Wojsko Polskie zainteresowało się wojskowym wykorzystaniem śmigłowców w latach 50. XX wieku. Pierwszymi jednostkami, do których trafiały śmigłowce były eskadry łącznikowe oraz jednostki sanitarne. Były to śmigłowce typu SM-1, później uzupełniane śmigłowcami SM-2. Oba te wiropłaty produkowane były w WSK Świdnik. Pod koniec lat 50. XX wieku w ZSRR zakupiono śmigłowce transportowe Mi-4. W tym okresie śmigłowce stosowano ostrożnie, wykorzystując je do prostych zadań transportowo-łącznikowych. Z czasem pojawiły się zastosowania taktyczne, np. w rozpoznaniu i desancie[1].
W latach 60. XX wieku rozpoczął się proces zastępowania śmigłowców z silnikami tłokowymi, maszynami z silnikami turbinowymi. Skok technologiczny, który spowodował masowe użycie śmigłowców w Wojsku Polskim nastąpił w latach 60. XX wieku. Typową maszyną wielozadaniową stał się śmigłowiec Mi-2, produkowany w bardzo wielu wariantach. Mi-2, był także pierwszym polskim wiropłatem wyposażonym w stałe uzbrojenie. Powstała m.in. wersja uzbrojona w przeciwpancerne pociski kierowane „Malutka”[4]. Pod koniec lat 70. XX wieku do lotnictwa wojsk lądowych wprowadzono ciężkie śmigłowce bojowe Mi-24D, co podniosło wartość bojową lotnictwa wojsk lądowych[5][1].
W 1968 roku w Wojsku Polskim pojawiły się średnie śmigłowce transportowe Mi-8, zastępując starsze Mi-4. Maszyny te stały się podstawowym środkiem transportu polskich wojsk desantowych. Ponadto wykonywały zadania wsparcia na polu walki. Wojsko Polskie dysponowało także śmigłowcami Mi-8 w wersji „salonka” przeznaczone do transportu VIPów[6].
Dla polskiej Marynarki Wojennej w 1981 roku zakupiono od ZSRR śmigłowce morskie Mi-14. Do celów ratowniczych służyły Mi-14PS, a do zwalczania okrętów podwodnych – Mi-14PŁ. Zastąpiły one używane do tych celów maszyny Mi-4. Z uwagi na konieczność wycofania Mi-14PS (ze względu na skończony resurs) w roku 2010 przebudowano dwa śmigłowce Mi-14PŁ przystosowując je do wykonywania zadań ratowniczych. Innym typem maszyny zakupionej dla Marynarki Wojennej były cztery śmigłowce pokładowe SH-2G Super Seasprite dostarczone w latach 2002-2003 od Stanów Zjednoczonych[7][8][9].
Pod koniec lat 80. XX wieku, w wyniku planowanej modernizacji lotnictwa wojsk lądowych, zakupiono od ZSRR śmigłowce Mi-17 oraz Mi-24W. Ponadto w tym czasie do służby w Wojsku Polskim trafiły także pierwsze śmigłowce W-3 Sokół i ich pochodne W-3 Anakonda. Natomiast w latach 90. XX wieku otrzymano nieodpłatnie od Niemiec kilkanaście maszyn Mi-24D, kontynuowano także zakupy Sokołów i Anakond[10][11].
W roku 2006 do celów szkoleniowych zakupiono śmigłowce SW-4 Puszczyk, zastąpiły one dotąd stosowane w tym celu Mi-2. W tym samym czasie zakupiono na Ukrainie 7 nieuzbrojonych śmigłowców Mi-8MTW-1. Początkowo za pośrednictwem Bumaru miały one trafić do Iraku, jednakże ze względu na odmowę odbiorcy wprowadzono je na uzbrojenie Lotnictwa Wojsk Lądowych pod oznaczeniem Mi-17. W celu wsparcia dla PKW Afganistan w latach 2010–2011 zakupiono kolejne śmigłowce Mi-17[12][13][14].
W 2019 zamówiono cztery śmigłowce S-70i na potrzeby Wojsk Specjalnych. Maszyny odebrano 20 grudnia 2019 roku[15].
W roku 1991 na czas wizyty papieża Jana Pawła II zamówione zostały 2 śmigłowce (później na drugi zabrakło środków). Bell 412SP, nr boczny 01 i nim latał Papież oraz Bell 412HP (znajdujący się w produkcji, a później dostarczony w zamian za 01). Na czas pielgrzymki wypożyczony zostały 1 śmigłowce Bell 412SP (nr boczny 02, który potem latał w dawnej Jugosławii). W latach 1993–2011 w Wojsku Polskim służył jeden śmigłowiec Bell 412HP. W roku 2011 został przekazany Policji.
↑Ogółem w latach 1968-1984 do Wojska Polskiego dostarczono 311 maszyn Mi-2 w wielu wariantach. Według stanu na 31 stycznia 2010 roku w służbie pozostawały 73 śmigłowce, w tym 25 należących do Sił Powietrznych, 46 do Wojsk Lądowych i 3 do Marynarki Wojennej.
↑Z tego jeden śmigłowiec został rozbity w katastrofie, a pięć wycofano w roku 1989. W ogólnej liczbie 38 śmigłowców w wersji Mi-8T, 6 w wersji Mi-8PS, 4 w wersji Mi-8RL, 1 w wersji Mi-8P oraz 4 w wersji Mi-8PPD.
↑W tym 33 Mi-24D i 17 Mi-24W. Z tego stracono w wypadkach 5 Mi-24D i 2 Mi-24W oraz wycofano 12 Mi-24D. Jeden Mi-24D po wyeksploatowaniu i usunięciu wyposażenia został zniszczony przez polskich saperów w Iraku
↑W tym dostarczono z ZSRR 12 Mi-14PŁ i 5 Mi-14PS. W wypadkach stracono 2 Mi-14PŁ i 2 Mi-14PS. Utracone maszyny ratownicze wymusiły przystosowanie jednego śmigłowca do czasowego pełnienia zadań ratowniczych (MI-14PX). W roku 2010 z uwagi wyczerpanie resursu śmigłowców Mi-14PS i ich wycofanie przebudowano dwa Mi-14PŁ do wersji poszukiwawczo-ratowniczej (Mi-14PŁ/R)
↑W tym jeden, nieuzbrojony Mi-8MTW-1 ufundowany przez PetroBaltic używany w Marynarce Wojennej, siedem Mi-17 zakupione od Bumaru w 2006 roku oraz pięć Mi-17 zakupione dla potrzeb PKW Afganistan. W ogólnej liczbie 6 śmigłowców w wersji Mi-17, 2 w wersji Mi-17AE, 1 w wersji Mi-8MTW-1 oraz 12 w wersji Mi-17-1W.
↑W tym 8 śmigłowców ratownictwa morskiego W-3 Anakonda. Trzy śmigłowce uległy zniszczeniu w wypadkach.
Przypisy
↑ abKazimierz Pogorzelski. Lotnictwo Wojsk Lądowych – 45 lat w polskich siłach zbrojnych. „Lotnictwo”. 04/2012, s. 68-76, kwiecień 2012. Warszawa: Magnum-X Sp. z o.o.. ISSN1732-5323.
↑SławomirS.KasjaniukSławomirS., Bell 412 opuścił Okęcie [online], lotniczapolska.pl, 30 grudnia 2011 [dostęp 2013-08-28] [zarchiwizowane z adresu 2012-02-03](pol.).
↑Piotr Abraszek. Puszczyki dla Sił Powietrznych. „Nowa Technika Wojskowa”. 12/2006, s. 50-51, grudzień 2006. Warszawa: Magnum-X Sp. z o.o.. ISSN1230-1655.