• umożliwienie wykorzystania wód Odry jako wody zdatnej do picia oraz wody dla użytku rolniczego,
• zapobieganie i trwałe obniżanie ryzyka szkód powodziowych,
• koordynacja wdrażania Ramowej Dyrektywy 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23.10.2000^[3] ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej oraz Dyrektywy 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23.10.2007 w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim w dorzeczu Odry.

MKOOpZ jest członkiem-obserwatorem Międzynarodowej Komisji Ochrony Łaby^[4].

Główne decyzje MKOOpZ podejmowane są na szczeblu posiedzenia Komisji, w którym uczestniczą Delegacje Stron Umowy^[5]. Praca MKOOpZ odbywa się w grupach roboczych, złożonych ze specjalistów, powołanych przez Delegacje Stron Umowy. Grupy te opracowują programy działań dla osiągnięcia określonych celów, które następnie Komisja przedkłada Stronom Umowy w formie projektów i zaleceń.

Sekretariat MKOOpZ wspiera Komisję, Przewodniczącego Komisji, Przewodniczących Delegacji oraz grupy robocze w realizacji ich zadań.

Działalność Komisji finansowana jest przede wszystkim ze składek trzech stron umowy, a także z darowizn, subwencji, odsetek i środków pochodzących z innych źródeł.

Przewodnictwo Komisji obejmowane jest każdorazowo na okres trzech lat przez delegację jednej ze stron umowy. Przewodniczący komisji jest wyznaczany przez delegację, która w danym okresie sprawuje przewodnictwo przed jego objęciem, na cały czas jego trwania. Przewodniczący reprezentuje Komisję, prowadzi zwyczajne i nadzwyczajne posiedzenia Komisji oraz narady Przewodniczących Delegacji. W pierwszym okresie działalności MKOOpZ, tzn. do końca roku 2001, obejmującym również okres „tymczasowy” (1996–1999), przewodnictwo Komisji sprawowała Delegacja Rzeczypospolitej Polskiej. Przewodnictwo obejmowane jest każdorazowo z początkiem roku kalendarzowego.

Sekretariat jest kierowany przez dyrektora sekretariatu, podlegając jednocześnie przewodniczącemu komisji. Głównym jego zadaniem jest wspieranie działań komisji, Przewodniczącego oraz grupy robocze – organizacyjnie oraz merytorycznie. Sekretariat zajmuje się organizacją posiedzeń komisji oraz narad przewodniczących delegacji, a także spotkań grup roboczych. Jego zadaniem jest również zapewnienie prawidłowego obiegu korespondencji pomiędzy członkami komisji, przekład dokumentów oraz tłumaczenie w trakcie posiedzeń i narad. Sekretariat MKOOpZ ma swą siedzibę we Wrocławiu.