Krakowski Zakład Witrażów S.G. Żeleński

Krakowski Zakład Witrażów
S.G. Żeleński
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Adres

31-111 Kraków
Al. Krasińskiego 23

Data założenia

1902

Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Krakowski Zakład Witrażów S.G. Żeleński”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Krakowski Zakład Witrażów S.G. Żeleński”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Krakowski Zakład Witrażów S.G. Żeleński”
Ziemia50°03′32,1″N 19°55′33,0″E/50,058917 19,925833
Strona internetowa

Krakowski Zakład Witrażów S.G. Żeleński – pracownia witraży oraz mozaiki założona w Krakowie, w 1902 przez Władysława Ekielskiego i Antoniego Tucha jako Krakowski Zakład Witrażów, rozwinięta w latach 1904–1914 przez Stanisława Gabriela Żeleńskiego, a po jego śmierci przez jego żonę i syna. Odegrała ważną rolę w rozwoju polskiej sztuki witrażowej dzięki współpracy z takimi artystami jak Stanisław Wyspiański czy Józef Mehoffer.

Po II wojnie światowej przedsiębiorstwo zostało upaństwowione, a następnie przekształcone w spółdzielnię, natomiast w 2001 zakupione przez prywatnego właściciela Piotra Ostrowskiego. Współcześnie Zakład wciąż wytwarza witraże oraz stawia sobie za zadanie ochronę i propagowanie polskiego dziedzictwa witrażowego, będąc najstarszą istniejącą pracownią witrażową w Polsce.

Od 2004 roku przestrzenie Zakładu udostępniane są zwiedzającym w ramach żywego muzeum jako Pracownia i Muzeum Witrażu.

Historia

Okoliczności historyczne

Przełom XIX i XX wieku to w Europie i USA okres wzrostu popularności witrażu jako rzemiosła oraz techniki artystycznej, co wynikało ze szczególnych tendencji w kulturze tamtego okresu. Artyści związani z takimi prądami jak secesja oraz Arts and Crafts dążyli do renesansu rzemiosła artystycznego. Piękno i kunszt wykonania obiektów codziennego użytku przeciwstawiano brzydocie typowej dla masowej, fabrycznej produkcji oraz postulowano, by odrodzona sztuka użytkowa zajęła miejsce równoważne sztukom pięknym (Pawłowicz s. 68).

Witraże szczególnie dobrze wpisały się w założenia stylistyczne secesji  - wyraziste linie oraz płaskie plamy barwne typowe dla obiektów witrażowych sprawiły, że wielu artystów decydowało się na pracę w tej technice[1].

Należeli do nich zarówno ważni światowi twórcy (George Braque, Henri Matisse, Marc Chagall, William Morris, Antoni Gaudí, Frank Lloyd Wright) jak i polscy artyści (Stanisław Wyspiański, Józef Mehoffer, Henryk Uziembło, Stefan Matejko, Wojciech Jastrzębowski, Jan Piasecki).

Powstanie i działalność Zakładu

W Polsce aż do początku XX wieku nie istniała ani jedna pracownia pozwalająca na realizację złożonych dzieł sztuki. Dopiero w 1902 roku architekt Władysław Ekielski i malarz Antoni Tuch założyli Krakowski Zakład Witrażów.

W 1904 roku do spółki przystąpił Stanisław Gabriel Żeleński, by dwa lata później przejąć ją w całości. Jego zasługą był znaczny rozwój Zakładu. Żeleński odbył podróż po znanych europejskich pracowniach i na podstawie tych doświadczeń opracował nowatorską wizję swojego przedsiębiorstwa, którą następnie zaczął konsekwentnie realizować. Wzniesiono nowy budynek zaprojektowany we współpracy ze słynnym krakowskim architektem Ludwikiem Wojtyczką uwzględniając specyficzne potrzeby warsztatu. Znajdowało się tam m.in. atelier dla artystów, biblioteka oraz mieszkanie rodziny Żeleńskich. Sprowadzono specjalistów, którzy mieli wykształcić polską załogę i już niedługo zatrudniano wyłącznie rodzimych rzemieślników. Stworzono stanowisko kierownika artystycznego, które kolejno zajmowali Jan Bukowski, Stefan Matejko i Henryk Uziembło – wszyscy z kręgu Polskiej Sztuki Stosowanej. Pierwotnie w budynku mieściła się również pracownia mozaiki szklanej w stylu Murano.

Przedsiębiorstwo było znane pod nazwą „Krakowski Zakład Witrażów, Oszkleń Artystycznych i Fabryka Mozaiki Szklanej S.G. Żeleński” – powszechnie funkcjonował skrót „S.G. Żeleński”.

Stanisław Gabriel Żeleński brał udział w I wojnie światowej jako oficer armii austro-węgierskiej i zginął w 1914 pod Łukowem. Zakład przeszedł w ręce jego żony, Izabeli z Madejskich, która sprawnie zarządzała przedsiębiorstwem a oprócz tego brała udział w procesie twórczym – słynęła z wielkiej wprawy w doborze szkieł i kolorów.

Rodzina Żeleńskich prowadziła Zakład do roku 1952, kiedy został on upaństwowiony. Do późnych lat 90 należał do spółdzielni Renowacja i pozostawał wciąż najważniejszym ośrodkiem sztuki witrażowej w Polsce. Niestety, po transformacji ustrojowej zaczął chylić się ku upadkowi.

W roku 1999 wykupił go Piotr Ostrowski. Uzyskał on zgodę potomków rodziny Żeleńskich na kontynuowanie działalności pod oryginalną nazwą oraz używanie oryginalnej identyfikacji wizualnej, w tym loga zaprojektowanego dla zakładu przez prof. Jana Bukowskiego w 1904 roku.

Po 2000 roku poza nowymi projektami wykonano tu realizację historycznych koncepcji Stanisława Wyspiańskiego do katedry wawelskiej, konserwację witraży Józefa Mehoffera do Domu pod Globusem oraz rekonstrukcję serii ośmiu okien tego samego artysty zaprojektowanych dla kościoła w Turku. W 2017 roku Zakład podjął się rekonstrukcji witraża Apollo Spętany Wyspiańskiego, stworzonego przez artystę do budynku Domu Towarzystwa Lekarskiego w Krakowie.

W ciągu ponad stu lat działalności Krakowski Zakład Witrażów został uhonorowany ponad 80 nagrodami na konkursach i wystawach w kraju oraz za granicą.

Najważniejsze realizacje

  • Kraków, witraże w kościele Mariackim (Proj. S. Wyspiański i J. Mehoffer)
  • Kraków, witraże w kaplicy Świętokrzyskiej katedry wawelskiej (proj. J. Mehoffer)
  • Kraków, ul. Radziwiłłowska 4, Apollo Spętany, znany też jako System Słoneczny Kopernika (proj. S. Wyspiański)
  • Kraków, ul. Szpitalna 30, witraże w Hotelu Pollera (proj. Stanisław Wyspiański)
  • Kraków, Muzeum Narodowe – Vita Somnium Breve, (proj. J. Meffoher)
  • Kraków, witraże w Zamku na Wawelu (proj. Włodzimierz Przerwa - Tetmajer)
  • Kraków, ul. Szpitalna 13, witraże w dawnym budynku Kasy Oszczędnościowej, obecnie siedziba Banku PKO (proj. J. Mehoffer)
  • Kraków, witraże w kościele na Skałce (proj. Adam Bunsch)
  • Kraków, al. Słowackiego 64, witrażowa klatka schodowa w budynku Nowego Herbewa (proj. Piotr Ostrowski)- witraż pt. Wyłaniający się horyzont
  • Korczyna, witraże w kościele parafialnym (proj. Stefan Matejko)
  • Kalisz, witraże w katedrze św. Mikołaja (proj. Włodzimierz Przerwa-Tetmajer)
  • Przemyśl, bazylika archikatedralna, św. Jan Chrzciciel w Wielkim Ołtarzu i św. Stanisław Biskup (proj. J. Mehoffer, T. Wojciechowski)
  • Gdańsk, witraże w bazylice Mariackiej (proj. Wiktor Ostrzołek)
  • Kołobrzeg, witraże w bazylice konkatedralnej (proj. Wiktor Ostrzołek)
  • Bielsko Biała, Gmach niegdysiejszej Komunalnej Kasy Oszczędności, potem Banku Śląskiego
  • Lwów, witraże w katedrze ormiańskiej (proj. Jan Henrik Rozen)
  • Podkowa Leśna, witraże w kościele św. Krzysztofa (proj. Jan Henrik Rozen)
  • Mysłowice - Janów, witraże w kościele św. Maksymiliana Kolbe (proj. Werner Lubos)
  • Zabawa, witraże w sanktuarium Karoliny Kózkówny (proj. Piotr Ostrowski)
  • Białystok, witraże w sanktuarium Miłosierdzia Bożego (proj. Piotr Ostrowski)
  • Lublin, witraże w kościele MB Nieustającej Pomocy (proj. Piotr Ostrowski)
  • Wąwolnica, witraże w kaplicy przy sanktuarium Matki Boskiej Kembelskiej (proj. Piotr Ostrowski)
  • Tarnów, witraże w kościele Świętej Rodziny (proj. Stefan Matejko)
  • Stare Sioło (dawne województwo lwowskiej) – witraże w kościele pw. Matki Bożej Śnieżnej i Świętej Trójcy[2]

Witraże pochodzące z Zakładu

Przypisy

  1. Krystyna Pawłowska, Witraże w kamienicach krakowskich z przełomu wieków XIX i XX, 1994, s. 90.
  2. Maria Taszycka, Stare Sioło, „Cracovia Leopolis” (3 (51) 2007), s. 61-63, ISSN 1234-8600.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Read other articles:

Dominique LabourierDominique Labourier pada 1972Lahir29 April 1943 (umur 80)Paris, PrancisPekerjaanPemeranTahun aktif1968–kini Dominique Labourier (lahir 29 April 1943) adalah seorang pemeran asal Prancis. Lahir di Paris, Prancis, ia dikenal di luar Prancis karena berperan sebagai Julie dalam film Jacques Rivette Celine and Julie Go Boating (Céline et Julie vont en bateau, 1974). Ia tampil dalam lebih dari 40 film sejak 1968.[1] Filmografi pilihan Les Oiseaux rares (1967...

 

 

Country in South America This article is about the country. For its larger predecessor, see Gran Colombia. For other uses, see Colombia (disambiguation) and Columbia. Not to be confused with Colombo. Republic of ColombiaRepública de Colombia (Spanish) Flag Coat of arms Motto: Libertad y Orden (Spanish)Freedom and OrderAnthem: Himno Nacional de la República de Colombia (Spanish)National Anthem of the Republic of ColombiaLocation of Colombia (dark green)Capi...

 

 

Danijel Ljuboja Di Legia Warsaw, 2011Informasi pribadiNama lengkap Danijel LjubojaTanggal lahir 04 September 1978 (umur 45)Tempat lahir Vinkovci, YugoslaviaTinggi 1,89 m (6 ft 2+1⁄2 in)Posisi bermain PenyerangKarier junior NK Dinamo Vinkovci NK Osijek Red Star Belgrade SochauxKarier senior*Tahun Tim Tampil (Gol)1998–2000 Sochaux 62 (20)2000–2004 Strasbourg 123 (34)2004–2006 Paris Saint-Germain 42 (7)2005–2006 VfB Stuttgart (pinjam) 26 (8)2006–2009 VfB Stut...

Diphyrama singularis Klasifikasi ilmiah Kerajaan: Animalia Filum: Arthropoda Subfilum: Hexapoda Kelas: Insecta Ordo: Coleoptera Subordo: Polyphaga Infraordo: Cucujiformia Superfamili: Chrysomeloidea Famili: Cerambycidae Subfamili: Cerambycinae Tribus: Anaglyptini Genus: Diphyrama Nama binomial Diphyrama singularisBates, 1872 Diphyrama singularis adalah spesies kumbang tanduk panjang yang tergolong suku Cerambycidae. Spesies ini adalah satu-satunya yang termasuk genus Diphyrama,[1] or...

 

 

Artikel ini bukan mengenai Dewan Uni Eropa atau Majelis Eropa. Dewan EropaLambangTanggal pendirian1961 (informal)2009 (formal)TipeKepresidenan kolektif UELokasiGedung Europa, BrusselsPresidenCharles MichelSitus webEuropean Council Uni Eropa Artikel ini adalah bagian dari seri: Politik dan pemerintahanUni Eropa Parlemen Presiden Jerzy Buzek Kelompok terbesar; Joseph Daul: EPP Martin Schulz: S&D Sesi ke-7 AP (736) Periode 2009-14 Biro Wakil Presiden Quaestor Konferensi Prosedur legislatif D...

 

 

The ImpossiblePoster film The ImpossibleSutradaraJ.A. BayonaProduserÁlvaro AugustinBelén AtienzaEnrique López LavigneDitulis olehSergio G. SánchezCeritaMaría BelónPemeranNaomi WattsEwan McGregorTom HollandPenata musikFernando VelázquezSinematograferÓscar FauraPenyuntingElena RuízBernat VilaplanaPerusahaanproduksiApaches EntertainmentTelecinco CinemaDistributorWarner Bros. Pictures (Spanyol)Summit Entertainment(Amerika Serikat dan internasional)Tanggal rilis 9 September 2012...

Social club at Yale University Leverett-Griswold House, circa 1775, renovated 1810-15 and 1995-96. Home of the Elizabethan Club. The Elizabethan Club is a social club at Yale University named for Queen Elizabeth I and her era. Its profile and members tend toward a literary disposition, and conversation is one of the Club's chief purposes. The Elizabethan Club's collection of 16th- and 17th-century books and artifacts include Shakespearean folios and quartos, first editions of Milton's Paradis...

 

 

artikel ini perlu dirapikan agar memenuhi standar Wikipedia. Tidak ada alasan yang diberikan. Silakan kembangkan artikel ini semampu Anda. Merapikan artikel dapat dilakukan dengan wikifikasi atau membagi artikel ke paragraf-paragraf. Jika sudah dirapikan, silakan hapus templat ini. (Pelajari cara dan kapan saatnya untuk menghapus pesan templat ini) Felix Mendelssohn Jakob Ludwig Felix Mendelssohn Bartoldy atau lebih dikenal dengan Felix Mendelssohn (3 Februari 1809 – 4 Novembe...

 

 

Questa voce sull'argomento poeti statunitensi è solo un abbozzo. Contribuisci a migliorarla secondo le convenzioni di Wikipedia. Charles Anderson Dana Charles Anderson Dana (Hinsdale, 1819 – Glen Cove, 1897) è stato un poeta e pubblicista statunitense. Si distinse all'epoca per la sua grande attività al contempo giornalistica, grafica e di scrittore. Le sue pubblicazioni più conosciute sono The Household Book of Poetry (1857) e Fifty Perfect Poems. Bibliografia Luigi Cane, L'encic...

قرن: قرن 13 - قرن 14 - قرن 15 عقد: 1300  1310  1320  1330  1340  1350  1360  سنة: 1327 1328 1329 - 1330 - 1331 1332 1333 1330 هـ هي سنة في التقويم الهجري امتدت مقابلةً في التقويم الميلادي بين سنتي 1911 و1912.[1][2][3] فهد بن فيصل الفرحان آل سعود أحداث 11 ربيع الأول — فرنسا تفرض نظام الحماية على ا�...

 

 

1992 single by the Smiths There Is a Light That Never Goes OutSingle by the Smithsfrom the album The Queen Is Dead Released12 October 1992 (1992-10-12)RecordedSeptember–November 1985StudioJacobs Studios (Farnham, Surrey)Genre Alternative rock[1][2] jangle pop Length4:02LabelWEASongwriter(s) Johnny Marr Morrissey Producer(s) Johnny Marr Morrissey The Smiths singles chronology Stop Me If You Think You've Heard This One Before (1987) There Is a Light That Never G...

 

 

 烏克蘭總理Прем'єр-міністр України烏克蘭國徽現任杰尼斯·什米加尔自2020年3月4日任命者烏克蘭總統任期總統任命首任維托爾德·福金设立1991年11月后继职位無网站www.kmu.gov.ua/control/en/(英文) 乌克兰 乌克兰政府与政治系列条目 宪法 政府 总统 弗拉基米尔·泽连斯基 總統辦公室 国家安全与国防事务委员会 总统代表(英语:Representatives of the President of Ukraine) 总...

Classe LuhuTipo 052Lo Harbin, prima del suo aggiornamento del 2011Descrizione generale TipoCacciatorpediniere Proprietà Marina dell'EPL Cantiere Jiangnan Entrata in servizioluglio 2004 Caratteristiche generaliDislocamento4.800 Lunghezza144 m Larghezza16 m Pescaggio5,1 m PropulsioneCODOG 2 generatori diesel 2 turbine a gas General Electric LM2500 per complessivi 55,000 shp Velocità31 nodi (57,41 km/h) Autonomia5.000 m Equipaggio260 EquipaggiamentoSistemi difensiv...

 

 

38°01′19″N 113°26′20″W / 38.02194°N 113.43889°W / 38.02194; -113.43889 صحراء اسكلانت (بالإنجليزية: The Escalante Desert ) هي منطقة قاحلة تقع إلى الشمال الغربي من مدينة سيدار , يوتا في الولايات المتحدة الأمريكية ، والتي تمتد إلى جزء من مقاطعة ميلارد، يوتا.[1][2][3] ويبلغ نسبة هطول الأمطا...

 

 

2002 United States Senate election in Virginia ← 1996 November 5, 2002 2008 → Turnout29.0% (voting eligible)[1]   Nominee John Warner Nancy Spannaus Jacob Hornberger Party Republican Independent Independent Popular vote 1,229,894 145,102 106,055 Percentage 82.58% 9.74% 7.12% County and independent city resultsWarner:      60–70%      70–80%      80–90%    &#...

One day cycling race in Belgium Dwars door het HagelandRace detailsRegionFlemish BrabantDisciplineRoadCompetitionUCI Europe TourUCI ProSeriesTypeOne-day raceWeb sitedwarsdoorhethageland.be HistoryFirst edition2001 (2001)Editions19 (as of 2024)First winner Jan Claes (BEL)Most wins Rasmus Tiller (NOR) (2 wins)Most recent Gianni Vermeersch (BEL) Dwars door het Hageland is a cycling race held annually in Belgium.[1] Up until 2019...

 

 

Louis de Rohan-Guéméné Portrait du cardinal de Rohan par Christophe Guérin en 1776. Biographie Nom de naissance Louis César Constantin de Rohan-Guéméné Naissance 24 mars 1697Paris (France) Père Charles III de Rohan-Guéméné Mère Charlotte Elizabeth de Cochefilet (d) Ordination sacerdotale 1732 par Charles de Vintimille du Luc Décès 11 mars 1779 (à 81 ans)Paris (France) Cardinal de l'Église catholique Créécardinal 23 novembre 1761 par le pape Clément XIII Titre cardina...

 

 

Professional wrestling promotion This article is about the wrestling promotion based in Boston, Massachusetts from 1960 to 1975. For the promotion based in Dallas, Texas from 1966 to 1982, see Big Time Wrestling (Dallas). For the promotion based in Detroit, Michigan from 1964 to 1980, see Big Time Wrestling (Detroit). For the promotion based in San Francisco, California from 1961 to 1981, see Big Time Wrestling (San Francisco). For other promotions of the same name, see Big Time Wrestling. Bi...

尼基航空Niki IATA ICAO 呼号 HG NLY NIKI 創立於2003終止运营2017年12月14日樞紐機場維也納國際機場重點機場 萨尔茨堡机场飛行常客奖励计划topbonus (柏林航空)航空聯盟寰宇一家机队数量30通航城市36公司口号乘客为先。 The Passenger Comes First总部奥地利施韋夏特重要人物Christian Lesjak(首席执行官)网站flyniki.com 尼基航空(NIKI Luftfahrt GmbH)是奥地利廉價航空公司,由柏林航空全資控�...

 

 

Pour les articles homonymes, voir Levaillant et Le Vaillant. François LevaillantFrançois Levaillant en 1801.BiographieNaissance 6 août 1753ParamariboDécès 22 novembre 1824 (à 71 ans)La NoueNationalité françaiseActivités Explorateur, ornithologue, écrivainPériode d'activité 1773-1824Enfants Jean LevaillantJean-Jacques Rousseau LevaillantCharles LevaillantAutres informationsMembre de Académie des sciences de Saint-PétersbourgAcadémie des sciences de Russiemodifier - modifie...