Ludność Włocławka

Ludność Włocławka

Liczba mieszkańców

Liczba mieszkańców miasta na przestrzeni wieków kształtowała się różnie. W okresie istnienia grodu książęcego (X wiek) Włocławek wsparł Bolesława Chrobrego znaczącym wojskiem jak na ówczesne czasy (800 pancernych i 2000 tarczowników[1]), a to świadczy o istnieniu dużego grodu już w X wieku. W XIV wieku ta sytuacja diametralnie się zmieniła pod wpływem najazdów krzyżackich, a kolejne spustoszenie wśród liczby ludności wywołał potop szwedzki w XVII wieku. Dynamiczny przypływ ludności nastąpił wraz z rozwojem przemysłu we Włocławku na przełomie XIX i XX wieku. Obecnie miasto dotknął proces suburbanizacji, który jest charakterystyczny dla krajów Europy Zachodniej i USA. Sama tylko gmina Fabianki w okresie 1995-2007 zwiększyła swoją liczbę ludności o 15%[2], przy jednoczesnym spadku liczby mieszkańców Włocławka. Suburbanizacja to proces charakterystyczny dla większości dużych polskich miast. Na spadek liczby włocławian mogła wpłynąć również likwidacja województwa włocławskiego i związana z tym redukcja etatów w lokalnej administracji.

Od średniowiecza do II rozbioru Polski (-1793)

rok / stulecie szacunkowa liczba mieszkańców
XIV w. 500[3]
1534 ok. 100 rodzin[4]
1598 1 700[3]
1639 ok. 4 000[4]
koniec XVIII w. 949[5]
1789 1 325[6], de facto około 2 125, licząc także osoby zamieszkujące przedmieścia i tereny katedralne[3]

Lata 1793–1918

rok dane ze spisu powszechnego dane z innych źródeł
1800 – 2 308
1815 – 2 444[5]
1820 – 3 278[5][6]
1827 – 3 644[5] / 3 664[7]
1837 – 4 616[5]
1842 – 5 244
1846 – 6 085[5]
1857 – 6 930[5][7]
1860 – 7 053[5]
1866 – 9 649[5]
1872 – 11 781[5]
1877 – 12 815[5][7]
1880 – 17 633[5]
1890 – 21 853[5] / 20 135[6]
1894 – 22 776[6]
1897 – 22 907
1900 – 22 971[5]
1910 – 33 764[5]

Okres międzywojenny (1918–1939)

rok dane GUS dane ze spisu powszechnego dane z innych źródeł
1918 – – ok. 38,9 tys.[8]
1919 – – ok. 38,5 tys.[8]
1920 – – ok. 39,4 tys.[8]
1921 – – ok. 40,2 tys.[8]
1922 – – ok. 40,3 tys.[8]
1923 – – ok. 40,8 tys.[8]
1924 – – ok. 41,3 tys.[8]
1925 – – ok. 42,1 tys.[8]
1926 – – ok. 42,9 tys.[8]
1927 – – ok. 43,8 tys.[8]
1928 – – ok. 49,1 tys.[8]
1929 – – ok. 52,2 tys.[8]
1930 – – ok. 53,5 tys.[8]
1931 – – ok. 56,5 tys.[8]
1932 – – ok. 54,9 tys.[8]
1933 – – ok. 57,9 tys.[8]
1934 – – ok. 59,5 tys.[8]
1935 – – ok. 61,1 tys.[8]
1936 – – ok. 62,9 tys.[8]
1937 – – ok. 65,7 tys.[8]
1938 – – ok. 64,3 tys.[8]
1939 – – 67 201 (1 I)[9], ok. 68,1 tys. (VIII)[10], 67 510 (1 IX)[9]

Okres okupacji niemieckiej (1939–1945)

rok dane szacunkowe
1939 55 182 (1 XII)[9]
1940 51 226 (1 IV), 50 277 (VII)[9]
1941 52 190 (31 XII)[9]
1942 49 179 (1 X)[9]
1943 49 346 (1 IV), 49 148 (1 X)[9]
1944 52 147 (1 VI), 51 529 (1 X), 50 839 (20 XII)[9]

Okres Polski Ludowej (1945–1989)

rok dane GUS dane ze spisu powszechnego dane z innych źródeł
1945 – – szacunkowo 36 000[11]
1946 – – 48 126[10]
1947 – – 49 890[11]
1948 – – 51 323[11]
1949 – – 51 685[11]
1950 – 54 536[10] 51 825[11]
1951 – – 52 425[11]
1952 – – 53 608[11]
1953 – – 55 357[11]
1954 – – 56 310[11]
1955 59 481[10] – 57 158[11]
1956 – – 57 951[11]
1957 – – 59 020[11]
1958 – – 60 106[11]
1959 – – 61 808[11]
1960 – 66 820[10] 63 204[11]
1961 64 800 – 64 037[11]
1962 65 800 – 64 815[11]
1963 66 900 – 65 795[11]
1964 67 900 – 66 861[11]
1965 68 346 – 67 959[11]
1966 69 200 – 68 347[11]
1967 71 800 – –
1968 73 100 – –
1969 75 200 – –
1970 – 82 599[10] –
1971 79 862 – –
1972 82 800 – –
1973 85 000 – –
1974 87 097 – –
1975 90 555 – –
1976 92 900 – –
1977 95 000 – –
1978 – 101 716[10] –
1979 104 400 – –
1980 106 771[10] – –
1981 109 997 – –
1982 112 078 – –
1983 113 445 – –
1984 – – 115 328[10]
1985 116 680 – –
1986 117 811 – –
1987 119 238 – –
1988 119 534[10] 119 582[10] –
1989 120 823 – –

Okres III Rzeczypospolitej (od 1989 roku)

Rok Dane z roczników GUS Dane Banku Danych Lokalnych GUS[12] Dane ze spisu powszechnego Dane z innych źródeł Uwagi
I półrocze II półrocze zmiany rok do roku
1990 122 144[10] – – – – – –
1991 122 792 – – – – – –
1992 122 309 – – – – – –
1993 122 882 – – – – – –
1994 123 148 – – – – – –
1995 – 123 143 123 134 – – – –
1996 – 123 118 123 204 +70 – – –
1997 – 123 263 123 303 +99 – – –
1998 – 123 266 123 373 +70 – – –
1999 – 123 292 121 923 -1 450 – – reforma administracyjna
2000 – 121 767 121 833 -90 – – –
2001 – 121 743 121 370 -463 – – –
2002 – 121 252 121 107 -263 121 229[13] – –
2003 – 120 933 120 728 -379 – – –
2004 – 120 440 120 369 -359 – – –
2005 – 120 084 119 939 -430 – – –
2006 – 119 608 119 256 -683 – – –
2007 – 118 957 118 432 -824 – – przystąpienie do układu z Schengen
2008 – 118 160 118 042 -390 – 115 966[14] –
2009 – 117 785 117 402 -640 – 115 258[15] –
2010 – 117 196 116 914 -488 – – –
2011 – 116 685 116 345 -569 116 783[16] – –
2012 – 115 982 115 546 -799 – 111 839[17] –
2013 – 115 204 114 885 -661 – – –
2014 – 114 405 113 939 -946 – 109 466[potrzebny przypis] –
2015 – 113 432 113 041 -898 – – –
2016 – 112 635 112 483 -558 – – –
2017 – 112 106 111 752 -731 – – –
2018 – 111 319 110 802 -950 – – –
2019 – 110 287 109 883 -919 – – –
2020 – 105 966 105 180 -4 703 – 100 867[18] pandemia
2021 – 104 352 103 535 -1 645 104 705[19] – pandemia
2022 – 102 730 102 102 -1 433 – – pandemia, wojna ros.-ukr.
2023 – 101 450 100 807 -1 295 – 94 928[20] pandemia, wojna ros.-ukr.

Interpretując wyniki statystyk należy mieć na uwadze występujący w ostatnich latach trend przenoszenia się wielu włocławian do okolicznych wsi i miasteczek[21]. Choć statystyki ludności Włocławka pomijają te osoby, nie znaczy to wcale, że Włocławek tych włocławian traci – najczęściej nadal pozostają związani z miastem (np. pracą, usługami, szkołą).

Tendencję spadkową liczby mieszkańców Włocławka zaobserwować można od 1999 r. 1 stycznia 1999 r. na skutek reformy administracyjnej Polski Włocławek utracił status miasta wojewódzkiego (zlikwidowano województwo włocławskie), toteż spadek liczby mieszkańców miasta można wiązać również ze związaną z reformą redukcją zatrudnienia we włocławskich urzędach. W nowo powstałym województwie kujawsko-pomorskim siedzibą wojewody i urzędu wojewódzkiego jest Bydgoszcz, a siedzibą zarządu województwa, sejmiku wojewódzkiego i urzędu marszałkowskiego jest Toruń. We Włocławku zlikwidowano m.in. Urząd Wojewódzki, komendę wojewódzką policji, komendę wojewódzką straży pożarnej i Wojewódzki Urząd Poczty.

Powierzchnia Włocławka

  • 1793 – 13,46 km²[4]
  • 1921 – 14,3 km²[22] (1430,1 ha); nie licząc obszarów wodnych Wisły, Zgłowiączki i jezior: 14,1 km² (1411 ha)[23]
  • 1927 – 42 km² (4152,4 ha); nie licząc obszarów wodnych Wisły, Zgłowiączki i jezior: 32 km² (3187,2 ha)[23]
  • 1939 – 42 km²[24]
  • 1950 – 42 km²[10]
  • 1980 – 85 km²[10]
  • 1995-2005 – 84,78 km²[25]
  • 2006 – 84,15 km²[25]
  • 2007–2020 – 84,32 km²[25]
  • 2021 – 85,08 km²[25] [a]
  • 2022 – 85,09 km²[25]

Uwagi

  1. ↑ Na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 lipca 2020 r., opublikowanego w Dz.U. 2020 poz. 1332, od 1 stycznia 2021 r. miasto jest większe o 76 ha

Przypisy

  1. ↑ Gall Anonim, Kronika Polska, Księga I.
  2. ↑ Na podstawie Danych Regionalnych
  3. ↑ a b c Roman Czaja, Anna Marynowska, Tomasz Wąsik, Radosław Golba, Zenon Kozieł, Agnieszka Pilarska: Włocławek. T. II: Kujawy. Cz. 4: Włocławek. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2016, s. 15, seria: Atlas Historyczny Miast Polskich. ISBN 978-83-231-3551-7. [dostęp 2018-12-17]. (pol.).
  4. ↑ a b c Witold Kujawski, Komisja Dobrego Porządku. Samorząd miejski przed i po reformie 1787 roku, [w:] Włocławek. Dzieje miasta, pod red. Jacka Staszewskiego, t. I, Włocławek 1999, s. 361, 363, 380
  5. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Bohdan Ryszewski, Zaludnienie Włocławka i warunki życia mieszkańców w XIX wieku, [w:] Włocławek. Dzieje miasta, pod red. Jacka Staszewskiego, t. I, Włocławek 1999, s. 558-562
  6. ↑ a b c d Włocławek, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 697.
  7. ↑ a b c Włocławek, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 698.
  8. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Wiesław Wróblewski, Ludność i gospodarka lokalna Włocławka w latach 1918-1939, [w:] Włocławek. Dzieje miasta, pod red. Jacka Staszewskiego, t. II, Włocławek 2001, s. 256
  9. ↑ a b c d e f g h Jan Sziling, Z dziejów Włocławka w latach okupacji niemieckiej (1939-1945), [w:] Włocławek. Dzieje miasta, pod red. Jacka Staszewskiego, t. II, Włocławek 2001, s. 374
  10. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Eugeniusz Wojciechowski, Zagadnienia demograficzne w latach 1945-1990, [w:] Włocławek. Dzieje miasta, pod red. Jacka Staszewskiego, t. II, Włocławek 2001, s. 510-511
  11. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Adam Ginsbert, Włocławek : studium monograficzne, Warszawa 1968, s. 167
  12. ↑ Dane według dziedzin → LUDNOŚĆ → STAN LUDNOŚCI → Ludność wg miejsca zamieszkania i płci w podziale na miasto i wieś → Lata 1995-2023 → [lokalizacje] ogółem → miejsce zamieszkania → stan na 30 czerwca, stan na 31 grudnia → [płeć] ogółem → Powiat m. Włocławek [miasto na prawach powiatu Włocławek]; odnośnik do bazy danych: [1]
  13. ↑ publikacja bydgoskiego Urzędu Statystycznego Podstawowe informacje ze spisów powszechnych – Gmina m. Włocławek... [2]
  14. ↑ dane za październik 2008 r. – statystyki „meldunkowe” Wydziału Spraw Obywatelskich UM – źródło: Barbara Szmejter, Włocławianie: Coraz mniej nas, [w:] „Gazeta Pomorska”, wyd. włocławskie, nr 260 (6 XI 2008), s. 13
  15. ↑ dane za lipiec 2009 r. – statystyki Wydziału Spraw Obywatelskich UM – źródło: strona internetowa Urzędu Miasta Włocławek [3]
  16. ↑ Główny Urząd Statystyczny: Ludność w gminach. Stan w dniu 31 marca 2011 r. – wyniki spisu ludności i mieszkań 2011 r.. strona internetowa Głównego Urzędu Statystycznego, 2012-07-26. [dostęp 2012-12-05]. (pol.).
  17. ↑ dane meldunkowe UM Włocławek z 31.12.2012, za: Wojciech Alabrudziński, W tym roku pierwszy urodził się Oskar!, [w:] „Gazeta Pomorska”, nr 2 z 3 stycznia 2013 r., wyd. włocławskie, s. 7A
  18. ↑ Joanna Maciejewska: Włocławek. Liczba mieszkańców, zgony i urodzenia - mamy statystyki z USC we Włocławku za 2020 rok. portal Włocławek Nasze Miasto, 2021-01-23. [dostęp 2024-02-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-02-05)]. (pol.).
  19. ↑ GUS - Bank Danych Lokalnych [online], bdl.stat.gov.pl [dostęp 2023-01-01].
  20. ↑ Ewa Felińczak, Piotr Kozubowicz: Komunikat Komisarzy Wyborczych we Włocławku I i II z dnia 30 stycznia 2024 r. o liczbie mieszkańców w poszczególnych gminach wg stanu na dzień 31 grudnia 2023 r.. Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miasta we Włocławku, 2024-01-30. [dostęp 2024-02-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-02-05)]. (pol.).
  21. ↑ Ewelina Piotrowska, Uciekają z miasta do gmin, internetowe wydanie „Nowości” (2009-09-04) [4]
  22. ↑ Michał Morawski, Monografja Włocławka : (Włocławia), Włocławek 1933, s. 32-33 [52, 55] [5]
  23. ↑ a b Adam Ginsbert: Włocławek : studium monograficzne. Wyd. I. Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 1968, s. 103-105. (pol.).
  24. ↑ Jan Sziling: Z dziejów Włocławka w latach okupacji niemieckiej (1939-1945). W: Jacek Staszewski: Włocławek : dzieje miasta. T. 2: Lata 1918–1998. Włocławek: Włocławskie Towarzystwo Naukowe, 2001, s. 372. ISBN 83-88115-08-1. (pol.).
  25. ↑ a b c d e podział terytorialny – powierzchnia – źródło: strona internetowa Banku Danych Lokalnych GUS [6]