Maria Teresa

wielka księżna Luksemburga
Okres	od 7 października 2000
Jako żona	Henryka, wielkiego księcia Luksemburga
Poprzedniczka	Józefina, wielka księżna Luksemburga
Dane biograficzne
Dynastia	Burbon-Parmeńska
Data i miejsce urodzenia	22 marca 1956 Marianao
Ojciec	José Antonio Mestre
Matka	Maria Teresa Batista
Mąż	Henryk, wielki książę Luksemburga (śl. 1981)
Dzieci	książę Wilhelm (ur. 1981) książę Feliks (ur. 1984) książę Ludwik (ur. 1986) księżniczka Aleksandra (ur. 1991) książę Sebastian (ur. 1992)
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Maria Teresa, wielka księżna Luksemburga (María Teresa Mestre y Batista-Falla, ur. 22 marca 1956 w Marianao) – członkini luksemburskiej rodziny wielkoksiążęcej, od 7 października 2000 wielka księżna Luksemburga jako żona wielkiego księcia Henryka.

Maria Teresa urodziła się na Kubie jako dziecko José Antonio Mestre i Marii Teresy Batista.

W 1980 ukończyła studia na kierunku nauki polityczne na Uniwersytecie Genewskim.

W 1981 poślubiła Henryka, dziedzicznego wielkiego księcia Luksemburga, z którym ma pięcioro dzieci: Wilhelma, dziedzicznego księcia Luksemburga (ur. 1981), księcia Feliksa (ur. 1984), księcia Ludwika (ur. 1986), księżniczkę Aleksandrę (ur. 1991) i księcia Sebastiana (ur. 1992).

Po ślubie uzyskała tytuł Jej Książęcej Wysokości dziedzicznej wielkiej księżnej Luksemburga, a po abdykacji teścia w dniu 7 października 2000 została kolejną wielką księżną Luksemburga. W 2004 razem z mężem założyła Fundację Wielkiego Księcia i Wielkiej Księżnej Luksemburga. Maria Teresa uczestniczy w oficjalnych wizytach dyplomatycznych, wydarzeniach odbywających się w księstwie i poświęca się działalności charytatywnej.

Maria Teresa Mestre urodziła się 22 marca 1956 roku w Marianao w prowincji Hawana na Kubie.

Jej rodzicami byli José Antonio Mestre y Álvarez, pochodzący z Vedado (ur. 1926, zm. 1993) i jego żona, María Teresa Batista y Falla (ur. 1928, zm. 1988); oboje będący potomkami hiszpańskiej arystokracji.

Jej dziadkami byli ze strony ojca José Antonio Mestre y Ramos (ur. 1897 w El Cerro, La Habana na Kubie, zm. 1961 w Hawanie)^[1] i María Narcisa Álvarez y Tabió (ur. 1899 w Santiago de las Vegas, zm. 1961)^[2]; natomiast ze strony matki Agustín Batista y González de Mendoza (ur. 1899, La Habana, zm. 1968, Ginebra), członek zarządu Trust Company of Cuba i María Teresa Falla y Bonet (ur. 1898, Santa Isabel de las Vegas, zm. 1973, Ginebra), córka hiszpańskiego biznesmena i milionera.

Ma dwóch braci: Jose Antonio Mestre (zm. 2015, Miami)^[3] i Luisa Mestre (ur. 1959) oraz siostrę Catalinę Mestre (ur. 1960)^[4].

Pierwsze lata życia spędziła na Kubie, stąd jej ojczystym językiem jest hiszpański. W październiku 1959, po zakończeniu rewolucji kubańskiej razem z rodzicami i rodzeństwem wyemigrowała do Nowego Jorku. Następnie Maria Teresa rozpoczęła studia w Genewie i uzyskała obywatelstwo szwajcarskie. Przez pewien czas mieszkała w Santanderze w Hiszpanii.

Była uczennicą katolickiej szkoły Marymount w Nowym Jorku. W 1961 rozpoczęła naukę Lycée Français de New York na Manhattanie w Nowym Jorku.

W 1980 ukończyła studia na kierunku nauki polityczne w Graduate Institute of International and Development Studies na Uniwersytecie Genewskim.

Podczas studiów w Genewie w 1976 poznała Henryka, dziedzicznego wielkiego księcia Luksemburga, syna panującego w Luksemburgu wielkiego księcia Jana i jego żony, wielkiej księżnej Józefiny Charlotty, urodzonej w belgijskiej rodzinie królewskiej. Początkowa przyjaźń pary przerodziła się w związek, którego rodzice księcia nie chcieli zaakceptować ze względu na brak arystokratycznego pochodzenia Marii Teresy i zbieżność jednego z jej nazwisk z nazwiskiem kubańskich polityków. Po ukończeniu nauki w Szwajcarii książę Henryk zaproponował, że zrzeknie się praw do dziedziczenia tronu Luksemburga, aby móc poślubić Marię Teresę^[5].

8 listopada 1980 minister stanu Pierre Werner ogłosił zaręczyny księcia Henryka z Marią Teresą, jeden dzień po tym, kiedy zgodę na ślub wyraził książę Jan^[5]. Związek dziedzica tronu był dotąd utrzymywany w tajemnicy. 10 listopada miała miejsce sesja zdjęciowa narzeczonych i specjalna konferencja prasowa, na którym Mestre zaprezentowała swój pierścionek zaręczynowy.

14 lutego 1981 książę i Maria Teresa zawarli cywilny związek małżeński w Pałacu Książęcym w Luksemburgu. Ceremonii przewodniczył burmistrz miasta Luksemburg, Camille Polfer, przyjaciel rodziny książęcej. Pół godziny później w Katedrze Notre Dame w Luksemburgu miał miejsce ślub religijny pary w wierze katolickiej^[6]. Pannę młodą do ołtarza odprowadził jej ojciec, a funkcję druhny pełniła jej siostra Catalina. Po uroczystości małżonkowie udali się do Pałacu Książęcego, gdzie z balkonu pozdrowili poddanych i zaprezentowali pierwszy pocałunek. Maria Teresa wystąpiła w tiarze, którą jej teściowa otrzymała w prezencie od mieszkańców Kongo i użyła jej również na własnym ślubie.

Około siedmiuset gości uczestniczyło w przyjęciu weselnym, w tym przedstawiciele rodzin królewskich i książęcych: Szarlotta, wielka księżna Luksemburga (babka pana młodego), wielki książę Jan i wielka księżna Józefina (rodzice pana młodego), Olav V, król Norwegii, Jan Adam, następca tronu Liechtensteinu i jego żona Maria, Baldwin I, król Belgów i królowa Fabiola, Albert, książę Liège i księżna Paola, książę Filip, księżniczka Astrid i książę Wawrzyniec z Belgii, Małgorzata II, królowa Danii (matka chrzestna pana młodego) i książę Henryk, Rainier III, książę Monako i księżna Grace, Filip, książę Edynburga i Maria Józefa, królowa Włoch.

Maria Teresa otrzymała tytuł Jej Książęcej Wysokości dziedzicznej wielkiej księżnej Luksemburga.

Wkrótce ogłoszono pierwszą ciążę księżnej, a 11 listopada 1981 w Luksemburgu urodził się książę Wilhelm Jan Józef Maria (Guillaume Jean Joseph Marie). Chłopiec zajął drugie miejsce w linii sukcesji do tronu. Książę Wilhelm może w przyszłości zostać wielkim księciem Luksemburga.

3 czerwca 1984 w Luksemburgu księżna Maria Teresa urodziła swojego drugiego syna, księcia Feliksa Leopolda Marię Wilhelma (Félix Léopold Marie Guillaume), który zajął trzecie miejsce w liście sukcesji, za ojcem i bratem.

3 sierpnia 1986 przyszedł na świat trzeci syn pary książęcej. Otrzymał imiona Ludwik Ksawery Maria Wilhelm (Louis Xavier Marie Guillaume) i został wpisany na czwartą pozycję w linii sukcesji. W 2006 roku, przed ślubem z Tessy Antony, Ludwik zrzekł się swoich praw do dziedziczenia tronu Luksemburga.

16 lutego 1991 urodziła się w Luksemburgu jedyna córka pary, księżniczka Aleksandra Józefina Teresa Szarlotta Maria Wilhelmina (Alexandra Joséphine Teresa Charlotte Marie Wilhelmine). Jako kobiecie, nie przysługiwało jej miejsce w liście sukcesji. Została do niej wpisana w 2011 roku po reformie przeprowadzonej przez księcia Henryka i wyprzedziła w kolejce do dziedziczenia tronu swojego młodszego brata.

Najmłodsze dziecko księcia i księżnej, książę Sebastian Henryk Maria Wilhelm (Sébastien Henri Marie Guillaume) przyszedł na świat 16 kwietnia 1992 roku w Luksemburgu i zajął piąte miejsce w linii sukcesji, za ojcem i starszymi braćmi.

W październiku 2015 rzecznicy pałacu potwierdzili, że wielka księżna cierpi z powodu strachu przed lataniem, co powoduje, że nie uczestniczy we wszystkich podróżach, wymagających lotu samolotem^[7][8][9].

30 czerwca 2016 para książęca zorganizowała obchody 35. rocznicy swojego ślubu. Udział w uroczystościach wzięli przedstawiciele arystokracji, między innymi król i królowa Szwecji, książę Monako, książę i księżna koronna Danii, księżna koronna Rumunii, książę koronny Norwegii, król i królowa Greków, król Bułgarii, Aga Khan, książę i księżna koronna Belgii^[10]. Pierwszego dnia miało miejsce przedstawienie w Teatrze Wielkim w Luksemburgu, drugiego dnia natomiast odbył się piknik i bal w Zamku Berg.

W październiku 2019 Maria Teresa przeszła zabieg operacyjny kolana w Clinique d’Eich w Luksemburgu^[11].

18 grudnia 1985 Maria Teresa i Henryk odwiedzili Waszyngton^[12].

W czerwcu 1997 została ogłoszona ambasadorem dobrej woli UNESCO^[13].

24 grudnia 1999 Jan, wielki książę Luksemburga oficjalnie poinformował, że zamierza abdykować i zrzec się tronu na rzecz swojego najstarszego syna, księcia Henryka.

7 października 2000 książę Jan, w obecności członków rodziny książęcej, podpisał w Pałacu Książęcym dokument abdykacyjny, a nowym wielkim księciem Luksemburga został Henryk^[14].

Tego samego dnia odbyły się uroczystości wstąpienia na tron nowego władcy. Wśród zaproszonych gości znaleźli się między innymi królowa Holandii oraz król i królowa Belgów. Premier Claude Juncker podziękował księciu Janowi za trzydzieści sześć lat panowania w księstwie.

Około godziny jedenastej przed południem książę Henryk złożył stosowną przysięgę i wygłosił własne przemówienie. Wielki książę wraz z małżonką i dziećmi wystąpili na balkonie Pałacu Książęcego, skąd pozdrowili poddanych, a następnie udali się na mszę świętą do Katedry Notre Dame w Luksemburgu.

Maria Teresa otrzymała tytuł Jej Książęcej Wysokości wielkiej księżnej Luksemburga.

27 września 2018 otworzyła w Luksemburgu Centrum Rozwoju Praktycznego nazwane jej imieniem^[15].

14 listopada 2018 uruchomiono stronę internetową wielkiej księżnej^[16].

W listopadzie 2007 razem z mężem odwiedziła Chile na zaproszenie prezydent Michelle Bachelet, a następnie Brazylię, gdzie zostali przyjęci przez prezydenta Luiza Inacio Lula da Silva.

7 września 2010 książę i księżna przebywali na oficjalnej wizycie dyplomatycznej w Portugalii^[17].

W kwietniu 2012 Henryk i Maria Teresa udali się Niemiec na zaproszenie prezydenta Joachima Gaucka^[18].

W kwietniu 2013 para książęca złożyła wizytę w Austrii^[19], a w listopadzie w Turcji^[20].

6 maja 2014 uczestniczyła w dyplomatycznej wizycie do Polski. Pierwszego dnia para książęca spotkała się z marszałek Sejmu Ewą Kopacz^[21] i premierem Donaldem Tuskiem. Zostali przyjęci przez prezydenta Bronisława Komorowskiego i pierwszą damę Annę Komorowską^[22].

W październiku 2015 Pałac Książęcy ogłosił, że księżna Maria Teresa cierpi z powodu strachu przed lataniem samolotem i dlatego nie jest w stanie towarzyszyć mężowi we wszystkich podróżach^[23].

10 maja 2016 para książęca na zaproszenie prezydenta Sauli Niinistö udała się do Finlandii^[24][25].

W listopadzie 2017 z powodu awiofobii zmuszona była zrezygnować z udziału w oficjalnej wizycie dyplomatycznej w Japonii, a w jej imieniu do Tokio poleciała córka, księżniczka Aleksandra^[26].

W maju 2018 para książęca przyjęła w Luksemburgu Wilhelma Aleksandra, króla Holandii i królową Maksymę^[27].

1 czerwca gościła w Pałacu Książęcym prezydenta Szwajcarii, Alaina Berset wraz z małżonką^[28].

W listopadzie uczestniczyła w obchodach setnej rocznicy wybuchu I wojny światowej w Paryżu na cmentarzu Armistice. Para książęca została przyjęta przez prezydenta Francji, Emmanuela Macron i pierwszą damę Brigitte Macron.

W 2004 roku księżna Maria Teresa i książę Henryk założyli Fundację Wielkiego Księcia i Wielkiej Księżnej, której celem jest pomoc osobom w Luksemburgu i w ubogich częściach świata, zmagającym się z trudnościami finansowymi^[29]. Organizacja powstała wskutek połączenia dwóch poprzednich fundacji, stworzonych przez parę książęcą w 1981 i w 2001 roku.

W czerwcu 2009 odbyła charytatywną podróż do Burundi i Kenii^[30]. 4 czerwca spotkała się z Aumą Obama, przyrodnią siostrą prezydenta Baracka Obamy, która jest kenijską aktywistką, socjologiem i dziennikarką^[31].

W kwietniu 2007 została ogłoszona Wybitnym Adwokatem dla Dzieci UNICEF^[32].

W październiku 2018 Maria Teresa wzięła udział w charytatywnej podróży do Libanu, gdzie spotkała się ofiarami przemocy seksualnej i uchodźcami^[33]. Księżna została przyjęta przez premiera kraju, Saad Hariri i odwiedziła miejscowy szpital uniwersytecki.

W marcu 2019 zorganizowała pierwszą edycję konferencji Stand Speak Rise Up, na której zajmuje się tematem przemocy seksualnej^[34].

Poprzez swoje małżeństwo wielka księżna spowinowacona jest ze wszystkimi rodzinami królewskimi i książęcymi, panującymi w Europie. Sama jest potomkinią króla Piotra I Okrutnego; była również krewną Fabioli, królowej Belgów (obydwie miały kubańskich przodków).

Była gościem ceremonii zaślubin: Filipa, księcia Brabancji z Matyldą d’Udekem d’Acoz (Bruksela, 1999), Haakona, księcia koronnego Norwegii z Mette-Marit Tjessem Høiby (Oslo, 2001), księcia Wawrzyńca z Belgii z Klarą Coombs (Bruksela, 2003), Fryderyka, księcia koronnego Danii z Marią Donaldson (Kopenhaga, 2004), Filipa VI, księcia Asturii z Letycją Ortiz Rocasolano (Madryt, 2004), hrabiego Rudolfa Limburg-Stirum z arcyksiężniczką Marią Krystyną z Austrii (Mechelen, 2008), Daniela Westlinga z Wiktorią, księżną koronną Szwecji (Sztokholm, 2010), Wilhelma, księcia Cambridge z Katarzyną Middleton (Londyn, 2011), Alberta II, księcia Monako z Charlene Wittstock (Monako, 2011) i Antoniego Wilmsa z księżniczką Marią Gabrielą z Nassau (Marbella, 2017).

Reprezentowała dwór luksemburski na uroczystościach pogrzebowych: Rainiera III, księcia Monako (Monako, 2005) i Fabioli, królowej Belgii (Laeken, 2014).

Uczestniczyła w oficjalnych obchodach: 70. (Oslo, 2007) i 80. urodzin króla i królowej Norwegii (Oslo, 2017), 50. urodzin księcia koronnego Danii (Kopenhaga, 2018), 50. urodzin króla Holandii (Haga, 2017).

W 2012 była wśród gości zaproszonych na obchody jubileuszu panowania Elżbiety II, królowej Wielkiej Brytanii.

Wielka księżna Maria Teresa została ochrzczona i wychowana w wierze katolickiej.

Maria Teresa kilkakrotnie uczestniczyła w oficjalnych audiencjach u papieży w Watykanie:

• 27 marca 2003 księżna brała udział w spotkaniu z papieżem Janem Pawłem II^[35];
• 8 maja 2006 członkowie rodziny książęcej spotkali się z papieżem Benedyktem XVI^[36];
• 21 marca 2016, po chrzcinach księcia Liama i na dzień przed swoimi 60. urodzinami księżna wraz z rodziną została przyjęta przez papieża Franciszka^[37].

Od wstąpienia męża na tron może korzystać z prawa występowania w białym stroju podczas audiencji u papieża, tzw. przywilej bieli^[38].

Uczestniczyła w pogrzebie papieża Jana Pawła II w kwietniu 2005 w Watykanie.

24 kwietnia 2005 wzięła udział we mszy inaugurującej pontyfikat papieża Benedykta XVI, a 19 marca 2013 we mszy inaugurującej pontyfikat papieża Franciszka^[39].

• Jest prezydentem Luksemburskiego Czerwonego Krzyża.
• Jest ambasadorem dobrej woli UNESCO.
• Jest ambasadorem UNICEF.
• Jest patronem Luksemburskiej Organizacji Alzheimera (od 1991)^[40].
• Jest honorowym prezydentem Fundacji Badań nad AIDS.
• Jest prezydentem Luksemburskiej Fundacji Przeciwko Rakowi.
• Jest patronem Luksemburskiej Ligi Osób Niewidomych.
• Jest patronem SOS Wioski Dziecięce (od 2005)^[41].
• Jest honorowym prezydentem LuxFlag (od 2006)^[42].
• Jest patronem ADA Microfinance Expertise (od lipca 2007)^[43].
• Jest patronem Narodowej Organizacji Pielęgniarek.
• Jest współpatronem Luksemburskiej Orkiestry Filharmonicznej.
• Jest honorowym członkiem Międzynarodowego Komitetu Paraolimpijskiego.

W sierpniu 2019 premier Luksemburga, Xavier Bettel powołał specjalną komisję, której celem była kontrola funkcjonowania dworu wielkoksiążęcego^[44]. Sprawa dotyczyła przemocy psychicznej wobec pracowników, o której stosowanie oskarżona była wielka księżna^[45]. 27 stycznia 2020 wielki książę Henryk wydał oświadczenie, w którym napisał, że oskarżenia wobec jego żony są nieuczciwe i oddziałują na całą jego rodzinę^[46].

31 stycznia 2020 opublikowano Waringo Report, w którym stwierdzono, że funkcjonowanie monarchii musi zostać zreformowane^[47]. Luksemburska policja rozpoczęła wstępny etap śledztwa w lutym^[48].

6 lutego premier kraju poinformował, że żadna specyficzna rola nie jest planowana dla wielkiej księżnej w związku z modernizacją monarchii^[49].

Księżna Maria Teresa przed ślubem z księciem Henrykiem nie posiadała żadnych tytułów arystokratycznych. Jest daleką potomkinią Piotra I Okrutnego, XIV-wiecznego Kastylii i Leónu. Jest również spokrewniona z Fabiolą, królową Belgów (zm. 2014) poprzez kreolskich arystokratów, którzy dotarli do Kuby, gdy ta była kolonią.

Maria Teresa jest również descendentem arystokratycznych rodzin hiszpańskich. Jeden z jej przodków, Francisco Mestre y Roig Benaprés w 1830 roku wyemigrował do Kuby, gdzie zawarł związek małżeński z Josefą Dominguez y Morales, co dało początek kubańskiej gałęzi rodziny Mestre.

Księżna wielokrotnie podkreślała, że nie była spokrewniona z Fulgencio Batistą, kubańskim dyktatorem.

Lista odznaczeń przyznanych wielkiej księżnej Marii Teresie:

Data	Państwo	Osoba przyznająca	Odznaczenie
2004	Rumunia		Order Gwiazdy Rumunii
24 listopada 2008	Finlandia		Order Białej Róży Finlandii
1994	Belgia	Albert I, król Belgów	Order Leopolda
30 stycznia 2009	Włochy	Giorgio Napolitano	Order Zasługi Republiki Włoskiej
2013	Austria	Heinz Fischer	Odznaka Honorowa za Zasługi dla Republiki Austrii
20 października 2003	Dania	Małgorzata II, królowa Danii	Order Słonia
	Luksemburg		Order Domowy Nassauski Lwa Złotego
	Holandia	24 kwietnia 2006 ?	Order Lwa Niderlandzkiego Order Korony
3 grudnia 2007	Brazylia		Order Krzyża Południa
	Francja		Order Narodowy Zasługi
5 maja 2003	Estonia		Order Terra Mariana
2001	Grecja		Order Dobroczynności
27 listopada 2017	Japonia		Order Drogocennej Korony
5 grudnia 2006	Łotwa		Order Trzech Gwiazd
1996	Norwegia		Order Świętego Olafa
	Portugalia	6 maja 2005 7 września 2010 23 maja 2017 27 października 2012	Order Chrystusa Order Świętego Jakuba od Miecza Order Infanta Henryka Order Świętej Elżbiety
11 maja 2001	Hiszpania		Order Karola III
15 kwietnia 2008 ?	Szwecja	Karol XVI Gustaw	Order Królewski Serafinów Order Gwiazdy Polarnej