Krajowa Rada Kuratorów – organ reprezentujący kuratorów sądowych w Polsce na szczeblu krajowym[1].
Krajowa Rada Kuratorów powstała na podstawie ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o kuratorach sądowych[1]. Pierwsze posiedzenie Rady odbyło się 10 lipca 2002 r. Kadencja Krajowej Rady Kuratorów trwa 4 lata[1]. Decyzje Rada podejmuje kolegialnie na odbywanych cyklicznie posiedzeniach plenarnych. W okresach pomiędzy posiedzeniami pracami Krajowej Rady Kuratorów kieruje Prezydium w składzie: przewodniczący, zastępca przewodniczącego i sekretarz[2].
W ramach Krajowej Rady Kuratorów funkcjonują komisje stałe[2]:
komisja legislacyjno-prawna
komisja rozwoju i współpracy
komisję monitorowania warunków pracy, płacy i obciążeń obowiązkami kuratorów
komisję etyki i spraw dyscyplinarnych
Do realizacji zadań o szczególnym znaczeniu powoływane są również komisje nadzwyczajne[2].
Zadania Krajowej Rady Kuratorów
Krajowa Rada Kuratorów reprezentuje kuratorów sądowych, a w szczególności[1]:
uchwala kodeks etyki kuratorów sądowych
podejmuje działania umożliwiające kuratorom zawodowym podnoszenie kwalifikacji zawodowych i poziomu wykonywanej przez nich pracy
opiniuje projekty aktów prawnych dotyczących kuratorów sądowych oraz występuje z inicjatywą opracowania aktów prawnych dotyczących kuratorów sądowych i kurateli sądowej
występuje do Ministra Sprawiedliwości i innych organów państwowych z wnioskami dotyczącymi warunków pracy i płacy grupy zawodowej kuratorów sądowych
inicjuje badania naukowe nad funkcjonowaniem kurateli
dokonuje okresowej oceny sądowej kadry kuratorskiej i liczby wykonywanych nadzorów i dozorów oraz przedstawia wniosków w tym zakresie Ministrowi Sprawiedliwości
dokonuje corocznej oceny działalności prezydium Krajowej Rady Kuratorów
uchwala regulamin pracy Krajowej Rady Kuratorów
współpracuje z organizacjami kuratorskimi innych krajów
wskazuje swojego przedstawiciela w komisji przeprowadzającej egzaminacyjny kończące aplikację kuratorską
Kodeks etyki kuratora sądowego został uchwalony na posiedzeniu Rady 6 maja 2004 roku[4].
Krajowa Rada Kuratorów opiniowała wiele projektów aktów prawnych dotyczących kuratorów sądowych bezpośrednio np. struktury organizacyjnej kuratorskiej służby sądowej, organizacji pracy kuratorów sądowych, zakresu i sposobu wykonywania przez nich zadań, jak i projekty dotyczące spraw społecznych, kodyfikacji karnych i sposobu wykonywania kar czy organizacji wymiaru sprawiedliwości. Przedstawiciele Rady aktywnie uczestniczą w pracach komisji parlamentarnych procedujących projekty ustaw mających związek z pracą kuratorów sądowych[1].
Aktywność Krajowej Rady Kuratorów
Krajowa Rada Kuratorów inicjuje i współorganizuje różne wydarzenia o charakterze ogólnopolskim mające na celu popularyzowanie kurateli sądowej w Polsce. Jednym z nich są organizowane cyklicznie od 2009 r. kongresy kuratorskie[5].
Pierwszy kongres kuratorski odbył się w dniach 15–17 czerwca 2009 r. w Ustce pod hasłem „I Kongres kuratorski – historia – teraźniejszość – przyszłość”[6], drugi odbył się w dniach 25–26 września 2014 r. w Warszawie pod hasłem „Kuratorzy sądowi w służbie społeczeństwu – efekty i oczekiwania”[7], a trzeci w dniach 25–26 lutego 2019 r. w Poznaniu pod hasłem „Polska Kuratela Sądowa XXI wieku – z tradycji wyrasta przyszłość”[8]. Ważnym wydarzeniem dla środowiska kuratorskiego w Polsce zorganizowanym przez Krajową Radę Kuratorów wraz z Komisją Sprawiedliwości i Praw Człowieka Sejmu RP oraz Komisją Praw Człowieka, Praworządności i Petycji Senatu RP była konferencja „90 lat kurateli sądowej w Polsce. Historia – teraźniejszość – przyszłość”, która odbyła się 11 grudnia 2009 r. w gmachu Sejmu RP[9].
Anglojęzyczna wersja logo Krajowej Rady Kuratorów
Krajowa Rada Kuratorów współorganizuje także tematyczne konferencje ogólnopolskie, np.:
10 maja 2012 r. w Warszawie konferencję naukową „Ośrodki kuratorskie – szansą na resocjalizację nieletnich w środowisku lokalnym.”[10],
8 września 2012 r. w Warszawie konferencję z okazji 20-lecia uchwalenia ustawy o kuratorach sądowych „Nowoczesne państwo, nowoczesna kuratela. 20 lat ustawy o kuratorach sądowych.”[11],
23 kwietnia 2015 r. w Cieszynie konferencję naukową „Kurator sądowy w zredukowanej czy w poszerzonej rzeczywistości”[12],
14 grudnia 2022 r. w Rzeszowie konferencję naukową „Problemy wykonywania orzeczeń sądowych i kurateli sądowej – w poszukiwaniu optymalnego modelu.”[13],
22 września 2023 r. we Wrocławiu konferencję naukową „Kuratorzy sądowi – wyzwania, oczekiwania, możliwości”[14].
KRK, w celu zapewnienia wsparcia intelektualnego kurateli sądowej w Polsce, utrzymuje bliskie relacje z przedstawicielami świata nauki zajmującymi się problematyką związaną z zawodową aktywnością kuratorów sądowych. Współpracuje z wieloma ośrodkami naukowo-edukacyjnymi w Polsce. Utrzymuje bliskie relacje z Krajową Szkołą Sądownictwa i Prokuratury[15]. Zawarła porozumienia o współpracy z Wydziałem Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego[16], z Akademią Wymiaru Sprawiedliwości w Warszawie (dawniej Szkoła Wyższa Wymiaru Sprawiedliwości)[17] i z Akademią Policji w Szczytnie[18].
Staraniem Krajowej Rady Kuratorów w 2008 r., nakładem Wydawnictwa Prawniczego „LexisNexis” w Warszawie, ukazało się opracowanie „Zarys metodyki pracy kuratora sądowego” pod redakcją Tadeusza Jedynaka i Krzysztofa Stasiaka. Monografia jest jedynym kompleksowym opracowaniem problematyki pracy kuratorów sądowych w Polsce. W kolejnych wydaniach jest aktualizowana o wprowadzane zmiany w pracy kuratorów sądowych[19].
Krajowa Rada Kuratorów jest sygnatariuszem podpisanego 24 września 2015 r. Porozumienia Samorządów Zawodowych i Stowarzyszeń Prawniczych[20] oraz powołanego 27 września 2021 r. Ogólnopolskiego Porozumienia Samorządów Zawodów Zaufania Publicznego[21].
Krajowa Rada Kuratorów jest członkiem Europejskiej Konfederacji ds. Probacji (Confederation of European Probation CEP).
3 listopada 2007 r. Krajowa Rada Kuratorów w uznaniu za zaangażowanie w rozwój i profesjonalizację kurateli sądowej w Polsce została odznaczona Medalem Senatu Rzeczypospolitej Polskiej[22].
