|
Mitrastemonaceae
Mitrastemonaceae – monotypowa rodzina roślin z rzędu wrzosowców. Obejmuje rodzaj Mitrastemon z dwoma gatunkami o znacznej dysjunkcji zasięgu. M. yamamotoi rośnie na rozproszonych obszarach w Azji wschodniej i południowo-wschodniej (Japonia, Malezja, Indochiny, Nowa Gwinea), a M. matudae w Meksyku, Gwatemali i północno-zachodniej Kolumbii. Są to bezzieleniowe, endofityczne rośliny pasożytnicze o niejasnej pozycji systematycznej. Pasożytują w korzeniach roślin z rodziny bukowatych (Fagaceae)[2][4] (rodzaje: Castanopsis, Lithocarpus, Trigonobalanus i dąb Quercus). U żywicieli powodują często powstawanie wyrośli w formie czarcich mioteł, a kwitnące pędy pasożytów wyrastają wokół nich w formie czarcich kręgów[5].
Morfologia
- Pokrój
- Bezzieleniowe, wegetatywne organy (korzenie[5]) pasożytujące w korzeniach żywicieli mają włóknistą budowę, nie są zróżnicowane na tkanki (opisywane są jako plechowate)[6]. Mają postać nici przypominających grzybnię i tworzonych przez szeregowo ułożone wielojądrowe komórki[7]. Z korzeni żywicieli wyrastają, przebijając kopułowatą osłonę, powstającą głównie z tkanek gospodarza, krótkie (do 12 cm wysokości), nierozgałęzione i prosto wzniesione pędy kwiatowe. Są one bezzieleniowe, kremowe do żółtawo-białych[5].
- Liście
- Łuskowate, nakrzyżległe (wyrastają w czterech prostnicach). Kolejne łuski są coraz większe i najwyższe (największe) częściowo otulają kwiat[6]. Zwykle jest ich od 3 do 7 par, niekiedy do 24. Rzadko liście wyrastają w okółkach[5].
- Kwiaty
- Obupłciowe, pojedyncze, szczytowe. Osiągają 2–2,5 cm średnicy, są białe i promieniste. Okwiat zredukowany trwały, kubkowaty[6], w przypadku M. yamamotoi jest nieregularny, u M. matudae składa się z czterech listków[5]. Kwiaty są przedprątne[5]. Pręciki bardzo liczne[6], zrośnięte są w kopułowatą kolumienkę zawierającą poprzeczne kanaliki, w których powstaje pyłek[7], otwierające się na szczycie kolumienki[4]. Zalążnia jest górna, jednokomorowa, tworzona jest przez 9–15 (rzadko 20) owocolistków[4]. W czasie kwitnienia krótka i gruba[6] szyjka słupka przechodzi przez kanalik w kolumnie tworzonej przez zrośnięte pręciki[7]. Znamię jest kopułowate[2]. Zalążki są bardzo drobne i liczne, anatropowe[5].
- Owoce
- Nieco drewniejące, jagodokształtne torebki otwierające się poprzecznym pęknięciem. Zawierają liczne, drobne nasiona[4]. Okryte są twardą i lepką łupiną nasienną, żółtą do ciemnobrązowej, siateczkowatą po wyschnięciu[5].
Systematyka
Rośliny tu zaliczane, podobnie jak inne rośliny pasożytnicze, sprawiały z powodu redukcji organów wiele kłopotów z ich klasyfikacją systematyczną. Tradycyjnie rodzaj Mitrastemon zaliczany był do rodziny bukietnicowatych (Rafflesiaceae)[4][7]. Badania molekularne wskazują na relację filogenetyczną z rzędami ślazowców (Malvales) i wrzosowców (Ericales)[4]. Za klasyfikacją ich do wrzosowców świadczą wyniki analiz genu matR z DNA mitochondrialnego[8] oraz genów z jądrowego rDNA i sekwencji genów DNA mitochondrialnego[9].
- Pozycja systematyczna rodziny według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
Rodzina Mitrastemonaceae zajmuje niepewną pozycję w obrębie rzędu wrzosowców, wchodzącego w skład kladu astrowych (asterids) w obrębie dwuliściennych właściwych (eudicots)[2].
- Podział rodziny[6][10]
- rodzaj Mitrastemon Makino, Bot. Mag. (Tokyo). 23: 326. 1909
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
- ↑ a b c d Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
- ↑ Robert W. Kiger, James L. Reveal: A comprehensive scheme for standardized abbreviation of usable plant-family names and type-based suprafamilial names. University of Maryland. [dostęp 2015-07-23].
- ↑ a b c d e f Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 215-216. ISBN 1-55407-206-9. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Mitrastemonaceae. [w:] Parasitic Plant Connection [on-line]. SIUC College of Science. [dostęp 2015-07-23].
- ↑ a b c d e f Mitrastemon. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2015-07-23].
- ↑ a b c d Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe. 1. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 391. ISBN 83-7079-779.
- ↑ Todd J. Barkman, Seok-Hong Lim, Kamarudin Mat Salleh, Jamili Nais. Mitochondrial DNA sequences reveal the photosynthetic relatives of Rafflesia, the world's largest flower. „Proc Natl Acad Sci USA”. 101, 3, s. 787–792, 2004. DOI: 10.1073/pnas.0305562101.
- ↑ Daniel L. Nickrent, Albert Blarer, Yin-Long Qiu, Romina Vidal-Russell, Frank E Anderson. Phylogenetic inference in Rafflesiales: the influence of rate heterogeneity and horizontal gene transfer. „BMC Evolutionary Biology”. 4, 40, 2004. DOI: 10.1186/1471-2148-4-40.
- ↑ Mitrastemon. [w:] The Plant List (2013). Version 1.1. [on-line]. [dostęp 2015-07-23].
Identyfikatory zewnętrzne:
|
|
