Mieczysław Birnbaum

Mieczysław Binom

porucznik piechoty
Data i miejsce urodzenia	10 czerwca 1889 Częstochowa, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	23-24 kwietnia 1940 Katyń, RFSRR, ZSRR
Przebieg służby
Lata służby	1918–1940
Siły zbrojne	Wojsko Polskie
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa: kampania wrześniowa
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Teksty w Wikiźródłach

Mieczysław Birnbaum, ps. Mieczysław Binom (ur. 10 czerwca 1889 w Częstochowie, zm. 23-24 kwietnia 1940 w Katyniu) – polski publicysta i tłumacz żydowskiego pochodzenia, w młodości działacz ruchu rewolucyjnego, porucznik piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.

Urodził się w Częstochowie w rodzinie żydowskiej, jako syn chazana Abrahama Bera Birnbauma^[1] i Leonory z d. Frenkel. Jego siostra, Helena Gruszecka (1901–1982) była aktorką, a bratanek Jerzy Pomianowski (1921–2016) był pisarzem i tłumaczem^[2][3].

Absolwent gimnazjum w Piotrkowie. Początkowo członek Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy, później PPS–Frakcja Rewolucyjna^[4]. Studia przerwał z powodu aresztowania za udział w ruchu rewolucyjnym. Był więziony i skazany na zesłanie^[5]. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach armii rosyjskiej. W 1917 bierze udział w tworzeniu Wojska Polskiego na wschodzie. Zorganizował Związek Wojsk Polskich w Jassach. Został wybrany członkiem Komitetu Wykonawczego Wojsk Polskich Frontu Rumuńskiego^[6]. Członek POW (KN 3). Jeden z delegatów gen. Józefa Hallera (razem z Bronisławem Nakoniecznikow-Klukowskim i Walerianem Czumą) wysłany 12 kwietnia 1918 do rządu RFSRR w celu uzyskania zgody na przemarsz korpusu z Ukrainy na teren Rosji pod kontrolą bolszewików, wobec żądania Niemców rozbrojenia korpusu. Bolszewicy nie wyrazili zgody na ewakuację II Korpusu za Dniepr. Konsekwencją odmowy bolszewików było rozbicie II Korpusu w bitwie pod Kaniowem przez Niemców. Szef wydziału politycznego II Oddziału Sztabu Generalnego WP^[7], porucznik piechoty WP (1918–1921).

Zaufany emisariusz Józefa Piłsudskiego^[2], z jego nominacji przedstawiciel Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego w rokowaniach polsko-bolszewickich w Mikaszewiczach (w czasie wojny polsko-bolszewickiej) i faktyczny negocjator^[8].

Tłumacz literatury rosyjskiej, m.in. Antoniego Czechowa^[2]. Jako pierwszy przetłumaczył na język polski opowiadania Izaaka Babla i Jewgienija Zamiatina^[9].

W czasie kampanii wrześniowej 1939, po agresji ZSRR na Polskę, w nieznanych okolicznościach wzięty do niewoli sowieckiej. Osadzono go w obozie jenieckim w Kozielsku^[5]. 23 lub 24 kwietnia 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Katyniu i tam pogrzebany^[10] w bezimiennej mogile zbiorowej, gdzie od 28 lipca 2000 mieści się oficjalnie Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu^[11][12]. W Lesie Katyńskim prowadzone były ekshumacje i prace archeologiczne^[13]. W 1943 jego ciało zostało zidentyfikowane w mundurze^[14] w toku ekshumacji prowadzonych przez Niemców pod numerem 2579^[15][5], a przy zwłokach znaleziono: pismo Urzędu Pracy, Krzyż i Legitymację Virtuti Militari, 2 odznaczenia oraz kartę na broń^[14][16]. Figuruje na liście wywózkowej 040/1 z kwietnia 1940^[5].

Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews pt. 2007-11-09: Pierwszy dzień uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”

5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień kapitana^[17][18][19]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”^[20][21][22].

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 6741^[5]
• Krzyż Niepodległości – 17 marca 1932 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[23]
• Krzyż Walecznych^[5]
• Złoty Krzyż Zasługi – 9 listopada 1929 „za zasługi na polu pracy narodowej i społecznej”^[24]

• Partja winta A. P. Czechow (tł. M. Binom, Warszawa, „Rój”, 1926)
• Ludzie jaskiniowi i inne opowiadania J. Zamiatin (tł: pod pseud. Binom, poprawił i uwspółcz.: M. K. Tekst oparty na wydaniu „Roju” z 1927 r., Warszawa: WIS 1986)
• Gasnącemu światu (słowa: pod pseud. M. Binom; rys. St. Dobrzyński, Warszawa, s.n. 1930)
• Raj na ziemi (Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, Zakłady Wydawniczo-Drukarskie „Praca” 1930)^[25]
• Utwory wybrane I.Babel (tł. pod pseud. Mieczysław Binom, wstęp Jerzy Pomianowski, Warszawa, „Czytelnik”, 1961)
• Historia jednego konia I. Babel (tł. pod pseud. Mieczysław Binom; wyboru dokonał Ziemowit Fedecki, Warszawa, „Czytelnik”, 1988)

• jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• obozy NKWD dla jeńców polskich
• ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Katyniu

• Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
• Убиты в Катыни. Księga pamięci polskich jeńców wojennych – więźniów Kozielskiego Obozu NKWD rozstrzelanych decyzją Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 roku. Лариса Еремина (red.). Moskwa: Stowarzyszenie Memoriał, 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.
• Andrzej Nowak Polska i trzy Rosje. Studium polityki wschodniej Józefa Piłsudskiego (do kwietnia 1920 roku), Wyd. II poprawione, Kraków 2008, Wyd. Arcana ISBN 83-86225-44-0.

• Mieczysław Birnbaum - zbiór prac literackich
• Publikacje Mieczysława Birnbauma w bibliotece Polona