Mięśniak macicy (łac.myoma, l.mn. myomata uteri) – łagodny guz nazywany również włókniakiemmacicy, histologicznie mięśniak gładkokomórkowy (łac.leiomyoma). Mięśniaki powstają z tkanki mięśniowej macicy i rozwijają się w jej trzonie. Występują pojedynczo albo w grupie. Mięśniaki są najczęstszymi nowotworami niezłośliwymi macicy.
W 90% przypadków mięśniaki są mnogie; w 90% występują w trzonie macicy. Najczęstsze są mięśniaki śródścienne. Mięśniaki uszypułowane, szyjkowe i międzywięzadłowe są rzadkie.
Objawy i przebieg
Najczęściej bezobjawowe. Duże i mnogie mięśniaki objawiają się: powiększeniem brzucha, obfitymi i długotrwałymi miesiączkami, zaparciami, przewlekłymi bólami krzyża, częstym oddawaniem moczu (jeśli mięśniak jest duży i powoduje ucisk na pęcherz moczowy), bolesnym współżyciem, trudnościami w zajściu w ciążę, poronieniami.
Najczęściej pojawiają się w wieku 35–45 lat, rzadko w okresie dojrzewania i po menopauzie. Sprzyjają im zaburzenia hormonalne i skłonności genetyczne
Ryzyko transformacji złośliwej mięśniaka do mięsaka gładkokomórkowego (leiomyosarcoma)
jest niewielkie, szacuje się je na 0,1–0,8%.
Etiologia
Przyczyna powstania mięśniaka macicy nie jest do końca znana, jednak na wzrost stymulująco działają estrogeny.
Metodą z wyboru leczenia objawowych mięśniaków macicy jest ich wyłuszczenie (miomektomia). W przypadku dużych mięśniaków zastosowanie znajdują analogi gonadoliberyny, zmniejszające masę guza i ograniczające jego ukrwienie.
Przyjmuje się, że do leczenia laparoskopowego kwalifikują się pacjentki z niewielką liczbą mięśniaków (do 3), których średnica nie przekracza 10 cm.
Od ponad 15 lat można również leczyć objawowe mięśniaki macicy metodą małoinwazyjną - embolizacją tętnic macicznych wykonywaną pod kontrolą angiografu przez radiologa zabiegowego we współpracy z ginekologiem.
Od początków XXI w. do leczenia mięśniaków macicy wykorzystywana jest też termoablacja ultradźwiękowa, będąca metodą nieinwazyjną. W Polsce zabiegi leczenia skoncentrowanymi falami ultradźwięków pod kontrolą rezonansu magnetycznego (MRgFUS) wykonywane są w ośrodkach w Rzeszowie, Kielcach i Warszawie.
Wyniki badań wskazują korzystny wpływ suplementacji witaminy D w leczeniu mięśniaków[1]. Prowadzone są również badania nad wpływem innych suplementów diety m.in. ekstrakt z zielonej herbaty (EGCG), kurkuma[2].
↑MaryamM.HajhashemiMaryamM. i inni, The effect of vitamin D supplementation on the size of uterine leiomyoma in women with vitamin D deficiency, „Caspian Journal of Internal Medicine”, 10 (2), 2019, s. 125–131, DOI: 10.22088/cjim.10.2.125, ISSN2008-6164, PMID: 31363390, PMCID: PMC6619469 [dostęp 2020-12-20].
↑MichałM.CiebieraMichałM. i inni, Alternative Oral Agents in Prophylaxis and Therapy of Uterine Fibroids—An Up-to-Date Review, „International Journal of Molecular Sciences”, 18 (12), 2017, DOI: 10.3390/ijms18122586, ISSN1422-0067, PMID: 29194370, PMCID: PMC5751189 [dostęp 2020-12-20].
Bibliografia
Położnictwo i ginekologia. Grzegorz H. Bręborowicz (red.). Wydawnictwo Lekarskie PZWL, s. 810, 839-840, 945. ISBN 83-200-3082-X.