W 1948 r. amerykańscy badacze Howerde E. Sauberlich oraz C. A. Baumann zauważyli brak wzrostu szczepu bakteryjnego Leuconostoc citrovorum ATCC 8081 na podłożach zawierających wszystkie znane aminokwasy i czynniki wzrostu, natomiast wzrost obserwowano po podaniu niewielkiej ilości wyciągu z wątroby lub drożdży[5][6]. W następnym roku zespół w składzie Thomas J. Bond, Thomas J. Bardos, Margaret Sibley, William Shive uzyskał skoncentrowany wyciąg aktywnego czynnika i po raz pierwszy użył nazwy kwas folinowy na jego określenie[5][7]. W 1951 roku John C. Keresztesy i Milton Silverman[8], a rok później także Howerde Sauberlich[9] uzyskali krystaliczną postać kwasu folinowego[5]. W 1950 roku opracowano syntezę kwasu folinowego z kwasu foliowego[5].
Mechanizm działania
Folininan wapnia zapobiega toksycznemu działaniu antagonistów kwasu foliowego w dwóch mechanizmach[4]. Pierwszym z nich jest kompetycyjne użycie tego samego transportera błonowego, co dodatkowo pobudza usuwanie antagonistów kwasu foliowego z komórki, natomiast drugim jest dostarczanie substratu dla koenzymów kwasu foliowego[4].
Folinian wapnia zwiększa działanie 5-fluorouracylu poprzez stabilizację kompleksu 5-FU z monofosforanem deoksyurydyny, syntazą tymidylanową oraz kofaktorem 5’10’ metylenotetrahydrofolinowym (Me-THP), zapobiegając śladowemu uwalnianiu syntazy tymidylanowej[4].
Zastosowanie
ochronnie podczas stosowania antagonistów kwasu foliowego, takich jak metotreksat w celu zmniejszenia toksyczności cytostatyku u pacjentów dorosłych i u dzieci[4]
Folinian wapnia znajduje się na wzorcowej liście podstawowych leków Światowej Organizacji Zdrowia (WHO Model Lists of Essential Medicines) (2017)[11] i jest dopuszczony do obrotu w Polsce (2018)[12].
Działania niepożądane
Działania niepożądane kwasu folinowego są rzadkie i występują z częstością mniejszą niż 0,01%: reakcje alergiczne, zwiększenie częstości napadów u pacjentów z padaczką; po podaniu dużych dawek – bezsenność, pobudzenie, zaburzenia depresyjne, zaburzenia żołądkowo-jelitowe; po podaniu dożylnym – gorączka[4][10].
↑ H. E. Sauberlich, C. A. Baumann. A factor required for the growth of Leuconostoc citrovorum.. „J Biol Chem”. 176 (1). s. 165-73. PMID: 18886154. (ang.).
↑Thomas J. Bond, Thomas J. Bardos, Margaret Sibley, William Shive. The folinic acid group, a series of new vitamins related to folic acid. „J. Am. Chem. Soc.,”. 71 (11), s. 3852–3853, 1949. DOI: 10.1021/ja01179a521. (ang.).
↑John C. Keresztesy, Milton Silverman. Crystalline citrovorum factor from liver.. „J. Am. Chem. Soc.,”. 73 (11), s. 5510, 1951. DOI: 10.1021/ja01155a574. (ang.).
↑ HE. Sauberlich. Comparative studies with the natural and synthetic citrovorum factor.. „J Biol Chem”. 195 (1), s. 337-49, 1952. PMID: 14938385.
