Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Maria Sibylla Merian

Maria Sibylla Merian
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

2 kwietnia 1647
Frankfurt nad Menem

Data i miejsce śmierci

13 stycznia 1717
Amsterdam

Zawód, zajęcie

przyrodniczka, entomolożka, ilustratorka

Ilustracja z książki Der Raupen wunderbare Verwandlung und sonderbare Blumennahrung (1680) – Tablica CLXIX
Ilustracja z książki Metamorphosis insectorum Surinamensium (1705) – Tablica XXXVIII
Ilustracja z książki Metamorphosis insectorum Surinamensium (1705) – Tablica XX: metamorfoza motyla
Ilustracja z książki Metamorphosis insectorum Surinamensium (1705) – Tablica XVIII

Maria Sibylla Merian (ur. 2 kwietnia 1647 we Frankfurcie nad Menem, zm. 13 stycznia 1717 w Amsterdamie) – niemiecko-holenderska przyrodniczka i artystka malarka uznawana za wczesną entomolożkę.

Życiorys

Maria Sibylla Merian urodziła się 2 kwietnia 1647 roku we Frankfurcie nad Menem[1]. Była córką wydawcy i grafika z Bazylei Matthäusa Meriana (1593–1650) (autora dzieł Topographia Germaniae i Theatrum Europaeum[2][3]) i jego drugiej żony Johanny Sibylli Heim o korzeniach walońskich[4].

Ojciec zmarł, gdy miała 3 lata, a rok później jej matka poślubiła Jacoba Marella (1614–1681), malarza specjalizującego się w przedstawieniach kwiatów i martwych naturach[5]. Maria Sibylla nauczyła się malarstwa i grafiki od ojczyma[5][1]. Już w wieku 13 lat malowała kwiaty i owady na podstawie własnych obserwacji natury[3]. Sama nauczyła się łaciny[1].

«W młodości zajmowałam się poszukiwaniem owadów. Zaczęłam od jedwabników w moim rodzinnym mieście Frankfurcie. Następnie ustaliłam, że z innych gąsienic rozwijało się wiele pięknych motyli lub ciem tak jak z gąsienic jedwabników. To przywiodło mnie do zbierania wszystkich gąsienic, jakie mogłam znaleźć, aby obserwować ich przemianę [...][6][a]»

W wieku 18 lat, w 1665 roku, poślubiła malarza Johanna Andreasa Graffa, ucznia Marrela[5]. W 1668 roku urodziła się ich pierwsza córka – Johanna Helena[7]. W 1670 roku rodzina przeniosła się do Norymbergi, gdzie w 1678 roku urodziła się druga córka artystów – Dorothea Maria[7].

W Norymberdze Merian kontynuowała badania, znosząc do swojej pracowni rozmaite gąsienice i rośliny, na których żerowały, by obserwować i dokumentować ich przemianę[8]. Szczegóły metamorfozy notowała i ilustrowała w swoim dzienniku, który prowadziła przez 30 lat[9].

Pierwsze zachowane prace malarskie Merian pochodzą z 1668 roku – martwa natura i obraz przedstawiający żabę i ważkę[1]. W 1675 roku ukazała się pierwsza część jej dzieła Blumenbuch, w 1677 i 1680 roku kolejne dwie części[1]. Każda część składała się z dwunastu tablic z miedziorytami kwiatów i wieńców, na których okazjonalnie znajdowały się gąsienice, motyle i pająki[8]. Przedstawienia te można wykorzystać jako wzory haftu[5]. Jej ojczym sprzedawał jej rysunki w swoim sklepie w Utrechcie, co przyczyniło się do jej popularności w Holandii[10].

W 1675 roku Joachim von Sandrart (1606–1688) wspomniał Merian w swoim dziele o historii sztuki niemieckiej L’Academia Todesca della Architectura Scultura et Pictura: Oder Teutsche Academie der Edlen Bau- Bild und Mahlerey-Künste, porównując ją do bogini Minerwy[11].

Merian zajmowała się badaniem metamorfozy motyli i chrząszczy, co opisała w wydanym w 1679 roku dziele Der Raupen wunderbare Verwandlung und sonderbare Blumennahrung (pol. „Cudowna przemiana gąsienicy i jej szczególne pożywienie kwiatowe”) z 50 grafikami[1].

W 1681 roku Merian wraz z córkami wróciła do Frankfurtu[7]. W 1685 roku zostawiła męża i razem z córkami i swoją matką udała się do komuny labadystów w Wiuwert w zachodniej Fryzji[7][b]. Merian przybywała w komunie przez wiele lat i to wówczas zapewne zgromadziła wiedzę na temat owadów tropikalnych[1]. Zamek Waltha, gdzie mieszkała, był własnością Cornelisa van Sommelsdijka (1637–1688) gubernatora Surinamu w latach 1683–1688[12][c]. Labadyści powracający z plantacji w Surinamie przywozili spreparowane okazy tamtejszych owadów[5].

W 1691 roku Merian opuściła labadystów i przeniosła się wraz z córkami do Amsterdamu[7][1]. Poświęciła się dogłębnym studiom nad owadami, otrzymując wsparcie od wysoko usytuowanych ludzi ze świata polityki i biznesu[1]. By utrzymać rodzinę, udzielała lekcji rysunku i sprzedawała własną pracę[14]. W Amsterdamie zetknęła się z prywatnymi kolekcjami egzotycznych zwierząt i roślin oraz zbiorami gabinetów osobliwości, m.in. burmistrza Amstedramu Nicolaesa Witsena (1641–1717), Frederika Ruyscha (1638–1731) i Levinusa Vincenta (1658–1727)[15]. Merian wraz z córką Johanną Heleną pracowała obok innych artystów nad kolorową dokumentacją zbiorów botanicznych Agnety Block (1626–1704) i wyhodowanych przez nią roślin[16].

W 1692 roku jej małżeństwo z Graffem zostało formalnie rozwiązane[5].

W 1699 roku wyjechała z młodszą córką do Surinamu, by prowadzić badania nad tropikalnymi roślinami i owadami[1]. Przebywały tam dwa lata, prowadząc wyprawy studialne z baz na plantacjach labadystów[10]. W 1701 roku musiały wrócić do Amsterdamu z powodu choroby Merian[1] [d]. Z wyprawy przywiozły także wiele spreparowanych okazów, m.in. krokodyla, różnych weży, 20 pudeł z motylami, żukami i kolibrami[19].

Zebrana w Surinamie ogromna dokumentacja umożliwiła Marii Sibylli po 3 latach intensywnej pracy opublikowanie w Amsterdamie w 1705 roku jej najważniejszego dzieła: Metamorphosis insectorum Surinamensium[1][20][21]. Pisała wówczas:

«Aby zrealizować tę pracę nie byłam chciwa, lecz jeśli otrzymałam zwrot poniesionych kosztów, zadowoliłam się tym. Nie liczyłam się z kosztami dla ukończenia tego dzieła. Kazałam sławnemu mistrzowi wykonać matryce, jednocześnie dostarczyłam najlepszego papieru, aby przynieść radość i przyjemność nie tylko miłośnikom sztuki, lecz także miłośnikom owadów i cieszę się bardzo, kiedy słyszę, że osiągnęłam swój cel i jednocześnie przyniosłam radość[22][e]

W 1714 roku Merian została częściowo sparaliżowana na skutek apopleksji[f] i pozostawała pod opieką córki Dorothei[23]. Merian zmarła w 1717 roku w wieku 70 lat w Amsterdamie[5]. Po jej śmierci Dorothea opublikowała trzeci tom jej dzieła Der rupsen begin, voedsel en wonderbaare verandering, waarin de oorsprong, spijs en gestaltenverwisseling, als ook de tijd, plaats en eigenschappen der rupsen, wormen, kapellen, uiltjes, vliegen en andere diergelijke bloedelooze beesjes vertoont worden[23]. W październiku 1717 roku Dorothea z mężem wyjechała do Petersburga na zaproszenie cara Piotra Wielkiego, który zapoznał się z dziełem Merian podczas pobytu w Amsterdamie w latach 1716–1717[23] i zakupił jej 254 prace[24].

Dokonania naukowe

Merian uznawana jest za pionierkę entomologii. Systematyczne badania prowadziła od 1675 roku[10]. Przyczyniła się do wyjaśnienia cyklu rozwojowego owadów, ukazując rozwój motyli od gąsienicy przez przeobrażenie do poczwarki oraz dokumentując dietę gąsienic[10]. Merian wskazała, że każdy gatunek motyla w stadium gąsienicy odżywia się innymi roślinami, na których znoszone są jaja. Dzięki jej pracom stopniowo zarzucono teorię samorództwa gąsienic z gnijącej materii[10]. Jej prace przyczyniły się do rozwoju entomologii na przełomie XVII i XVIII w.[21]

W swoim dziele Raupenbuch umieściła innowacyjne ilustracje przedstawiające motyle i ćmy, ich gąsienice oraz rośliny, na których żerują gąsienice[14]. Podejście to zastosowała również w dziele Metamorphosis insectorum Surinamensium[20], gdzie nazwy roślin podawała za nazwami używanymi przez miejscowych Indian[25]. Poza ilustracjami motyli i gąsienic książka zawierała także przedstawienia mrówek, pająków, płazów i gadów[10]. Opisy zoologiczne sporządziła na podstawie publikacji Jana Swammerdama (1637–1680) i Antoniego van Leeuwenhoeka (1632–1723)[10]. Metamorphosis insectorum Surinamensium uznawane jest za jedno z najważniejszych dzieł przyrodniczych owych czasów i było pierwszą pracą naukową poświęconą Surinamowi[26].

Jej prace nad europejskimi motylami są poprawne pod względem naukowym, natomiast w Metamorphosis insectorum Surinamensium motyle nie zawsze przedstawione są z właściwymi im gąsienicami, co mogło być związane z przemieszczeniem się okazów podczas podróży i słabym stanem zdrowia autorki[10].

Jedna z jej ilustracji w Metamorphosis insectorum Surinamensium (Tablica XVIII) przedstawia wielkiego pająka, który złapał małego ptaka, co mogło przyczynić się do powstania nazwy – ptaszniki[10].

Dzieła

Lista publikacji za de Baar (2015)[5]:

  • 1675 – Blumenbuch, tom 1
  • 1677 – Blumenbuch, tom 2
  • 1679 – Der Raupen wunderbare Verwandlung und sonderbare Blumennahrung
  • 1680 – Blumenbuch, tom 3
  • 1680 – Neues Blumenbuch (wydanie zbiorcze wszystkich trzech tomów Blumenbuch)
  • 1705 – Metamorphosis insectorum Surinamensium
  • 1713–1717 – Der rupsen begin, voedsel en wonderbaare verandering, waarin de oorsprong, spijs en gestaltenverwisseling, als ook de tijd, plaats en eigenschappen der rupsen, wormen, kapellen, uiltjes, vliegen en andere diergelijke bloedelooze beesjes vertoont worden

Upamiętnienie

Maria Sibylla Merian na banknocie 500-markowym

Prace Merian stały się znane w pierwszej połowie XVIII w., jednak w wieku XIX wraz z postępem nauki, prace wcześniejszych badaczy zostały odrzucone jako amatorskie i Merian została zapomniana[12]. Badaczka została ponownie odkryta i doceniona pod koniec XX wieku – w 1974 roku Akademia Nauk ZSRR wydała 50 akwareli Merian a w 1976 roku jej notatnik[12].

W 1991 roku Niemcy umieściły jej portret na banknocie o nominale 500 marek[12]. Jej podobizna znalazła się także na znaczkach pocztowych, jej imieniem nazwano statek badawczy[27], a życie Merian stało się podstawą dla sztuki teatralnej[12]. W 1997 roku Stany Zjednoczone wydały dwa znaczki pocztowe z ilustracjami Merian owoców z Surinamu – cytryny i ananasa[12]. W latach 1994–2009 ministerstwo nauki i sztuki Hesji przyznawało nagrodę im. Merian – Maria Sibylla Merian-Preis.

2 kwietnia 2013 roku Merian została upamiętniona okolicznościowym Google Doodle bazującym na akwareli Merian przedstawiającej legwana zielonego[12][28].

Na cześć Merian nazwano gatunek modliszek Sibylla a także wiele innych zwierząt i roślin, m.in. kląskawkę Saxicola torquatus sibilla, owady: Erinnyis merianae z zawisakowatych, Eulaema meriana z pszczół właściwych, Evagetes meriane z nastecznikowatych, Heliconius melpomene meriana, jaszczurkę Salvator merianae, pająka Metellina merianae czy gatunek watsonii Watsonia meriana[12].

W 2014 roku powołano do życia międzynarodowe Towarzystwo im. Marii Sibylli Merian (ang. The Maria Sibylla Merian Society) w celu promocji pracy Merian[29].

Uwagi

  1. Wolne tłumaczenie z języka holenderskiego.
  2. Neue Deutsche Biographie podaje, że Merian do Fryzji pojechała z przyrodnim bratem Kasparem Merianem (1627–1686), który wstąpił do komuny, nie wspominając nic o jej matce[1].
  3. Neri (2011) podaje, że zamek należał do trzech sióstr gubernatora, które były zwolenniczkami lidera labadystów[13]. Ich brat przysyłał im gatunki egzotycznych zwierząt i roślin, które siostry udostępniały labadystom przebywającym na ich zamku[13].
  4. Niektórzy autorzy podają, że Merian zapadła na malarię[17][18].
  5. Wolne tłumaczenie z języka holenderskiego.
  6. Astrid de Beer w Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland (DVN) podaje konsekwentnie 1714 za rok, kiedy Merian doznała częściowego paraliżu[7][23][5], natomiast Ella Reitsma pisze o udarze przebytym pod koniec 1714 roku lub na początku 1715 roku[18].

Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Read more information:

Saint-Ambroise, Paris Saint-Ambroise, Paris adalah gereja paroki Katolik Roma yang terletak di arondisemen ke-11 di Paris timur. Itu didedikasikan untuk St. Ambrosius. Saint-Ambroise memberi nama lingkungan itu, quartier Saint-Ambroise. Panjang gereja 87 meter, dan menaranya setinggi 68 meter.[1] Referensi ^ L’église Saint-Ambroise Pranala luar Wikimedia Commons memiliki media mengenai Saint-Ambroise, Paris. Website lbsPariwisata di ParisLandmark Arc de Triomphe Arc de Triomphe du Car…

Goethestraße WappenStraße in München Goethestraße Goethestraße Nähe Beethovenplatz Basisdaten Landeshauptstadt München Stadtbezirk Ludwigsvorstadt-Isarvorstadt Name erhalten 1865[1] Anschluss­straßen Häberlstraße Querstraßen Bayerstraße, Schwanthalerstraße, Landwehrstraße, Pettenkoferstraße, Lessingstraße, Nußbaumstraße, Beethovenstraße, Mozartstraße, Lindwurmstraße Plätze Goetheplatz, Beethovenplatz Nummern­system Orientierungsnummerierung U-Bahnlinien U1…

John Wallis Persoonlijke gegevens Volledige naam John Wallis Geboortedatum 12 november 1616 Geboorteplaats Ashford Datum van overlijden 28 oktober 1703 Plaats van overlijden Oxford Wetenschappelijk werk Vakgebied Wiskunde Opera mathematica, 1699 John Wallis (Ashford, 22 november 1616 - Oxford, 28 oktober 1703) was een Engelse wiskundige. Wallis werd in 1616 geboren als zoon van John Wallis, een dominee uit Ashford, en diens tweede vrouw Joanna Chapman. Op 13-jarige leeftijd vond de jonge Wallis …

Gardessen Gemeinde Cremlingen Wappen von Gardessen Koordinaten: 52° 15′ N, 10° 42′ O52.25833333333310.708333333333118Koordinaten: 52° 15′ 30″ N, 10° 42′ 30″ O Höhe: 118 m Einwohner: 570 (31. Dez. 2021)[1] Eingemeindung: 1. März 1974 Postleitzahl: 38162 Vorwahl: 05306 Karte Lage von Gardessen in Cremlingen Blick auf Gardessen aus nördlicher Richtung Kirche Gardessen ist eine Ortschaft in der Gemeinde …

Fridges damaged in the 2005 hurricane This article includes a list of references, related reading, or external links, but its sources remain unclear because it lacks inline citations. Please help to improve this article by introducing more precise citations. (January 2022) (Learn how and when to remove this template message)Refrigerator and other damaged item set on curb as trash made into a tableau Refrigerators with Halloween theme Katrina refrigerators are refrigerators that were destroyed or…

Private school in Springdale, Arkansas, United StatesShiloh Christian SchoolAddress1707 Johnson RoadSpringdale, Arkansas 72762United StatesCoordinates36°10′7″N 94°9′18″W / 36.16861°N 94.15500°W / 36.16861; -94.15500InformationSchool typePrivateDenominationBaptistEstablished1976 (47 years ago) (1976)CEEB code042313NCES School ID02004615[1]Teaching staff65.0 (on FTE basis[1]GradesPK–12GenderCoeducationalEnrollment1500[1]&#…

هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (أغسطس 2021) دليل الحائر دليل الحائر معلومات الكتاب المؤلف جلعاد آتزمون البلد الولايات المتحدة الأمريكية اللغة إنجليزية الناشر ذيل الثعبان تاريخ النشر 2001  النوع الأدب

Gaomidian Selatan高米店南LokasiJalan Xinghua (兴华大街) dan Jalan Jinxing Barat (金星西路)Distrik Daxing, BeijingChinaKoordinat39°45′49″N 116°19′54″E / 39.763489°N 116.331605°E / 39.763489; 116.331605Koordinat: 39°45′49″N 116°19′54″E / 39.763489°N 116.331605°E / 39.763489; 116.331605PengelolaBeijing MTR Corp. LtdJalur      Jalur Daxing (sepanjang layanan menuju      Jalur 4…

This biography of a living person needs additional citations for verification. Please help by adding reliable sources. Contentious material about living persons that is unsourced or poorly sourced must be removed immediately from the article and its talk page, especially if potentially libelous.Find sources: Vivian Burkhardt – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (March 2011) (Learn how and when to remove this template message) Vivian BurkhardtBorn…

Gaya atau nada penulisan artikel ini tidak mengikuti gaya dan nada penulisan ensiklopedis yang diberlakukan di Wikipedia. Bantulah memperbaikinya berdasarkan panduan penulisan artikel. (Pelajari cara dan kapan saatnya untuk menghapus pesan templat ini) Teluk FundyThe Bay of Fundy, Baie de FundyTeluk FundyLetakNew Brunswick, Nova Scotia, MaineJenis perairanEstuariEtimologiKemungkinan besar dari Bahasa Prancis Fendu, yang bermakna membagi.Aliran keluar utamaTeluk MaineReferensi Teluk Fundy adalah …

US high school student organization This article relies excessively on references to primary sources. Please improve this article by adding secondary or tertiary sources. Find sources: National Honor Society – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (April 2016) (Learn how and when to remove this template message) This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourc…

Pertempuran EylauBagian dari Perang Koalisi KeempatNapoleon Bonaparte di EylauTanggal7–8 Februari 1807LokasiPreußisch Eylau, Prusia TimurHasil tidak ada pihak yang menangPihak terlibat Kekaisaran Prancis Pertama Kekaisaran Rusia Kerajaan PrusiaTokoh dan pemimpin Napoleon Bonaparte Jenderal Bennigsen Jenderal L'EstocqKekuatan Napoleon: 45.000 pasukanNey: 14.000 pasukanDavout: 16.000 pasukan200 meriam[1] Bennigsen: 67.000 pasukanL'Estocq: 9.000 pasukan460 meriam[1]Korban 10.000-…

Historian, economist, writer, translator, civil servant, politician Romesh Chunder DuttRomesh Chunder Dutt, c. 1911Born(1848-08-13)13 August 1848Calcutta, Bengal Presidency, British IndiaDied30 November 1909(1909-11-30) (aged 61)Baroda State, British IndiaNationalityIndianAlma materUniversity of CalcuttaUniversity College LondonOccupation(s)Historian, economist, linguist, civil servant, politicianPolitical partyIndian National CongressSpouseManomohini Dutt (née Bose) Romesh Chun…

Animation from China and Taiwan Chinese animation refers to animation made in China. In Chinese, donghua (simplified Chinese: 动画; traditional Chinese: 動畫; pinyin: dònghuà) describes all animated works, regardless of style or origin. However, outside of China and in English, donghua is colloquial for Chinese animation and refers specifically to animation produced in China. History Main article: History of Chinese animation The history of animated moving pictures in China beg…

  Provincia de Segoviaمـقاطعة شقوبية   شقوبية (مقاطعة)العلم شقوبية (مقاطعة)الشعار الموقع الجغرافي تقسيم إداري البلد  إسبانيا[1][2] العاصمة شقوبية  المنطقة قشتالة وليون المسؤولون عاصمة المقاطعة شقوبية عدد البلديات 209 خصائص جغرافية إحداثيات 41°10′00″N 4°00′00″W / 4…

Human settlement in ScotlandWhiterowSouth Stack and Kettle Geo South Stack from the sea looking towards Kettle Geo, not far from WhiterowWhiterowLocation within the Caithness areaOS grid referenceND361481Council areaHighlandCountryScotlandSovereign stateUnited KingdomPost townWickPostcode districtKW1 5PoliceScotlandFireScottishAmbulanceScottish List of places UK Scotland 58°25′02″N 3°05′43″W / 58.41732°N 3.09514°W / 58.41732; -3.09514 …

Konpira Grand Theatre金毘羅大芝居Kanamaru-za (金丸座)The front of the Konpira Grand TheatreAddress香川県仲多度郡琴平町乙12411241 Kotohira-chō, Nakatado District, Kagawa PrefectureKotohira, Kagawa Prefecture JapanCoordinates34°11′05″N 133°49′05″E / 34.184633°N 133.818028°E / 34.184633; 133.818028OwnerKotohira-chō Shikoku Konpira Kabuki Grand Theatre Promotion AssociationDesignationImportant Cultural PropertyTypeKabuki theaterCapaci…

Bài viết này cần thêm chú thích nguồn gốc để kiểm chứng thông tin. Mời bạn giúp hoàn thiện bài viết này bằng cách bổ sung chú thích tới các nguồn đáng tin cậy. Các nội dung không có nguồn có thể bị nghi ngờ và xóa bỏ. 化德县Hóa Đức huyện—  Huyện  — 化德县Hóa Đức huyệnQuốc giaTrung QuốcKhu tự trịNội Mông CổĐịa cấp thịUlanqab (Ô Lan Sát Bố)Diện tích…

Poem by Alfred Tennyson For the painting by John William Waterhouse, see Mariana in the South (1897). This article relies largely or entirely on a single source. Relevant discussion may be found on the talk page. Please help improve this article by introducing citations to additional sources.Find sources: Mariana in the South – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (June 2022) Mariana in the Southby Alfred TennysonMariana in the South. Design by D. …

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Arlene Francis – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (May 2023) (Learn how and when to remove this template message) American actress and television host (1907–2001) Arlene FrancisFrancis in 1958BornArline Francis Kazanjian(1907-10-20)October 20, 1907Bos…

Kembali kehalaman sebelumnya

Lokasi Pengunjung: 44.202.90.91