Mesrop Masztoc

Święty Mesrop Masztoc
Ilustracja
Obraz Mesropa Masztoca autorstwa Nersisiana
Data i miejsce urodzenia

około 360[1]
Hatsekats, Armenia

Data i miejsce śmierci

17 lutego 440[1]
Wagharszapat, Armenia

Czczony przez

Apostolski Kościół Ormiański, Kościół katolicki

Wspomnienie

Apostolski Kościół Ormiański wspomina Świętego Mesropa dwa razy do roku (razem ze Świętym Sahakiem). Najpierw w lipcu a później w październiku, w dzień Świętych Tłumaczy, 25 listopada (kat.)

Patron

Armenii

Szczególne miejsca kultu

Kościół Świętego Masropa Masztoca w Oszakanie

Multimedia w Wikimedia Commons
Posąg Mesropa Masztoca. Matenadaran. Erywań, Armenia.

Mesrop Masztoc, ⓘ orm. Մեսրոպ Մաշտոց (ur. 359, zm. 17 lutego 440) – ormiański duchowny i uczony. Twórca alfabetu ormiańskiego, który stworzył w latach 392–406[2]. Pierwszy nauczyciel języka ormiańskiego[3]. Stworzył również alfabet Albanii Kaukaskiej[4][5][6]. Przypisuje mu się także udział w stworzeniu alfabetu gruzińskiego, ale jest to sprawa wywołująca spory między historykami[7].

Mesrop Masztoc urodził się w ormiańskiej prowincji Taron, w kapłańskiej rodzinie jeszcze od czasów przedchrześcijańskich. Jego ojciec, Wardan z Taronu, prawdopodobnie jednak był kapłanem już chrześcijańskim, jednak wybrane przezeń dla syna imię, Masztoc, zawiera irański rdzeń mazd, prawdopodobnie związany z Ahurą Mazdą[8].

Mesrop Masztoc już w szkole poznał języki grecki i syryjski. W latach 385–388 był nadwornym pisarzem króla Armenii Chosroesa IV. Następnie został duchownym i mnichem w prowincji Gochtn, gdzie zakładał szkoły i kościoły. Po powrocie na dwór królewski, działając pod opieką katolikosa Sahaka, zajął się opracowaniem alfabetu ormiańskiego[9]. W tym celu podjął studia językoznawcze w Amidzie, w Edessie i w Samosacie. Pracę nad alfabetem zakończył w 406. Zmarł w glorii sławy, został pochowany w Oszakanie. Jest jednym ze świętych Kościoła ormiańskiego oraz Kościoła katolickiego[10].

Imię i nazwisko Masztoca występują w różnych transliteracjach, w tym zgodnie z wymową zachodnioormiańską jako „Mesrob Maszdoc”.

Przypisy

  1. ↑ a b Saint Mesrop Mashtots, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-03] (ang.).
  2. ↑ Praca zbiorowa pod redakcja Aleksandra Krawczuka, 2005, Wielka Historia Świata Tom 3 Świat okresu cywilizacji klasycznych, s. 586, Oficyna Wydawnicza FOGRA, ISBN 83-85719-84-9.
  3. ↑ Andrzej Pisowicz: Z przeszłości Armenii. Warszawa: Fundacja kultury i dziedzictwa Ormian, 2014, s. 120. ISBN 978-83-926645-2-9.
  4. ↑ Gippert Jost, The Old Georgian Palimpsest Codex Vindobonensis georgicus 2, Monumenta Palaeographica Medii Aevi: Series Ibero-Caucasica, Brepols, 2007.
  5. ↑ Trever K. V., Ocherki po istorii i kulture Kavkazskoy Albanii, Moska 1959.
  6. ↑ Lampe G. W. H., Ackroyd Peter R., The Cambridge History of the Bible: Volume 2, The West from the Fathers to the Reformation, Cambridge University Press, 1975.
  7. ↑ Rayfield Donald, The Literature of Georgia: A History, RoutledgeCurzon, 2000.
  8. ↑ Krzysztof Stopka, Armenia Christiana. Unionistyczna polityka Konstantynopola i Rzymu a tożsamość chrześcijaństwa ormiańskiego (IV–XV w.), Kraków: PAU, 2002, ISBN 83-88857-34-7, OCLC 68667720.
  9. ↑ Krzysztof Stopka, Armenia Christiana. Unionistyczna polityka Konstantynopola i Rzymu a tożsamość chrześcijaństwa ormiańskiego (IV–XV w.), Kraków: PAU, 2002, s. 140, ISBN 83-88857-34-7, OCLC 68667720.
  10. ↑ St. Mesrop – Saints & Angels – Catholic Online [online], catholic.org [dostęp 2017-11-25] (ang.).