Lnowate (Linaceae DC. ex Gray) – rodzina roślin należąca do rzędu malpigiowców (Malpighiales). Obejmuje około 255 gatunków grupowanych w 13 rodzajów. najbardziej zróżnicowana jest w strefie międzyzwrotnikowej, ale jej przedstawiciele występują też w strefie klimatu umiarkowanego na obu półkulach, często rosnąc w formacjach stepowych i typowych dla obszarów suchych. Ważną rośliną użytkową jest len zwyczajny od wielu tysięcy lat uprawiany jako roślina włóknodajna, spożywcza i oleista. Inne gatunki z tego rodzaju są też uprawiane jako rośliny ozdobne[3]. Niektóre gatunki z tej rodziny dostarczają drewna, inne mają lokalnie znaczenie użytkowe ze względu na jadalne owoce[4].
Morfologia
Lenek stoziarnPędy Hugonia mystax z hakowato wygiętymi cierniami
Zwykle skrętoległe, rzadziej naprzeciwległe, siedzące lub ogonkowe[3], czasem z gruczołkowatymi przylistkami[5]. Blaszka liści jest pojedyncza i całobrzega[3], rzadziej piłkowana lub ząbkowana[5].
Obupłciowe i promieniste, zebrane zwykle w kwiatostany wiechowate, groniaste i wierzchotkowe, rzadziej pojedyncze. Trwałych działek kielicha jest 5 (rzadko 4), wolnych lub zrosłych u nasady. Płatki korony występują w takiej samej liczbie jak działki, zwykle są wolne, z paznokciem. Pręcików jest zwykle dwa razy więcej niż płatków, czasem są 4 albo jest ich 5 lub 15, ale zawsze wyrastają w jednym okółku. Czasem część z nich wykształca się jako prątniczki. Nitki pręcików u nasady są złączone w rurkę i otoczone przez 2–5 miodniki. Zalążnia jest górna i powstaje z dwóch do pięciu owocolistków tworzących dwa razy więcej komór od ich liczby. Szyjki słupka są tak liczne jak owocolistki i zwykle są tylko zrosłe u nasady, a poza tym wolne i często różnej długości. Znamiona są główkowate do nitkowatych[3].
Torebki podzielone na komory, rzadko pestkowce. U Sclerolinonrozłupnia rozpadająca się na 4 rozłupki[5]. Nasiona powstają w liczbie dwóch w każdej z komór[5], czasem z osnówką[3], często z łupiną śluzowaciejącą w kontakcie z wodą[5]. Zarodek jest wyprostowany, bielmo jest cienkie[6].
Systematyka
Rodzina zwykle włączana jest w różnych systemach do rzędu malpigiowców (Malpighiales), jednak w przeszłości w różnych ujęciach ustalano różny jej zakres, zwykle szerszy od współczesnego (wiele dawniej zaliczanych tu rodzajów obecnie klasyfikowanych jest w odrębnych rodzinach)[3]. W obrębie rodziny wyróżnia się dwie podrodziny. Linoideae Arnott obejmuje przedstawicieli głównie zielnych i występujących w klimacie umiarkowanym. Do podrodziny Hugonoideae Reveal należą z kolei głównie rośliny drzewiaste ze strefy równikowej. Badania molekularne potwierdzają monofiletyzm całej rodziny i podrodziny Linoideae. W obrębie rodzajów tradycyjnie wyróżniane Cliococca, Hesperolinon i Sclerolinon są najwyraźniej zagnieżdżone w obrębie rodzaju Linum tworząc kladsiostrzany względem rodzaju Radiola[5].
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa różowe (Rosidae Takht.), nadrząd Geranianae Thorne ex Reveal, rząd lnowce (Linales Baskerville), rodzina lnowate (Linaceae DC. ex Gray)[7].
Podział wrodziny na podrodziny i rodzaje według APWeb i GRIN[8]
↑Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
↑ abcdefgMaarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 337-338. ISBN 978-1-842466346.
