Linia kolejowa

Rimini – San Marino
Dane podstawowe
Długość	31,5 km
Rozstaw szyn	950 mm
Sieć trakcyjna	3000 V DC
Wagon muzealny AB 03 na zachowanym odcinku przy tunelu Montale
Historia
Rok otwarcia	1932
Rok zawieszenia ruchu	1944
Przebieg Legenda eksploatowana / istniejąca   zlikwidowana / rozebrana lub planowana kolej metro lub kolej lekka stacja kolejowa/stacja metra przystanek stacja bez ruchu pasażerskiego ładownia, posterunek ruchu itp przystanek częściowo używany koniec linii odcinek odcinek w tunelu odcinek na estakadzie wiadukt most tunel pod wodą zmiana kilometrażu granica państwowa / inna mijanka przejazd kolejowo-drogowy przeprawa promowa     odcinek zelektryfikowany   ↑ Do Bolonii / Do Ferrary 31,50 Rimini (4 m n.p.m.) 30,20 Rimini Marina → Do Ancony 21,70 Coriano-Cerasolo 19,81 Granica Włochy/San Marino rzeka Ausa 17,90 Dogana (67 m n.p.m.) Tunel Poggio di Serravalle (102 m) Tunel Sant'Andrea (258 m) 15,00 Serravalle (134 m n.p.m.) Tunel Cà Vir (78 m) Tunel Fiorina (65 m) Tunel Lisignano (256 m) 10,31 10,25 Tunel Cà Giannino (250 m) 9,50 Domagnano-Montelupo Tunel Cà Gozi (126 m) Tunel Cerbaiola (50 m) 7,00 Valdragone (392 m n.p.m.) 10,25 Wiadukt Fontevecchia Tunel Fonte Vecchia (79 m) Tunel Valdragona (43 m) Tunel Calintuffo (186 m) Tunel Santa Maria (698 m) 3,80 Borgo Maggiore (493 m n.p.m.) 3,58 Wiadukt Bustrach Tunel Borgo (173 m) Tunel Montalbo (186 m) Tunel Piagge (515 m) Tunel Via Piana (91 m) ↓ Odcinek muzealny Tunel Montale (502 m) ↑ Odcinek muzealny 0,0 San Marino (643 m n.p.m.)
Multimedia w Wikimedia Commons

Linia kolejowa Rimini – San Marino – zlikwidowana kolej wąskotorowa, która łączyła Rimini we Włoszech i San Marino. Trasa została otwarta w 1932 roku po trzech i pół roku budowy. Była to zelektryfikowana linia kolejowa o długości 31,5 km, rozstawie 950 mm oraz zasilana prądem stałym 3000 V^[1].

Budowa linii została w całości sfinansowana z włoskiego kapitału publicznego przez faszystowski rząd Benito Mussoliniego po tym, jak sekretarz stanu do spraw zagranicznych hrabia Giuliano Gozi zawarł 26 marca 1927 roku umowę operacyjną pomiędzy dwoma państwami^[2]. Na mocy dekretu królewskiego budowę i eksploatację trasy powierzono Società Anonima delle Ferrovie e Tramvie Padane. Prace przy budowie linii rozpoczęły się 3 grudnia 1928 roku. Niecałe trzy lata później, 12 czerwca 1932 roku trasa została oddana do użytku przez włoskiego ministra komunikacji Costanzo Ciano^[3]. Codziennie kursowało od pięciu do sześciu par pociągów. Czas przejazdu między punktami końcowymi wynosił około 50 minut^[1]. Flota składała się z czteroosiowych wagonów o oznakowaniu od AB 01 do AB 04, pięciu wagonów doczepnych tego samego typu, wagonu pasażerskiego dla „Capitani reggenti” i 18 wagonów towarowych^[4].

Był to jak na swoje czasy zaawansowany system, będący kolejką elektryczną, zasilaną napowietrzną trakcją elektryczną. Pociągi pobierały energię z trakcji za pomocą systemu pantografów. Tory były wąskotorowe, co zapewniało korzyści pod względem kosztów i łatwości budowy, biorąc pod uwagę cechy geograficzne trasy, ale sprawiało, że kolej była niekompatybilna z siecią włoską. Wagony miały charakterystyczny wygląd, były pomalowane w barwy narodowe San Marino, niebiesko-białe pasy ułożone poziomo; składy oferowały miejsca w pierwszej i trzeciej klasie. Na trasie znajdowało się 17 tuneli, wszystkie zlokalizowane na terytorium Sammarinese, o długości od około 50 m do 800 m^[4].

Trasa została częściowo uszkodzona podczas bombardowania San Marino 26 czerwca 1944 roku, a od 4 lipca tego samego roku przestała obsługiwać regularne połączenia. Ostatni kurs odbył się w nocy z 11 na 12 lipca 1944 roku^[5].

Większość tuneli jest dobrze zachowana, a trzy z nich zostały sprawdzone pod kątem bezpieczeństwa, wyposażone w oświetlenie i otwarte dla pieszych. Większość innych albo została zamknięta ze względów bezpieczeństwa, albo zakupiona przez osoby prywatne. Wewnątrz ostatniego tunelu o długości około 500 m, znajdującego się najbliżej dawnej stacji San Marino, nadal zachowały się używane niegdyś wagony kolejowe.

Niektóre mosty i inne konstrukcje używane dawniej przez kolej stały się popularnymi punktami orientacyjnymi. Stacja Dogana znajduje się obecnie w centrum dużego parku miejskiego. Inne stacje zostały przekształcone w prywatne domy lub zburzone. Na torach kolejowych zbudowano ulice, drogi rowerowe i rezydencje.

Około 800-metrowy odcinek od stacji końcowej w stolicy San Marino został odrestaurowany i otwarty 21 lipca 2012 roku jako kolej muzealna^[6]. Spośród tego 500 metrów biegnie w tunelu Montale. Badane jest, czy trasa ta może zostać przedłużona o trzy kilometry przez cztery kolejne tunele, w tym tunel spiralny, do Borgo Maggiore^[7].

We wrześniu 2022 roku rozpoczął się proces przygotowania wstępnego projektu odbudowy odcinka pomiędzy Borgo Maggiore i stolicą San Marino^[8]. 8 listopada tego samego roku ogłoszono, że inżynierowie Ferrovie dello Stato Italiane przeprowadzają inspekcję linii w celu zbadania możliwości jej ponownego otwarcia^[9].

• Atlas kolejowy Włoch i Słowenii / Atlante ferroviario d’Italia e Slovenia.. Schweers + Wall, 2010. ISBN 978-3-89494-129-1. Brak numerów stron w książce
• Rimini – San Marino in treno. ETR – Editrice Trasporti su Rotaie, 2000. ISBN 88-85068-12-X. Brak numerów stron w książce