Manuskrypt paryski D – zbiór notatek Leonarda da Vinci datowany na lata 1508–1509[1]. Jego wymiary wynoszą 158 × 220 mm. Liczy 10 kart[2].
Manuskrypt paryski D, podobnie jak Manuskrypt paryski F zawiera studia i teorie dotyczące optyki oka, sposobu jego spostrzegania koloru i światła[1]. Leonardo chciał zrozumieć sposób widzenia ludzkiego oka. Pierwotnie próbował dokonywać sekcji oka ludzkiego, by sprawdzić działanie soczewki. Jeden z jego eksperymentów polegał na ugotowaniu próbki gałki ocznej w białku jajka zmieszanej z wodą. Eksperyment ten nie powiódł się. Soczewka zmieniła swój kształt i oddzieliła się od siatkówki. Po nie udanych eksperymentach, prowadził dedukcyjne rozważania na podstawie zmiennej średnicy źrenicy. Posługiwał się przy tym wieloma wykresami[potrzebny przypis].
Jego badania, doprowadziły go do wniosku, iż oko ludzkie widzi i rozpoznaje przedmioty z większa intensywnością z chwilą, gdy źrenica jest maksymalnie rozszerzona. Pracował nad przyrządami optycznymi, opracował działanie szkieł kontaktowych. Wszystkie te badania oraz wnioski stanowiące podstawowe zasady optyki i teorii światła, znalazły się na kartach Manuskrypt paryski D[potrzebny przypis].
Rękopis składa się z 10 stron opatrzonych dwudziestoma szkicami. Manuskrypt znajduje się w Instytucie Francuskim w Paryżu[1].
