Latynizacja alfabetu koreańskiego, romanizacja alfabetu koreańskiego – konwersja alfabetu koreańskiego na alfabet łaciński. Żaden ze sposobów takiej konwersji nie uzyskał, jak dotąd, powszechnego uznania[1].
Latynizacja McCune’a-Reischauera
Transkrypcja McCune’a-Reischauera jest jedną z częściej używanych metod zapisu języka koreańskiego. Wariant tej latynizacji używany jest w Korei Północnej. System ten został stworzony w 1937 przez dwóch Amerykanów: George’a McCune’a oraz Edwina Reischauera. Ich celem nie była transliteracja alfabetu hangul, ale raczej odwzorowanie wymowy, czyli transkrypcja. Ta latynizacja jest często używana poza Koreą, od 1984 do 2000 używano jej także w Korei Południowej.
Latynizacja poprawiona
Latynizacja poprawiona jest oficjalną transkrypcją języka koreańskiego wykorzystywaną w Korei Południowej. System ten został zatwierdzony w roku 2000 przez południowokoreańskie Ministerstwo Kultury i Turystyki, zastępując transkrypcję McCune’a-Reischauera (i jej pochodne, używane do 1984). Nowy system umożliwia prostszą transkrypcję słów, ponieważ w przeciwieństwie do transkrypcji McCune’a-Reischauera zawiera tylko znaki występujące w alfabecie łacińskim.
Inne latynizacje
Oprócz latynizacji poprawionej oraz transkrypcji McCune’a-Reischauera spotyka się także inne metody zapisywania dźwięków koreańskich. W niektórych krajach w ośrodkach akademickich rozwijały się osobne systemy transliteracji i transkrypcji uwzględniające istniejące niekiedy podobieństwa pomiędzy wymową samogłosek i spółgłosek koreańskich i danego kraju. W Rosji powstał system umożliwiający zapisywanie słów koreańskich w cyrylicy. Ponadto w literaturze uniwersyteckiej często spotyka się system amerykański: latynizację Yale. W Polsce, oprócz popularnej transkrypcji McCune’a-Reischauera, używa się także opracowanej na Uniwersytecie Warszawskim transkrypcji polskiej[potrzebny przypis].
W 1996 powstał raport ISO TR 11941, będący próbą opracowania wspólnego systemu latynizacji dla Korei Południowej i Północnej. Jednak system ISO niewiele przybliżył takie ujednolicenie – jest on rozbity na dwie nieco różniące się metody transkrypcji, a poza tym nie został przyjęty jako standard lecz zaledwie raport techniczny.
Tabela transkrypcji
Tabela nie prezentuje dokładnych reguł transkrypcji, lecz tylko podaje możliwe odpowiedniki koreańskich liter, które mogą być różne w zależności od usytuowania danej litery w wyrazie. W przypadkach, w których litera ㅇ nie jest wymawiana, zazwyczaj nie jest też w żaden sposób transkrybowana.
Objaśnienie skrótowców:
- M-R – transkrypcja McCune’a-Reischauera z 1939
- KRLD – latynizacja stosowana w Korei Północnej od 1992, wariant M-R
- MOE – latynizacja Ministerstwa Edukacji Korei Południowej, oficjalna w Korei Południowej w latach 1959–1984
- MOCT – latynizacja poprawiona (Ministerstwa Kultury i Turystyki Korei Południowej), oficjalna w Korei Południowej od roku 2000
- ISO – system ISO TR 11941; transliteracja przed ukośnikiem to metoda 1, a za nim podano metodę 2
Litera
|
Transkrypcja
|
M-R
|
KRLD
|
MOE
|
MOCT
|
ISO
|
Yale
|
polska
|
Samogłoski
|
ㅏ
|
a
|
a
|
a
|
a
|
a
|
a
|
a
|
ㅑ
|
ya
|
ya
|
ya
|
ya
|
ya
|
ya
|
ja
|
ㅓ
|
ŏ
|
ŏ
|
eo
|
eo
|
eo
|
e
|
ŏ
|
ㅕ
|
yŏ
|
yŏ
|
yeo
|
yeo
|
yeo
|
ye
|
jŏ
|
ㅗ
|
o
|
o
|
o
|
o
|
o
|
o
|
o
|
ㅛ
|
yo
|
yo
|
yo
|
yo
|
yo
|
yo
|
jo
|
ㅜ
|
u
|
u
|
u
|
u
|
u
|
wu
|
u
|
ㅠ
|
yu
|
yu
|
yu
|
yu
|
yu
|
yu
|
ju
|
ㅡ
|
ŭ
|
ŭ
|
eu
|
eu
|
eu
|
u
|
y
|
ㅣ
|
i
|
i
|
i
|
i
|
i
|
i
|
i
|
ㅐ
|
ae
|
ae
|
ae
|
ae
|
ae
|
ay
|
e
|
ㅒ
|
yae
|
yae
|
yae
|
yae
|
yae
|
yay
|
je
|
ㅔ
|
e
|
e
|
e
|
e
|
e
|
ey
|
e
|
ㅖ
|
ye
|
ye
|
ye
|
ye
|
ye
|
yey
|
je
|
ㅚ
|
oe
|
oe
|
oe
|
oe
|
oe
|
oy
|
we
|
ㅟ
|
wi
|
wi
|
wi
|
wi
|
wi
|
wi
|
wi
|
ㅢ
|
ŭi
|
ŭi
|
eui
|
ui
|
yi
|
uy
|
yi
|
ㅘ
|
wa
|
wa
|
wa
|
wa
|
wa
|
wa
|
wa
|
ㅙ
|
wae
|
wae
|
wae
|
wae
|
wae
|
way
|
ue
|
ㅞ
|
we
|
we
|
we
|
we
|
we
|
wey
|
we
|
ㅝ
|
wŏ
|
wŏ
|
weo
|
wo
|
weo
|
we
|
uo
|
Spółgłoski
|
ㄱ
|
k, g
|
k, g
|
g
|
g, k
|
k / g
|
k
|
k, g
|
ㄴ
|
n
|
n
|
n
|
n
|
n
|
n
|
n
|
ㄷ
|
t, d
|
t, d
|
d
|
d, t
|
t / d
|
t
|
t, d
|
ㄹ
|
r, n, l
|
r
|
r
|
r, l
|
l, r
|
l
|
l, r
|
ㅁ
|
m
|
m
|
m
|
m
|
m
|
m
|
m
|
ㅂ
|
p, b
|
p, b
|
b
|
b, p
|
p / b
|
p
|
p, b
|
ㅅ
|
s, sh
|
s, sh
|
s
|
s
|
s
|
s
|
s
|
ㅇ
|
ng
|
ng
|
ng
|
ng
|
', ng
|
ng
|
ng
|
ㅈ
|
ch, j
|
ch
|
j
|
j
|
c / j
|
c
|
dz
|
ㅊ
|
ch'
|
ch
|
ch
|
ch
|
ch / c
|
ch
|
czh, ćh
|
ㅋ
|
k'
|
kh
|
k
|
k
|
kh / k
|
kh
|
kh
|
ㅌ
|
t'
|
th
|
t
|
t
|
th / t
|
th
|
th
|
ㅍ
|
p'
|
ph
|
p
|
p
|
ph / p
|
ph
|
ph
|
ㅎ
|
h
|
h
|
h
|
h
|
h
|
h
|
h
|
ㄲ
|
kk
|
kk
|
gg
|
kk
|
kk / gg
|
kk
|
kk
|
ㄸ
|
tt
|
tt
|
dd
|
tt
|
tt / dd
|
tt
|
tt
|
ㅃ
|
pp
|
pp
|
bb
|
pp
|
pp / bb
|
pp
|
pp
|
ㅆ
|
ss
|
ss
|
ss
|
ss
|
ss
|
ss
|
ss
|
ㅉ
|
tch
|
jj
|
tch
|
jj
|
cc / jj
|
cc
|
c
|
Przypisy