Linka Bowdena

Przekrój linki Bowdena. Od lewej do prawej: ochronna warstwa plastiku, struktura stalowa, wewnętrzna tuleja zmniejszająca tarcie, linka wewnętrzna
Wewnętrzna budowa cięgna Bowdena: teflonowa rurka w stalowym oplocie
Zwinięty rdzeń linki Bowdena

Linka Bowdena (również: „cięgno Bowdena”) – rodzaj mechanicznego, giętkiego cięgna przenoszącego podłużne siły rozciągające[1][2].

Budowa i działanie

Cięgno to składa się z czterowarstwowego giętkiego kabla, którego rdzeń stanowi stalowa linka spleciona z cienkich drutów o minimalnej rozciągliwości umieszczona wewnątrz pustej najczęściej plastikowej rurki zmniejszającej tarcie. Obie umieszczone są w środku trzeciej warstwy, pełniącej rolę pancerza ochronnego oraz czwartej, zewnętrznej warstwy ochronnej wykonanej najczęściej z tworzywa sztucznego[3].

Linka Bowdena umożliwia przenoszenie mechanicznych sił wzdłużnych na odległość. Przenosi siły rozciągające i umożliwia uruchamianie części mechanicznych urządzenia: zwieranie lub rozwieranie szczęk hamulcowych, chwytaków, zamków, zaczepów, przepustów i dysz itp. Wewnętrzne cięgno porusza się uruchamiane za pomocą umieszczonego na końcu linki spustu lub dźwigni uruchamiając z kolei zaczepione po drugiej stronie ruchome elementy mechaniczne jak szczęki, zwieracze, rozwieracze oraz spusty[2][3].

Historia

Linka Bowdena wynaleziona została przez irlandzkiego wynalazcę osiadłego w Londynie Ernesta Monningtona Bowdena (1860-1904)[4]. W 1897 roku otrzymał na swój wynalazek brytyjski patent nr 25,325 oraz amerykański nr 609,570[5][4].

Wynalazek ten błędnie przypisuje się również niespokrewnionemu z poprzednią osobą Sir Frankowi Bowdenowi, który był założycielem i właścicielem brytyjskiej firmy produkującej rowery - Raleigh Bicycle Company. Przedsiębiorca ten upowszechnił jedynie ten wynalazek w produkowanych przez siebie welocypedach w początku XX wieku[4].

Zastosowanie

Początkowo stosowano linkę w rowerach jednak wkrótce znalazła zastosowanie także w innych urządzeniach i pojazdach mechanicznych jak motorowery, motocykle, samochody, a nawet samoloty. Do czasów obecnych stosuje się ją w konstrukcji rowerów jako linka hamulcowa oraz linka od przerzutek. Cięgno stosowane jest powszechnie w motoryzacji gdzie pełni ważną funkcję w systemach hamulcowych - linki hamulcowej, w napędzie pojazdu jako linka gazu, a także linka sprzęgła, zmiany biegów oraz linki służące do otwierania drzwi, maski i bagażnika[2].

Linka Bowdena znalazła zastosowanie również w barometrach[6].

Przypisy

  1. ↑ Praca zbiorowa 1983 ↓.
  2. ↑ a b c Stanisław Legutko 2010 ↓.
  3. ↑ a b Andrzej Dyczkowski 1998 ↓.
  4. ↑ a b c Tony Hadland 2014 ↓, s. 267.
  5. ↑ Ernest Bowden 1897 ↓.
  6. ↑ Praca zbiorowa 1975 ↓.

Bibliografia

  • Ernest Bowden: patent nr 25,325, "New or Improved Mechanism for Transmission of Power". London: British Patent Office, 1897.
  • Tony Hadland: Bicycle design: An Illustrated History. MIT Press, 2014, s. 267. ISBN 0-262-02675-9.
  • Praca zbiorowa: Mały ilustrowany leksykon techniczny. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1983. ISBN 83-204-0602-1.
  • Stanisław Legutko: Podstawy eksploatacji maszyn i urządzeń. Warszawa: WSiP, 2010. ISBN 83-02-08998-2.
  • Andrzej Dyczkowski: Nowy leksykon PWN. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 293. ISBN 83-02-08998-2.
  • Praca zbiorowa: Wiadomości botaniczne, Tomy 19-21. Warszawa: Polskie Towarzystwo Botaniczne, 1975, s. 293.