Marian Gieysztor

Marian Józef Gieysztor
Krajewski, Niemyski, Urbański
Data i miejsce urodzenia

22 lutego 1901
Petersburg

Data i miejsce śmierci

5 czerwca 1961
Warszawa

Miejsce spoczynku

cmentarz Powązkowski w Warszawie

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Armii Krajowej

Marian Józef Gieysztor ps. „Krajewski”, „Niemyski”, „Urbański” (ur. 22 lutego 1901 w Petersburgu, zm. 5 czerwca 1961 w Warszawie) – profesor, doktor habilitowany, prezes Polskiego Towarzystwa Hydrobiologicznego.

Życiorys

Urodził się 22 lutego 1901 w Petersburgu, w rodzinie Józefa, i Marii z Rudzkich (1869–1935). Ukończył w Warszawie 7 klas w gimnazjum Kazimierza Kulwiecia i rozpoczął na krótko studia na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Służył ochotniczo w Wojsku Polskim w 1920 roku[1]. W Wilnie złożył egzaminy eksternistyczne i w styczniu 1921 otrzymał świadectwo dojrzałości. W latach 1921–1926 na Uniwersytecie Warszawskim ukończył studia i uzyskał na nim w 1928 stopień doktora filozofii w zakresie zoologii. Asystent w Zakładzie Zoologii UW od 1926, a w Instytucie Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego od 1928. Był asystentem na Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w 1931, a wykładowcą tejże uczelni w 1935[1]. W 1934 był przewodniczącym Sekcji Ochrony i Hodowli Łosia[2].

W kampanii wrześniowej uczestniczył jako ochotnik. Mieszkał podczas okupacji niemieckiej do listopada 1943 przy Madalińskiego 42, następnie przy ul. Dobrej u Sióstr Urszulanek i później przy ul. Okólnik. Od kwietnia 1940 w konspiracji w ZWZ-AK, gdzie pod pseudonimami „Niemyski” i „Urbański” kierował do 1943 referatem spraw kultury i oświaty w Wydziale Informacji BIP Komendy Głównej AK[1]. Był również od 1940 wykładowcą tajnego UW i SGGW. Wiosną 1941 po utworzeniu Kierownictwa Walki Cywilnej był zastępcą Stefana Korbońskiego i używał wówczas pseudonimu „Krajewski”. Do stycznia 1943 przebywał w okolicy Skierniewic, a następnie udał się do Krakowa. W tym samym roku powrócił do Warszawy[1].

Kierował od 1945 reaktywowanym przez siebie Zakładem Zoologii UW, a następnie od 1947 Katedrą Limnologii SGGW i Zakładem (później Katedrą) Hydrobiologii UW od 1952. W 1936 był habilitowany w UW, a w 1948 mianowany profesorem nadzwyczajnym SGGW i w 1952 w UW. Profesor zwyczajny w 1937. Członek korespondent od 1946, a członek zwyczajny Towarzystwa Naukowego Warszawskiego od 1948[1]. Był również prezesem Polskiego Towarzystwa Hydrobiologicznego, przewodniczącym warszawskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Zoologicznego i od 1959 członkiem Komitetu Ekologicznego PAN. Był autorem wielu prac naukowych z zakresu hydrobiologii i teorii nauki, a jego spuścizna naukowa jest przechowywana w Archiwum PAN[1] pod sygnaturą III-62[3].

Zmarł 5 czerwca 1961 w Warszawie[1]. Spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 299b-3-24)[4].

Od 1 czerwca 1925 był mężem Ireny z Chmielewskich Gieysztorową, hydrobiologiem[5][6].

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g Kunert 1987 ↓, s. 70.
  2. ↑ Dzięciołowski R., Pielowski Z., Łoś, Warszawa: PWRiL, 1975, s. 21.
  3. ↑ Spis inwentarzy, Polska Akademia Nauk Archiwum w Warszawie, [dostęp 2024-02-21].
  4. ↑ Cmentarz Stare Powązki: KAZIMIERZ WOLAŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-05-28].
  5. ↑ Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia sprostowania. Warszawa: 1939, s. 83. [dostęp 2021-07-19].
  6. ↑ Irena Gieysztor [online], geni_family_tree [dostęp 2018-07-06] (ang.).

Bibliografia

  • Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939–1945 T.1. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 70. ISBN 83-211-0739-7.

Linki zewnętrzne