Ksawery Maszadro

Ksawery Maszadro
Ilustracja
Por. dr K. Maszadro, LP
(między 1914 a 1917 rokiem)
pułkownik lekarz pułkownik lekarz
Data i miejsce urodzenia

5 lutego 1886
Ratoszyn

Data i miejsce śmierci

14 kwietnia 1959
Londyn

Przebieg służby
Lata służby

1914–1945

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

1 Pułk Ułanów LP
7 Pułk Ułanów Lubelskich
Szkoła Podchorążych Sanitarnych
Kwatera Główna Naczelnego Wodza
Centrum Wyszkolenia Sanitarnego na obczyźnie

Stanowiska

lekarz pułkowy
komendant Szkoły Podchorążych Sanitarnych
szef służby zdrowia

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy Jubileuszowy 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej
Multimedia w Wikimedia Commons

Ksawery Maszadro (ur. 5 lutego 1886 w Ratoszynie[1], zm. 14 kwietnia 1959 w Londynie) – pułkownik lekarz Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, działacz niepodległościowy.

Życiorys

Był synem Beonisława i Ksawery z d. Gierałtowskiej[2]. Urodził się w lutym 1886 roku w Ratoszynie[a] (powiat lubelski, gmina Chodel). Uczęszczał do gimnazjum w Lublinie, a następnie uczył się w gimnazjum w Tule, z ktorego został wydalony[3]. Zdał maturę w Krakowie i następnie studiował medycynę w Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego[3]. Studia ukończył w roku 1914[4][3].

W 1911 był członkiem Sekcji Narciarskiej Towarzystwa Tatrzańskiego[5]. Był członkiem lwowskiego „Sokoła” i Związku Sokołów w Krakowie, które po wybuchu I wojny światowej przystąpiły do Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego.

Przed wybuchem I wojny światowej, która doprowadziła, do odzyskania niepodległości Polski, K. Maszadro ochotniczo wstąpił 4 sierpnia 1914 roku do oddziału konnego „Sokoła”, dowodzonego przez Marcelego Jastrzębiec-Śniadowskiego[3]. Od 26 sierpnia był lekarzem oddziału „Beliny” (zob. też ułańska siódemka). W następnych miesiącach został mianowany podporucznikiem lekarzem (Rozkaz nr 126 komendanta Józefa Piłsudskiego, Jakubowice, 9 października 1914; konnica)[6]. W następnych miesiącach awansował na porucznika lekarza i lekarza pułkowego 1 pułku ułanów („Beliniacy”)[4][3]. Od 6 lutego do 1 kwietnia 1917 roku wykładał przedmiot „higiena” na kawaleryjskim kursie podoficerskim przy 1 pułku ułanów w Ostrołęce[7]. 16 lipca 1917 roku (zob. kryzys przysięgowy) został zwolniony z Legionów i internowany w Benjaminowie (Białobrzegi), gdzie przebywał do 2 sierpnia 1918 roku[3]. Po zwolnieniu z obozu prowadził praktykę lekarską w Kaliszu. Wstąpił do POW[3].

W listopadzie 1918 roku zaciągnął się do tworzonego w Lublinie 7 pułku ułanów[4]. W szeregach tego pułku uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej jako starszy lekarz pułkowy[4][3].

Płk lekarz Ksawery Maszadro (przed 1934)
Żołnierze 1 pułku ułanów ranni pod Stobychwą w szpitalu polowym w Kowlu (1915)
Odmowa złożenia przysięgi w 1 pułku ułanów w lipcu 1917
Rozpoczęcie II kursu dla sióstr Pogotowia Sanitarnego PCK w sali konferencyjnej Szpitala Wojskowego w Poznaniu. W pierwszym rzędzie m.in. ppłk dr Teofil Kucharski (3), szef sanitarnego DOK VII płk dr Ksawery Maszadro (2).

Po zakończeniu wojny został awansowany do stopnia podpułkownika lekarza ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[8][9][10]. W latach 1923–1924 był komendantem Szpitala Rejonowego w Siedlcach, pozostając oficerem nadetatowym 9 Batalionu Sanitarnego w Siedlcach[11][12]. 31 października 1927 roku ogłoszono jego przeniesienie do 5 Szpitala Okręgowego w Krakowie na stanowisko komendanta szpitala[13][14][3]. Został awansowany do stopnia pułkownika lekarza ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930[15][4]. W czerwcu 1930 został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VII w Poznaniu na stanowisko szefa sanitarnego[16][17][3]. Był członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu[18]. Z dniem 1 lutego 1933 został przeniesiony do Centrum Wyszkolenia Sanitarnego w Warszawie na stanowisko komendanta Szkoły Podchorążych Sanitarnych[19][3].

W czasie kampanii wrześniowej był naczelnym szefem służby zdrowia w Kwaterze Głównej Naczelnego Wodza[4]. Ewakuował się do Rumunii, a następnie do Francji, gdzie został komendantem Centrum Wyszkolenia Sanitarnego w Combourg k. Rennes (luty–czerwiec 1940)[4]. Po ewakuacji do Wielkiej Brytanii został przydzielony do Stacji Zbornej Oficerów Rothesay. 3 października 1941 roku został przeniesiony do I Dywizjonu Pociągów Pancernych na stanowisko starszego lekarza. Następnie pełnił służbę w Dowództwie Jednostek Wojska w Wielkiej Brytanii na stanowisku szefa sanitarnego[4].

Po wojnie do Polski nie wrócił. Do czasu przejścia na emeryturę prowadził praktykę ogólnolekarską. Brał udział w społecznym i kulturalnym życiu polskiej emigracji, przede wszystkim w działalności emigranckiego Klubu Szkoły Podchorążych Sanitarnych[20]. Zmarł w Londynie 14 kwietnia 1959 roku[4][20].

Ordery i odznaczenia

Uwagi

  1. ↑ Wieś w pobliżu miejscowości Chodel (w latach 1838–1870 — miasto; zob. miejscowości w Polsce pozbawione praw miejskich).

Przypisy

  1. ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom IX. Warszawa: nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1880–1914, s. 543.
  2. ↑ Kolekcja VM ↓, s. 1.
  3. ↑ a b c d e f g h i j k Kolekcja VM ↓, s. 4.
  4. ↑ a b c d e f g h i Janusz Cisek, Marek Cisek i inni: Maszadro Ksawery. [w:] Wykaz Legionistów Polskich 1914–1918 zawiera naukowo zweryfikowane informacje o Legionistach Polskich [on-line]. muzeumpilsudski.pl, 26-12-2014. [dostęp 2017-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-21)].
  5. ↑ B. Część szczegółowa. „Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego”. Tom 33, s. XXXIX, 1912. 
  6. ↑ Nr 126 9 października 1914 r., Jakubowice – Rozkaz komendanta 1 pułku Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego w sprawie nadania stopni oficerskich kadrze dowódczej pułku. [w:] Źródło: CAW, I Brygada Legionów Polskich 1914–1917, sygn. I.120.24.20, s. 192–196, oryginał, mps; 1 Pułk Ułanów Legionów Polskich 1914–1917, sygn. I.120.33.1a, oryginał, mps [on-line]. [dostęp 2017-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
  7. ↑ CAW ↓, sygn. I.120.1.125 s. 6.
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1198.
  9. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1080.
  10. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 726.
  11. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1173, 1191.
  12. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1014, 1067.
  13. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927 roku, s. 318.
  14. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 710.
  15. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 321.
  16. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 18 czerwca 1930 roku, s. 213.
  17. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 473.
  18. ↑ Spis członków Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu według stanu z dnia 31 grudnia 1935 r.. „Sprawozdania Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk”. 9, s. 139, 153, 1935. 
  19. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 11 kwietnia 1933 roku, s. 88.
  20. ↑ a b płk w rez. dr n. hum. Czesław Marmura: Płk dr med. Ksawery MASZADRO (1887-1970). [w:] Poczet komendantów WSS, OSS, SPS [on-line]. UM w Łodzi. s. 17. [dostęp 2017-03-31].
  21. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 stycznia 1923, s. 32.
  22. ↑ Księga Jazdy Polskiej 1938 ↓, s. 416.
  23. ↑ M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  24. ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi w służbie wojskowej”.
  25. ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 2, s. 17, 11 listopada 1936. 
  26. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 710, 726.
  27. ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 101 „za zasługi na polu organizacji i administracji służby zdrowia w wojsku”.
  28. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. Nr 12 z 6 sierpnia 1929 r., s. 238.
  29. ↑ Zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 9, s. 130, 19 marca 1934. 

Bibliografia