Lista bóstw słowiańskich

Słowianie byli politeistami, co oznacza, że czcili wielu bogów i bogiń. Bogowie Słowian znani są przede wszystkim z niewielkiej ilości kronik i latopisów, czy niezbyt dokładnych chrześcijańskich kazań przeciwko pogaństwu. Dodatkowymi, liczniejszymi źródłami, w których zachowały się słowiańskie teonimy, są imiona, nazwy własne, nazwy miejscowe, święta ludowe, a także język, w tym powiedzenia.

Informacje o religii słowiańskiej, w tym o bogach, są skąpe, ponieważ chrześcijańscy misjonarze nie byli zbyt zainteresowani życiem duchowym Słowian[1]. Nie zachowały się także żadne przekazy spisane bezpośrednio przez przedchrześcijańskich Słowian. Podczas misji chrystianizacyjnych bóstwa z jednej strony były demonizowane, co miało na celu odstraszać od wyznawania ich, a z drugiej strony ich cechy i funkcje zostawały przejmowane przez świętych, co miało sprawić, że nowa religia będzie mniej obca.

Bóstwa ogólnosłowiańskie

Z powodu niewielkiej ilości źródeł, nie ma wśród badaczy mitologii słowiańskiej konsensusu na temat zasięgu kultu nawet najważniejszych bóstw. W tym akapicie wymienione są te, których zasięg ogólnosłowiański uznaje się najczęściej. Oprócz tych, czasami wskazuje się także na wschodniosłowiańską Mokosz (domniemany toponim w Czechach), oraz na wschodniosłowiańskiego Strzyboga (toponimy w Polsce).

Bóstwa naczelne

Na podstawie zrekonstruowanych mitów wokół postaci Peruna i Welesa część badaczy uważa, że obaj ci bogowie są bóstwami naczelnymi[2][3]. Występują przede wszystkim w micie stworzenia świata. Według niektórych badaczy, para tych bogów dowodzi „słowiańskiego dualizmu”, jednak w tej sprawie także nie ma konsensusu, a ci, którzy zakładają, że taki dualizm w mitologii mógł istnieć, zaznaczają, że słowiański dualizm prawdopodobnie nie był tak skrajny jak w chrześcijaństwie czy zaratusztrianizmie.

Imię Obraz Krótki opis
Perun
Perun to bóg błyskawic i gromu[4], a także wojny[5], oraz patron drużyn[6]. Jest on etymologicznym i funkcyjnym kontynuatorem praindoeuropejskiego boga gromowładnego *Perkʷunos’a, i posiada wiele cech wspólnych dla bogów gromowładnych czczonych przez ludy indoeuropejskie[7]. Wymieniony jest przede wszystkim w Powieści dorocznej, gdzie opisany jest siwowłosy i złotowąsy posąg Pioruna w kapiszcze na Górze starokijowskiej, w Trzecim latopisie nowogrodzkim, gdzie opisany jest jego posąg w Peryni[8], oraz w wielu tekstach ostrzegających przed pogaństwem. Jego imię zachowało się w języku polskim oznaczając piorun, w zaklęciach i zamówieniach, a także w nazwach własnych[9]. Uzbrojony najczęściej w topór, młot, lub włócznię[10], walczy z demonami chaosu. Jego postać zachowała się w folklorze przede wszystkim w postaci św. Eliasza i św. Jerzego[9].
Weles-Wołos
Weles to słowiański bóg o wielu funkcjach, przez co trudno porównać go do jakiegokolwiek innego bóstwa. Przypisuje mu się przede wszystkim bycie bogiem chtonicznym: panuje nad podziemiami, do których trafiają dusze zmarłych, gdzie wyprowadza je na łąki. Przypisuje mu się także opiekę nad bydłem, które symbolizuje bogactwo, patronuje też artystom, w szczególności poetom, oraz jest bogiem magii[11]. Jego imię najprawdopodobniej etymologicznie związane ze śmiercią. Wymieniony głównie w Powieści dorocznej; jego imię często pojawia się także w nazwach własnych. Jego wcieleniem zwierzęcym jest byk lub wół, smok lub żmij[12]. Jego postać zachowała się w folklorze przede wszystkim w postaci św. Mikołaja i diabła[13].

Reszta bóstw

Imię Obraz Krótki opis
Dadźbóg
Dadźbóg to bóg słońca. Jego imię, oznaczające ‘bóg dający’, może sugerować, że był także bogiem dostatku[14]. Występuje w Powieści dorocznej, gdzie opisany jest jako syn Swaroga, w Słowie o wyprawie Igora[15], a także w pieśniach ludowych i nazwach własnych. Przez część badaczy utożsamiany ze Swarożycem[16], lub uważany jest za jego brata[17].
Swarożyc
Swarożyc jest bogiem ognia wymienianym w pomniejszych tekstach wschodniosłowiańskich[18]. Wymieniony jest także przez Brunona w liście do króla Henryka II, a później w Kronice Thietmara jako bóstwo naczelne Radogoszczy, głównego ośrodku politycznego Wieletów[19]. Jego imię na ogół tłumaczy się jako ‘syn Swaroga’, rzadziej jako ‘mały Swaróg’. Na ogół utożsamiany z Radogostem, rzadziej z Dadźbogiem.

Personifikacje

Imię Obraz Krótki opis
Rodzanice
Rodzanice (‘Rodzące’), Sudiczki (‘Sądzące’), Narecznice (‘Określające’) to żeńskie duchy lub bóstwa losu. Pojawiają się w liczbie mnogiej lub jako pojedyncza istota. W źródłach wschodnio- i południowosłowiańskich wzmiankowane często razem z postacią Roda[20]. Ich główną funkcją było wyznaczanie losu dziecku na całe życie[21], po czym zostawiały mu niewidzialny znak na czole. Los człowieka symbolizowany był przez nić życia, od której długości wymierzonej przez Rodzanice zależała długość życia człowieka. Składano im bezkrwawe ofiary[20].
Rod
Postać, duch lub bóstwo, często wzmiankowane w tekstach wschodnio- i południowosłowiańskich, na ogół razem z rodzanicami. Etymologicznie związane ze słowami ród, rodzina, rodzić itp. Składano mu bezkrwawe ofiary[20]. Badacze nie są zgodni co do statusu Roda w mitologii.
Dola
Dola to personifikacja losu i przeznaczenia[22]. Dola była przypisywana człowiekowi w chwili narodzin i zostaje z nim do końca życia. Może być dziedziczona po przodkach. Na ogół jest niewidoczna, ale mogła objawiać się w ludzkiej lub zwierzęcej postaci[23]. Przeciwieństwem Doli, rozumianej jako dobrego losu, była Niedola, personifikacja złego losu. Etymologicznie związana jest ze słowem dział, udział[22].
Matka Ziemia
Matka Ziemia to personifikacja Ziemi pojawiająca się głównie w tekstach ruskich, lecz pozostała w większości języków słowiańskich[24]. Być może przydomek Mokoszy.
Zorza
Zorza to personifikacja świtu. Jest ona słowiańską kontynuatorką praindoeuropejskiej bogini świtu *H₂éwsōs[25] i posiada wiele jej cech: mieszka za morzem na wyspie Bujan[26], otwiera drzwi Słońcu by mogło wyruszyć w codzienną wędrówkę po niebie[26], posiada też złotą łódź. Zorza może mieć postać pojedynczą, dwóch, lub trzech postaci. Pojawia się w schrystianizowanych modlitwach i zamówieniach.
Jutrzenka
Gwiazda, Jutrzenka, Danica to uosobienie Gwiazdy Porannej, czyli planety Wenus widzianej na niebie przed wschodem słońca.

Bóstwa zachodniosłowiańskie

Imię Obraz Czczony/a przez Krótki opis
Świętowit
Ranowie Świętowit to bóg naczelny słowiańskich Ranów. Jego kult jest opisany przez Helmolda z Bozowa oraz Sakso Gramatyka[27]. Teonim pochodzi od słowa święty z przyrostkiem wit ‘pan’[28]. Jego główna świątynia znajdowała się na Arkonie. Wewnątrz świątyni znajdował się jego posąg, opisany przez Saksa jako posąg o czterech głowach, który w prawej ręce trzymał zdobiony róg; znajdował się tam także dużych rozmiarów miecz oraz inne artefakty[29]. Róg i biały koń, mu poświęcony, był wykorzystywany do wróżb[28]. Teokratyczne rządy kapłanów ograniczały rządy książąt[30].
Trzygłów
Połabianie
Pomorzanie 		Trzygłów to bóg wymieniony w Żywocie św. Ottona oraz w kronice opisującej zdobycie Brenny. Posiadał złoty posąg, którego oczy i usta były zasłonięte. Poświęcony był mu czarny koń, który używany był przez żerców do przepowiadania przyszłości, oraz święty dąb. Trzy głowy mogą symbolizować trójpodział na niebo, ziemię i świat podziemny[31].
Radogost
Połabianie Radogost to bóg wymieniony przez Adama z Bremy, a informacja zostaje powtórzona przez Helmolda. Miał zajmować pierwsze miejsce wśród bogów czczonych w Radogoszczy. Wcześniejsze źródła podają, że głównym bogiem Radogoszczy był Swarożyc, przez co uznaje się, że Radogost to przydomek Swarożyca lub lokalna odmiana jego kultu. Poświęcony mu był biały koń, sam przedstawiany był w zbroi i hełmie. Jego imię na ogół interpretuje się jako rad gość[32].
Jarowit
Czrezpienianie
Hobolanie 		Jarowit to bóg połabski wymieniony w Żywocie św. Ottona, gdzie opisywane jest święto jemu poświęcone, na czas którego ozdabiano miasto. Z opisu oraz etymologii wynika, że jest bogiem wojennym, a w jego świątyni znajdowała się złota, przyozdabiana tarcza. Według wielu badaczy Jarowit jest tożsamy ze wschodniosłowiańskim Jaryłą[33][34].
Żywa
Połabianie Żywa to bogini wymieniona przez Helmolda. Według niego, obok Radogosta i Prona, to najważniejsze bóstwo Słowian[35]. Prawdopodobnie tożsama z bóstwem Żywie wymienionym przez Jana Długosza[36]. Teonim związany ze słowem życie.
Prowe
lub
Prone 		Połabianie Proue to zniekształcone imię boga wymienionego przez Helmolda. Teonim ten interpretowany jest na kilka różnych sposobów: część badaczy tłumaczy imię jako Prowe, inni tłumaczą imię jako Prone – lokalną odmianę Peruna. Helmold wyraźnie zaznacza, że Proue[37]. W przeciwieństwie do innych bóstw, nie posiadał posągu, poświęcony mu był gaj dębowy w okolicy Starogardu, gdzie co poniedziałek odbywały się sądy[38].
Rugiewit
Ranowie Rugiewit to bóg wymieniony przez Sakso Gramatyka oraz w Knýtlinga sadze. Czczony był w Gardźcu na Rugii, gdzie znajdowały się trzy świątynie, obok Porewita i Porenuta. Jego posąg zrobiony był z drewna dębowego, posiadał głowę o siedmiu twarzach, siedem mieczy u pasa a ósmy w ręku. Według Saksa był bóstwem wojennym, związanym także ze sferą płciowości[39]. Interpretacja jego imienia pozostaje przedmiotem dyskusji.
Porewit
Ranowie Porewit to bóg wymieniony przez Sakso Gramatyka oraz w Knýtlinga sadze. Czczony był w Gardźcu na Rugii, gdzie znajdowały się trzy świątynie, obok Rugiewita i Porenuta. Posiadał posąg o pięciu głowach, nie posiadał broni. Znaczenie imienia jest nie jasne, być może oznacza ‘Pan siły’[40].
Porenut Ranowie Porenut to bóg wymieniony przez Sakso Gramatyka oraz w Knýtlinga sadze. Czczony był w Gardźcu na Rugii, gdzie znajdowały się trzy świątynie, obok Rugiewita i Porewita. Jego idol posiadał cztery twarze i piątą na piersi, którą przytrzymywał rękoma. Etymologia jest przedmiotem dyskusji[40].
Czarnogłów Ranowie Czarnogłów to bóg wymieniony w Knýtlinga sadze. Opisany jest tam jako bóg zwycięstwa o srebrnych wąsach[41].
Podaga Wagrowie Podaga to bóstwo, które według Helmolda posiadało swój wizerunek w Płoni. Etymologia jest przedmiotem dyskusji[42]. Być może tożsame z Długoszową Pogodą[36].
Dziewanna
Polacy
Łużyczanie 		Dziewanna to bogini dzikiej przyrody, lasów, księżyca i łowów. Wymieniona przez Jana Długosza jako polska odpowiedniczka Diany. Dziewanna, jako Džiwica, występowała także w folklorze łużyckim. Pojawia się w śląskich zwyczajach razem z Marzanną, co może wskazywać na podwójną naturę tych bogiń. Etymologia imienia bogini jest obiektem dyskusji. W chrześcijańskim folklorze być może zastąpiona przez Matkę Bożą Gromniczną.
Marzanna
Polacy Marzanna to bogini wegetacji, ale także śmierci i zimy. Wymieniona przez Jana Długosza jako polska odpowiedniczka Ceres. Spalenie lub utopienie w rzece przedstawienia Marzanny w postaci kukły ma na celu przepędzenie zimy i wywołanie wiosny. Pojawia się w śląskich zwyczajach razem z Dziewanna, co może wskazywać na podwójną naturę tych bogiń.

Bóstwa wschodnio- i południowosłowiańskie

Imię Obraz Czczony/a przez Krótki opis
Strzybóg
Słowianie wschodni Strzybóg to bóg wiatru. Wymieniony w Powieści minionych lat i Słowie o wyprawie Igora. Być może czczony również w Polsce. Jego imię interpretowane jest jako ‘bóg rozprzestrzeniający’[43].
Chors
Słowianie wschodni Chors to bóstwo o niejasnych funkcjach wymienione w Powieści minionych lat i Słowie o wyprawie Igora oraz w innych, mniejszych źródłach[44]. Przez wiele lat był interpretowany jako bóg słońca podpierając to teorią, że imię jest pożyczką z jednego z języków irańskich i oznacza ‘Słońce’[44]. Ostatnimi laty etymologia ta jest poddawana mocnej krytyce, i sugeruje się raczej etymologiczne powiązanie z płodnością[45]. W Pskowie rzekomo znajdował się jego idol.
Mokosz
Słowianie wschodni Mokosz to bogini wymieniona w Powieści minionych lat i innych, mniejszych tekstach. Interpretowana na ogół jako Matka Ziemia. Pojawia się w folklorze jako istota z dużą głową i rękoma, która strzyże owce i przędzie len, związana też w jakiś sposób z masturbacją. Etymologicznie związana ze słowem moczyć i mokry[46]. W chrześcijaństwie kontynuowana przez św. Paraskiewę i św. Anastazję[47].
Simargł
Słowianie wschodni Simargł to bóstwo wymienione w Powieści minionych lat, a w Słowie Christolubca wymienione w dwóch postaciach: Siema i Rgła. Chociaż źródła nie wskazują na żadne funkcje tego boga uważa się, że związany jest z opieką nad roślinami, na co ma wskazywać imię boga, które zostało zapożyczone przez Słowian od irańskiego Simurga, skrzydlatego, psiogłowego opiekuna roślin[48].
Swaróg
Słowianie południowi[49] Swaróg to bóg wymieniony w Powieści minionych lat we fragmencie, który jest słowiańskim tłumaczeniem Kroniki Jana Malalasa. Źródło to przedstawia Swaroga jako odpowiednika greckiego Hefajstosa, oraz ojca Dadźboga. Niejasne są funkcje i etymologia boga: według części badaczy związany jest ze słowiańskim słowem swar oznaczającym ‘kłótnia’, a według innych zapożyczone lub spokrewnione z indyjskim svar oznaczającym ‘blask’, ‘niebo’, ‘słońce’. Na podstawie etymologii interpretowany jako bóg-kowal, lub jako bóg nieba[50][51].

Bóstwa wymienione bezimiennie

Istnieją dwa źródła, które wzmiankują bezimiennego słowiańskiego boga najwyższego. Prokopiusz z Cezarei w Wojnach gockich opisuje religię Słowian południowych:

Uważają oni, że jeden tylko bóg, twórca błyskawicy, jest panem całego świata, i składają mu w ofierze woły i wszystkie inne zwierzęta ofiarne. O przeznaczeniu nic nie wiedzą ani nie przyznają mu żadnej roli w życiu ludzkim, lecz kiedy śmierć zajrzy im w oczy, czy to w chorobie czy na wojnie, ślubują wówczas, że jeśli jej unikną, złożą bogu natychmiast ofiarę w zamian za ocalone życie, a uniknąwszy składają ją, jak przyobiecali, i są przekonani, że kupili sobie ocalenie za tę właśnie ofiarę[52].

Podobna informacja, dotycząca jednak zachodniosłowiańskich Słowian połabskich pojawia się w Kronice Helmolda:

„Obok zaś wielokształtnej rzeszy bożków, którymi ożywiają pola i lasy lub przypisują im smutki i rozkosze, nie przeczą, że wierzą w jednego boga w niebie [unum deum in coelis], rozkazującego pozostałym; ów najpotężniejszy [prepotens] troszczy się tylko o sprawy niebiańskie, inni zaś – pełniący w posłuszeństwie przydzielone im zadania – pochodzą z jego krwi i tym każdy z nich jest znamienitszy, im bliższy jest owemu bogu bogów [deus deorum][53].

Niejasne jest jak wiarygodnie przekazy te opisują słowiańską teologię. Część badaczy uważa, że teksty te są chrześcijańską interpretacją wiary pogańskich Słowian; Helmold pisząc o bogu bogów wyraźnie zapożyczył to określenie z Księgi Psalmów (50,1). W przypadku tekstu Prokopiusza np. Aleksander Brückner twierdził, że tekst ten jest kalką, obrazem o zhellenizowanym zabarwieniu narzuconym na pogaństwo słowiańskie. Badacze, którzy przyjmują przynajmniej częściową autentyczność tych przekazów, uważają, że mogą one przekazywać informacje o henoteizmie, słowiańskim deus otiosus – bogu pasywnym, nieingerującym w sprawy świata bezpośrednio, którego polecenia wykonują inni bogowie. Możliwe, że może chodzić także o zastąpienie pasywnego boga nieba przez bardziej aktywnego boga gromowładnego, podobnie jak grecki Uranos został zastąpiony przez Zeusa. Chociaż Prokopiusz i Helmold nie wymieniają imion tych bogów, których imion prawdopodobnie nie znali z powodu tabu, na ogół uważa się, że chodziło tutaj o Peruna, lub Swaroga[54][55].

Kosmas z Pragi opisuje w swojej Kronice pogaństwo czeskie przez pryzmat interpretatio romana: „ofiarujcie osła bogom waszym; najwyższy Jupiter i sam Mars, i siostra jego Bellona, i zięć Cerery (tj. Pluton) nakazują wam tę ofiarę”[56].

W Kronice Thietmar opisuje chrystianizację Pomorza. W 1000 r. podczas zjazdu gnieźnieńskiego Reinbern został powołany na biskupa Kołobrzegu. Thietmar dalej pisał, że Reinbern „niszczył i palił świątynie z posągami bożków i oczyścił morze zamieszkane przez złe duchy, wrzuciwszy w nie cztery kamienie pomazane świętymi olejami i skropiwszy je wodą święconą”[57]. Być może fragment tego przekazu dotyczy boga morza[58].

Bóstwa o niepewnej historyczności

  • Czarnobóg i Białobóg – domniemane bóstwa złego i dobrego losu[59].
  • Dziwa[60] lub Diwia[61] – teonim wymieniony w Kazaniu świętego Grzegorza.
  • Dyj – teonim wymieniony w Słowie i objawieniu świętych apostołów[62].
  • Hennil lub Bendil – bóstwo rolnicze wymienione przez Thietmara[63].
  • Jaryło – wschodniosłowiański obrzęd i postać obrzędowa poświadczona od XVIII w. Interpretowany jako bóstwo wegetacji[64].
  • Jutrobog, Jutrznybóg – rzekomy bóg czczony na Łużycach. Jego imię składa się ze słowa jutry, jutrny ‘ranny’ i słowa bóg, i oznacza ‘Bóg poranny, Aurora’. Miasto Jüterbog ma nosić nazwę po nim[65], chociaż możliwe jest także, że ostatnia sylaba to nie bóg, lecz bok, i nazwę miasta można tłumaczyć jako ‘bok zwrócony ku porankowi (wschodowi)’[66].
  • Karna i Żela – domniemane uosobienia płaczu po zmarłych wśród Słowian wschodnich, pojawiają się w Słowie o wyprawie Igora[67].
  • Kresnik – postać w folklorze słoweńskim. Razem ze swoim bratem, Trotem, latał na złotym rydwanie. Walczył ze Żmijem lub Smokiem w niebie lub na ziemi, który kradł mu bydło lub uprowadzał jego żonę. Utożsamiany z Perunem[68].
  • Kruh – bóg połabski. Być może związany z Chorsem[45].
  • Lel i Polel – domniemani polscy boscy bliźniacy wymienieni pierwsi raz przez Macieja Miechowitę jako odpowiednicy Kastora i Polluksa[69].
  • *Ljutobog – hipotetyczne imię bóstwa połabskiego[70]. Reinhold Trautmann na podstawie połabskiej wsi Lutebuk, prawdopodobnie znajdującej na wyspie Uznam, poświadczonej pierwszy raz w 1238 r., a która spłonęła w XVII w., zaproponował istnienie „srogiego boga” (luty ‘srogi’) w przeciwieństwie do „białego boga”[66].
  • Nyja – domniemane polskie bóstwo śmierci, porównane do Plutona[71].
  • Ogniowa Marija – postać w folklorze wschodnio- i południowosłowiańskim. Siostra św. Eliasza (Peruna), kojarzona z błyskawicą i strzałą, jej święto przypadało na 17 lipca[72].
  • Perepłut – teonim wymieniony w Kazaniu świętego Grzegorza[73].
  • Perperuna, Dodola – pogańskie święto ludowe obchodzone na Bałkanach, które służyło wywoływaniu deszczu. Niektórzy badacze sugerują, że nazwa święta oryginalnie mogła być imieniem bogini, małżonki Peruna[74].
  • Pizamar – bóstwo wymienione w Knýtlinga sadze. Niejasny jest dokładny odczyt imienia przez co część badaczy sugeruje, że autor zrozumiał zwykłe imię jako teonim[75].
  • Pogoda – domniemana polska bogini pogody wymieniona przez Jana Długosza[76].
  • Pripegala – bóg połabski, wspomniany w liście biskupa magdeburskiego Adelgota(inne języki)[77].
  • Trot – postać w folklorze słoweńskim. Razem ze swoim bratem, Kresnikiem, latał na złotym rydwanie. W jednej z opowieści obciął głowę Żmijowi złotym toporem[78].
  • Zele – bóstwo wymienione jako czczone przez pogańskich Czechów wymienione przez opata Jana Neplacha[79].
  • Żywie – bogini wymieniona przez Jana Długosza, prawdopodobnie tożsama z połabską Żywą[36].

Pseudobóstwa

 Osobny artykuł: Lista pseudobóstw słowiańskich.

Przypisy

  1. ↑ Szyjewski 2003 ↓, s. 9.
  2. ↑ Iwanow i Toporow 1987 ↓, s. 227.
  3. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 315.
  4. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 85.
  5. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 97.
  6. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 65.
  7. ↑ Szyjewski 2003 ↓, s. 44–45.
  8. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 92–93.
  9. ↑ a b Gieysztor 2006 ↓, s. 89–91.
  10. ↑ Szyjewski 2006 ↓, s. 45.
  11. ↑ Szyjewski 2006 ↓, s. 48–52.
  12. ↑ Szyjewski 2006 ↓, s. 56–57.
  13. ↑ Szyjewski 2006 ↓, s. 50.
  14. ↑ Szyjewski 2003 ↓, s. 107–108.
  15. ↑ Szyjewski 2003 ↓, s. 105–107.
  16. ↑ Szyjewski 2003 ↓, s. 309.
  17. ↑ Téra 2009 ↓, s. 68, 320–321.
  18. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 171.
  19. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 167–170.
  20. ↑ a b c Szyjewski 2003 ↓, s. 191–193.
  21. ↑ Strzelczyk 1998 ↓, s. 174.
  22. ↑ a b Szyjewski 2003 ↓, s. 194.
  23. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 206–207.
  24. ↑ Szyjewski 2003 ↓, s. 129.
  25. ↑ Váňa 1990 ↓, s. 61.
  26. ↑ a b Zarubin 1971 ↓, s. 70–76.
  27. ↑ Szyjewski 2003 ↓, s. 114.
  28. ↑ a b Szyjewski 2003 ↓, s. 116.
  29. ↑ Szyjewski 2003 ↓, s. 114–115.
  30. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 116.
  31. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 147–153.
  32. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 169.
  33. ↑ Szyjewski 2003 ↓, s. 117–119.
  34. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 133–135.
  35. ↑ Szyjewski 2003 ↓, s. 185.
  36. ↑ a b c Szyjewski 2003 ↓, s. 127.
  37. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 91.
  38. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 222.
  39. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 131.
  40. ↑ a b Gieysztor 2006 ↓, s. 132.
  41. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 153.
  42. ↑ Szyjewski 2003 ↓, s. 126, 151.
  43. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 184–186.
  44. ↑ a b Gieysztor 2006 ↓, s. 180–181.
  45. ↑ a b Borissoff 2014 ↓, s. 11–12.
  46. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 201–2004.
  47. ↑ Szyjewski 2003 ↓, s. 128.
  48. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 186–190.
  49. ↑ Wiłkuł 2015 ↓, s. 146, 159, 164–165.
  50. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 171–172.
  51. ↑ Szyjewski 2003 ↓, s. 102, 105–107.
  52. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 109.
  53. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 110.
  54. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 109–111.
  55. ↑ Szyjewski 2003 ↓, s. 99–100.
  56. ↑ Brückner 1985 ↓, s. 37.
  57. ↑ Wejman 2004 ↓, s. 140.
  58. ↑ Szyjewski 2003 ↓, s. 121.
  59. ↑ Gorbachov 2017 ↓.
  60. ↑ Kolankiewicz 1999 ↓, s. 461.
  61. ↑ Brückner 1985 ↓, s. 88.
  62. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 153–154.
  63. ↑ Álvarez-Pedrosa 2012-2014 ↓.
  64. ↑ Szyjewski 2003 ↓, s. 118.
  65. ↑ Strzelczyk 1998 ↓, s. 87.
  66. ↑ a b Witkowski 1970 ↓, s. 377.
  67. ↑ Kempiński 1993 ↓, s. 219.
  68. ↑ Kropej 2012 ↓, s. 35–44.
  69. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 199.
  70. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 160.
  71. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 197.
  72. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 99.
  73. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 188–189.
  74. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 89.
  75. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 133.
  76. ↑ Gieysztor 2006 ↓, s. 195.
  77. ↑ Strzelczyk 1998 ↓, s. 162.
  78. ↑ Kropiej 2012 ↓, s. 35–44.
  79. ↑ Pitro i Vokáč 2002 ↓, s. 15.

Bibliografia

Religia i mitologia Słowian
Bóstwa
Demony i duchy
Postacie mitologiczne i legendarne,
bohaterowie bylin
Inne
Miejsca kultu
Osoby związane z kultem i mitologią
Święta i obrzędy
Obiekty kultowe

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Historyczność bóstwa kontrowersyjna.

Read other articles:

Akar udara

Akar udara pada bakau. Pohon banyan india dengan akar gantungnya Akar udara (Inggris: aerial rootcode: en is deprecated ) adalah akar tumbuhan yang berada di atas tanah. Sifat akar ini dapat berupa akar yang menjulang dari dalam tanah ke udara seperti akar pohon bakau, atau akar yang menjulur dari batang atas menuju ke bawah atau akar gantung. Akar ini umumnya bersifat adventisius dan ditemukan pada beragam spesies tumbuhan, termasuk epifit seperti anggrek, bakau, beringin atau jejawi, dan sa...

 

Kris Kobach

Kris Kobach Sekretaris Negara Bagian Kansas ke-31Masa jabatan10 Januari 2011 – 14 Januari 2019GubernurSam BrownbackJeff Colyer PendahuluChris BiggsPenggantiScott SchwabKetua Partai Republik KansasMasa jabatan28 Januari 2007 – 31 Januari 2009 PendahuluTim ShallenburgerPenggantiAmanda Adkins Informasi pribadiLahirKris William Kobach26 Maret 1966 (umur 58)Madison, Wisconsin, Amerika SerikatPartai politikRepublikSuami/istriHeather Mannschreck ​(m. 202...

 

ملتقى الحوار السياسي الليبي

أطلقت ستيفاني ويليامز، بصفتها الممثلة الخاصة للأمين العام للأمم المتحدة بالإنابة في ليبيا ونائبة رئيس بعثة الأمم المتحدة للدعم في ليبيا، منتدى الحوار السياسي الليبي في أواخر عام 2020. ملتقى الحوار السياسي الليبي (LPDF) هو سلسلة اجتماعات ليبية داخلية بدأت في أواخر عام 2020، بهدف...

Politique en Corrèze

Épouse de Jacques Chirac (sept fois élu député de Corrèze à partir de 1967), Bernadette Chirac, conseillère générale du canton de Corrèze depuis 1979 et ayant notamment siégé sous la présidence de François Hollande entre 2008 et 2012, est une figure politique marquante du département. Le département de la Corrèze est traditionnellement un fief de la gauche modérée (notamment incarnée par la figure du radical-socialiste Henri Queuille). Son histoire politique récente a ét...

 

Синелобый амазон

Синелобый амазон Научная классификация Домен:ЭукариотыЦарство:ЖивотныеПодцарство:ЭуметазоиБез ранга:Двусторонне-симметричныеБез ранга:ВторичноротыеТип:ХордовыеПодтип:ПозвоночныеИнфратип:ЧелюстноротыеНадкласс:ЧетвероногиеКлада:АмниотыКлада:ЗавропсидыКласс:Пт�...

 

The Box (Fringe)

2nd episode of the 3rd season of Fringe The BoxFringe episodeFauxlivia seduces Peter to distract him in order to hide the corpse in her bathroom.Episode no.Season 3Episode 2Directed byJeffrey HuntWritten byJosh SingerGraham RolandProduction code3X6102Original air dateSeptember 30, 2010 (2010-09-30)Guest appearances Michael Cerveris as the Observer Sebastian Roché as Thomas Jerome Newton Eric Lynch as a homeless man Russell Harvard as Joe Episode chronology ← Previ...

Vicki Lawrence

Vicki LawrenceLawrence nel 2009 Nazionalità Stati Uniti GenereCountryPop Periodo di attività musicale1972 – 1979 Album pubblicati3 Studio3 Sito ufficiale Modifica dati su Wikidata · Manuale Vicki Lawrence, nata Vicki Ann Axelrad (Inglewood, 26 marzo 1949), è una cantante e attrice statunitense. È conosciuta per aver preso parte a giurie di diversi game show fra gli anni settanta e gli anni ottanta e per aver interpretato il personaggio Thelma Harper (nota a...

 

Michelle Pfeiffer

Disambiguazione – Se stai cercando singolo di Rose Villain, vedi Michelle Pfeiffer (singolo). Questa voce o sezione sull'argomento attori statunitensi non cita le fonti necessarie o quelle presenti sono insufficienti. Puoi migliorare questa voce aggiungendo citazioni da fonti attendibili secondo le linee guida sull'uso delle fonti. Segui i suggerimenti del progetto di riferimento. Michelle Pfeiffer alla prima di Ant-Man and the Wasp nel 2018 Michelle Marie Pfeiffer (pron. [ˈfaɪfər]...

 

Keith Silverstein

Keith SilversteinNama lainDavid Roach, Darin BugPekerjaanPengisi suaraTahun aktif1999–sekarangAgenDean Panero TalentSuami/istriRosemary Do ​(m. 2010)​Anak3Situs webwww.keithsilverstein.com Keith Silverstein adalah pengisi suara Amerika, yang dikenal karena mengisi suaranya ke versi bahasa Inggris dari anime dan video game Jepang, yang berafiliasi dengan Bang Zoom! Entertainment, Viz Media, Studiopolis dan Funimation. Dia terkenal karena perannya sebag...

Gilford, County Down

Village in County Down, Northern Ireland Human settlement in Northern IrelandGilfordIrish: Áth Mhic Giolla[1]The old Gilford MillGilfordLocation within County DownDistrictArmagh, Banbridge and CraigavonCountyCounty DownCountryNorthern IrelandSovereign stateUnited Kingdom List of places UK Northern Ireland Down 54°22′22″N 6°21′33″W / 54.372879°N 6.359289°W / 54.372879; -6.359289 All Saints Church, Gilford St Paul's Church of Ireland, Gilford Gi...

 

List of Brazilian films of the 2000s

Cinema ofBrazil List of Brazilian films Brazilian Animation Pre 1920 1920s 1930s 1930 1931 1932 1933 19341935 1936 1937 1938 1939 1940s 1940 1941 1942 1943 19441945 1946 1947 1948 1949 1950s 1950 1951 1952 1953 19541955 1956 1957 1958 1959 1960s 1960 1961 1962 1963 19641965 1966 1967 1968 1969 1970s 1970 1971 1972 1973 19741975 1976 1977 1978 1979 1980s 1980 1981 1982 1983 19841985 1986 1987 1988 1989 1990s 1990 1991 1992 1993 19941995 1996 1997 1998 1999 2000s 2000 2001 2002 2003 20042005 2...

 

Them (website)

American online LGBT magazine Them. redirects here. For other uses, see Them (disambiguation). ThemLogo since 2022Type of siteOnline magazineAvailable inEnglishFoundedOctober 2017OwnerCondé NastEditorSarah BurkeURLwww.them.us CommercialYesCurrent statusActive Them is an American online LGBT magazine launched in October 2017 by Phillip Picardi and owned by Condé Nast.[1][2][3] Its coverage includes LGBT culture, fashion, and politics.[4][5] H...

Tarikh-i Jahangushay

Chronicle of the Mongol conquest of Persia Frontispiece of Tarikh-i Jahangushay, depicting Ata-Malik Juvayni sitting and writing in front of Arghun Aqa, dated 1290. Located in the Bibliothèque Nationale de France (Suppl. Pers. 205).[1][2] This is one of the first Persian miniatures. The sky design with volutes is known as Chinese cloud.[3] Tārīkh-i Jahāngushāy (Persian: تاریخ جهانگشای The History of The World Conqueror) or Tārīkh-i Jahāngushāy-i J...

 

Massimiano

Disambiguazione – Se stai cercando altri significati, vedi Massimiano (disambigua). MassimianoTesta marmorea di Massimiano conservata al museo Saint-Raymond di TolosaAugusto dell'Impero romanoIn carica1º aprile 286[1] –1º maggio 305(augusto d'Occidente, con Diocleziano augusto d'Oriente)[2] PredecessoreDiocleziano SuccessoreCostanzo Cloro e Galerio Console romanoIn carica287; 288; 290; 293; 297; 299; 303: 305; 307 Nome completoMarcus Aurelius Valerius Maximianus H...

 

Atolla

Atolla Klasifikasi ilmiah Kerajaan: Animalia Filum: Cnidaria Kelas: Scyphozoa Ordo: Coronatae Famili: AtollidaeBigelow, 1913 Genus: AtollaHaeckel, 1880 Species[1] Atolla chuni Atolla gigantea Atolla parva Atolla russeli Atolla vanhoeffeni Atolla wyvillei Atolla adalah genus ubur-ubur mahkota yang diusulkan oleh Ernst Haeckel pada tahun 1880 dan diangkat ke tingkat famili oleh Henry Bigelow pada tahun 1913.[1] Keenam spesies dikenal menghuni zona mesopelagik.[2] Medusa...

Salmon P. Chase

Chief justice of the United States from 1864 to 1873 Not to be confused with Samuel Chase. Salmon P. ChaseChase as Chief Justice by Mathew Brady, c.1865–18706th Chief Justice of the United StatesIn officeDecember 15, 1864 – May 7, 1873[1]Nominated byAbraham LincolnPreceded byRoger B. TaneySucceeded byMorrison Waite25th United States Secretary of the TreasuryIn officeMarch 7, 1861 – June 30, 1864PresidentAbraham LincolnPreceded byJohn Adams DixSucceeded ...

 

Houma Air Force Station

Closed United States Air Force General Surveillance Radar station This article includes a list of references, related reading, or external links, but its sources remain unclear because it lacks inline citations. Please help improve this article by introducing more precise citations. (December 2012) (Learn how and when to remove this message) Houma Air Force Station Part of Air Defense Command (ADC)Houma AFSLocation of Houma AFS, LouisianaCoordinates29°33′45″N 090°40′30″W / &...

 

Keith Booth

Questa voce sugli argomenti allenatori di pallacanestro statunitensi e cestisti statunitensi è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Segui i suggerimenti dei progetti di riferimento 1, 2. Keith BoothKeith Booth nel 2017Nazionalità Stati Uniti Altezza198 cm Peso103 kg Pallacanestro RuoloAla piccolaAllenatore Termine carriera2000 - giocatore2018 - allenatore CarrieraGiovanili Paul Laurence High School1993-1997 Maryland Terrapins126 (1...

Nazionale di beach soccer della Polonia

Questa voce o sezione sull'argomento Nazionali di calcio non cita le fonti necessarie o quelle presenti sono insufficienti. Puoi migliorare questa voce aggiungendo citazioni da fonti attendibili secondo le linee guida sull'uso delle fonti. PoloniaUniformi di gara Casa Trasferta Sport Beach soccer FederazionePolski Związek Piłki Nożnej ConfederazioneUEFA Codice FIFAPOL SelezionatoreMarcin Stanisławski Ranking FIFA35 Campionato mondiale di beach soccer Partecipazioni1 (esordio: 2006) ...

 

Garrett Birkhoff

American mathematician (1911–1996) Garrett BirkhoffBorn(1911-01-19)January 19, 1911Princeton, New Jersey, USDiedNovember 22, 1996(1996-11-22) (aged 85)Water Mill, New York, USAlma materCambridge UniversityHarvard UniversityKnown for Lattice theory Quantum logic Awards National Academy of Sciences American Academy of Arts and Sciences George David Birkhoff Prize (1978) Scientific careerFieldsMathematicsInstitutionsHarvard UniversityAcademic advisors Ralph H. Fowler Philip Hall...