Lista czołgów Wojska Polskiego

Lista czołgów Wojska Polskiego zawiera czołgi znajdujące się na wyposażeniu Wojska Polskiego od 1919 roku.

W liście ujęto czołgi będące na wyposażeniu Wojska Polskiego II RP, Wojska Polskiego we Francji, Polskich Sił Zbrojnych, ludowego Wojska Polskiego oraz Sił Zbrojnych RP. Nie umieszczono natomiast prototypów czołgów opracowanych w Polsce, a także czołgów zdobycznych.

Wojsko Polskie II RP

Zdjęcie Nazwa Kraj produkcji Typ Warianty Lata służby Uwagi Przypis
Renault FT Modèle 1917  Francja czołg lekki wiele wersji 1919-1939 [1][2]
Carden Loyd Mk. VI  Wielka Brytania tankietka Carden-Loyd Mk.VI 1929-? [3]
TK-3  Polska tankietka TK-3
TKF
1931-1939 [4]
TKS  Polska tankietka TKS
TKS z działkiem kal. 20 mm
1934-1939 [5]
Vickers E  Wielka Brytania czołg lekki Vickers Mk.E typ A (wariant dwuwieżowy)

Vickers Mk.E typ B (wariant jednowieżowy)

1932-1939 [6]
7TP  Polska czołg lekki 7TP dwuwieżowy
7TP

jednowieżowy

1935-1939 Rozwinięcie licencyjnego brytyjskiego czołgu Vickers E [7]
Renault R35[8]  Francja czołg lekki R35 1938-1939 [8][9]
Hotchkiss H35  Francja czołg lekki H35 1939 Trzy czołgi zakupiono dla Biura Badań Technicznych Broni Pancernych [10]

Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie

Zdjęcie Nazwa Kraj produkcji Typ Warianty Lata służby Uwagi Przypis
Renault FT-17[2]  Francja czołg lekki wiele wariantów 1940 Wykorzystywane do szkolenia [2]
Renault R35  Francja czołg lekki R35 1940 [8][11]
Hotchkiss H39  Francja czołg lekki H39 1940 Dwa czołgi wykorzystywane do szkolenia [12]
Renault R-40(inne języki)  Francja czołg lekki R40 1940 [8][11]
Zdjęcie Nazwa Kraj produkcji Typ Warianty Lata służby Uwagi Przypis
Light Tank Mk VI  Wielka Brytania czołg lekki Mk VIB 1942-1943 Wykorzystywane do szkolenia [13]
M3/M5 Stuart  Stany Zjednoczone czołg lekki M3A1
M3A3
M5A1
1942-1945 [14]
Matilda Mk I  Wielka Brytania czołg piechoty Mk I 1941-1942 Wykorzystywane do szkolenia [15]
Mk III Valentine  Wielka Brytania czołg piechoty Valentine I
Valentine II
Valentine III
Valentine V
Valentine VIII
1940-1944 Wykorzystywane do szkolenia [16]
Mk IV Churchill  Wielka Brytania czołg piechoty Churchill II 1941-1942 [17]
Mk V Covenanter  Wielka Brytania czołg szybki Covenanter 1942-1944 Wykorzystywane do szkolenia [18]
Mk VI Crusader  Wielka Brytania czołg szybki Crusader II
Crusader II CS
Crusader III
1942-1946 Wykorzystywane do szkolenia [19]
Mk VIII Cromwell  Wielka Brytania czołg szybki Centaur I
Cromwell III
Cromwell IV
Cromwell VI
Cromwell Command
1943-1946 [20]
Mk VIII Challenger  Wielka Brytania czołg szybki 1944-1947 [21]
M3 Lee  Stany Zjednoczone czołg średni 1943-1944 [22]
M4 Sherman  Stany Zjednoczone czołg średni Sherman IC
Sherman IIA
Sherman III
Sherman V
Sherman Firefly
1943-1946 [23]

Ludowe Wojsko Polskie i Siły Zbrojne RP

 Zobacz więcej w artykule Wojska Lądowe, w sekcji Wojska Pancerne i Zmechanizowane.
Zdjęcie Nazwa Kraj produkcji Typ Warianty Lata służby Uwagi Przypis
T-60  ZSRR czołg lekki 1943-1945 Wykorzystywane do szkolenia [24]
T-70  ZSRR czołg lekki 1943-1949[25] [26]
T-34  ZSRR czołg średni T-34 Model 1941
T-34 Model 1942
T-34 Model 1943
1943-początek lat 50. [27]
T-34-85  ZSRR

 Polska (w latach 1951-56 produkowane na licencji[28])

czołg średni T-34-85 Model 1943
T-34-85 Model 1944
T-34-85M1
T-34-85M2
1944-1986 [29]
KW-8  ZSRR czołg ciężki KW-8 1945 Wykorzystywane do szkolenia [30]
IS-2  ZSRR czołg ciężki 1944-przełom lat 50. i 60. [31]
IS-3  ZSRR czołg ciężki 1946-lata 70 W Polsce były używane tylko dwa czołgi, nigdy nie weszły na uzbrojenie Wojska Polskiego [32]
PT-76  ZSRR lekki czołg pływający lata 50. – 1992[33] [34]
T-54  ZSRR

 Polska (w latach 1957-64 produkowane na licencji[28])

czołg podstawowy I generacji T-54A
T-54AD
T-54AM
1957-2002 [35]
T-55  ZSRR

 Polska (produkowane na licencji)

czołg podstawowy I generacji T-55
T-55A
T-55AD
1964-2002 [36]
T-72  ZSRR

 Polska (w latach 1981-91 produkowane na licencji)

czołg podstawowy II generacji T-72
T-72M
T-72M1
T-72M1R
od 1979 T-72M1R – polska modyfikacja czołgu T-72M1 [37][38]
T-55AM Merida  Polska czołg podstawowy II generacji lata 80.-2002 Polska modernizacja czołgu T-55A [39]
PT-91 Twardy  Polska czołg podstawowy przełomu II i III generacji PT-91
PT-91A
T-72M1Z
od 1995 Polska modernizacja czołgu T-72 [40][41]
Leopard 2  Niemcy czołg podstawowy III generacji Leopard 2 A4
Leopard 2 A5
od 2002
od 2014
[42][43][44]
Leopard 2PL  Polska
 Niemcy
czołg podstawowy III generacji Leopard 2 PL
Leopard 2 PLM1
od 2020 Polska modernizacja czołgów Leopard 2 w wersji A4 [45][46][47][48]
M1 Abrams  Stany Zjednoczone czołg podstawowy III generacji M1A2SEPv2
M1A1 FEP
od 2022

od 2023

28 czołgów M1A2 SEPv2 wypożyczonych od United States Army do szkolenia załóg. [49][50]
K2  Korea Południowa czołg podstawowy III generacji K2 od 2022 [51][52]

Zobacz też

Przypisy

  1. Andrzej Zasieczny: Broń Wojska Polskiego 1939-1945. Wojska Lądowe. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press, 2006, s. 28. ISBN 83-7020-354-X. (pol.).
  2. a b c Magnuski 1996 ↓, s. 14.
  3. Michał Derela: Polskie tankietki TK-3 i TKS. [w:] Polska broń pancerna [on-line]. [dostęp 2013-04-10].
  4. Andrzej Zasieczny: Czołgi II wojny światowej. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press, 2005, s. 49-51. ISBN 83-7020-325-6. (pol.).
  5. Andrzej Zasieczny: Broń Wojska Polskiego 1939-1945. Wojska Lądowe. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press, 2006, s. 27. ISBN 83-7020-354-X. (pol.).
  6. Michał Derela: Czołg lekki Vickers Mk.E w polskiej służbie. [dostęp 2013-03-15]. (pol.).
  7. Czołg lekki 7TP. [dostęp 2013-03-15]. (pol.).
  8. a b c d Magnuski 1996 ↓, s. 18-19.
  9. Czołg lekki Renault R-35 - Kampania Wrześniowa 1939.pl [online], www.1939.pl [dostęp 2024-03-16].
  10. Adam Jońca: Wrzesień 1939 Pojazdy Wojska Polskiego Barwa i broń. Wyd. I. Warszawa: Wydawnictwo komunikacji i Łączności, 1990, s. 66-68. ISBN 83-206-0847-3. (pol.).
  11. a b Magnuski 1996 ↓, s. 19-21.
  12. Magnuski 1996 ↓, s. 25.
  13. Magnuski 1996 ↓, s. 38.
  14. Magnuski 1996 ↓, s. 44-49.
  15. Magnuski 1996 ↓, s. 51-52.
  16. Magnuski 1996 ↓, s. 57-61.
  17. Magnuski 1996 ↓, s. 74-76.
  18. Magnuski 1996 ↓, s. 80-82.
  19. Magnuski 1996 ↓, s. 89-93.
  20. Magnuski 1996 ↓, s. 102-107.
  21. Magnuski 1996 ↓, s. 110-111.
  22. Magnuski 1996 ↓, s. 117.
  23. Magnuski 1996 ↓, s. 129-140.
  24. Magnuski 1985 ↓, s. 60.
  25. Artur Gruntman: Początki przemysłu czołgowego w Polsce Ludowej (cz. 1). [dostęp 2013-03-15]. (pol.).
  26. Magnuski 1985 ↓, s. 63-65.
  27. Magnuski 1985 ↓, s. 83-91.
  28. a b Artur Gruntman: Początki przemysłu czołgowego w Polsce Ludowej (cz. 2). [dostęp 2013-03-15]. (pol.).
  29. Magnuski 1985 ↓, s. 96-106.
  30. Magnuski 1985 ↓, s. 141.
  31. Magnuski 1985 ↓, s. 149-151.
  32. Magnuski 1985 ↓, s. 155.
  33. Czołg pływający PT-76. [dostęp 2013-03-15]. (pol.).
  34. Magnuski 1985 ↓, s. 71.
  35. Magnuski 1985 ↓, s. 115-116.
  36. Magnuski 1985 ↓, s. 120-126.
  37. Czołg T-72. [dostęp 2013-03-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-15)]. (pol.).
  38. MSPO 2020: Zmodyfikowany T-72, czyli niewidoczne zmiany [online], defence24.pl [dostęp 2022-04-08] (pol.).
  39. Tomasz Szulc. Modernizacje czołgów T-54/T-55. „Nowa Technika Wojskowa”. 12/2002, s. 15, grudzień 2002. Andrzej Kiński – redaktor naczelny. Warszawa: Magnum-X Sp. z o.o.. ISSN 1230-1655. (pol.). 
  40. Czołg PT-91 „Twardy". [dostęp 2013-03-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-13)]. (pol.).
  41. PT-91 Twardy. Militis.pl. [dostęp 2013-03-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-19)]. (pol.).
  42. Przekazanie Polsce czołgów Leopard 2. [dostęp 2013-03-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-10)]. (pol.).
  43. Bogusław Politowski: Leopardy 2A5 są już w Żaganiu. 2014-05-16. [dostęp 2014-08-06]. (pol.).
  44. PGZ przekazała pierwsze Leopardy 2PL [online], www.milmag.pl [dostęp 2020-06-15] (pol.).
  45. Pancerny przełom. Leopardy z Gliwic idą do wojska [ANALIZA] – Defence24 [online], defence24.pl [dostęp 2020-09-29].
  46. Bumar [online], www.bumar.gliwice.pl [dostęp 2020-09-29] (pol.).
  47. Leopard 2PL w Warszawskiej Pancernej [online], DziennikZbrojny.pl [dostęp 2020-09-29] (pol.).
  48. Więcej Leopardów 2PL wkrótce w wojsku [online], defence24.pl [dostęp 2022-04-08] (pol.).
  49. Polscy żołnierze szkolą się na czołgach Abrams [online], Ministerstwo Obrony Narodowej, 10 sierpnia 2022.
  50. Akademia Abrams wkrótce ruszy w Poznaniu. Znamy szczegóły [online], defence24.pl [dostęp 2022-08-12] (pol.).
  51. K2PL – koło zamachowe polskiej zbrojeniówki? [KOMENTARZ] [online], defence24.pl, 3 marca 2023 [dostęp 2023-07-12] (pol.).
  52. Pierwsze Koreańskie czołgi [online] [dostęp 2022-12-07] (pol.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne