Margines chirurgiczny – jest to pasmo zdrowych tkanek wyciętych wraz z usuwanym fragmentem nieprawidłowych, zmienionych chorobowo tkanek. W chirurgii onkologicznej oznacza usunięcie guza w obrębie zdrowych tkanek wolnych od nacieku nowotworowego, co warunkuje doszczętność onkologiczną zabiegu[1].
Uzyskanie ujemnego marginesu chirurgicznego jest bardzo ważnym czynnikiem rokowniczym dla wielu nowotworów. Ocena marginesu chirurgicznego jest elementem badania histopatologicznego preparatu po operacji[1].
W zależności od stopnia uzyskanej doszczętności resekcji zmiany margines jest klasyfikowany[2][3]:
R0 – nowotwór usunięty w zakresie zdrowych tkanek makroskopowo i mikroskopowo (ujemny margines chirurgiczny),
R1 – nowotwór usunięty makroskopowo w zakresie zdrowych tkanek, ale mikroskopowo stwierdza się naciek nowotworowy w linii cięcia chirurgicznego (dodatni margines chirurgiczny),
R2 – nowotwór usunięty nieradykalnie mikroskopowo i makroskopowo, naciek nowotworowy jest widoczny bez użycia mikroskopu.
↑P. Hermanek, C. Wittekind. The pathologist and the residual tumor (R) classification. „Pathol Res Pract”. 190 (2), s. 115-23, Feb 1994. DOI: 10.1016/S0344-0338(11)80700-4. PMID: 8058567.