Kościół Świętej Rodziny w Żelaznej Górze

Kościół Świętej Rodziny w Żelaznej Górze
Zabytek: nr rej. 682/67
kościół parafialny
Ilustracja
Widok od strony wieży
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Miejscowość

Żelazna Góra

Adres

Żelazna Góra, 14-500

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Świętej Rodziny

Wezwanie

Święta Rodzina

Położenie na mapie gminy wiejskiej Braniewo
Mapa konturowa gminy wiejskiej Braniewo, po prawej znajduje się punkt z opisem „Kościół Świętej Rodziny w Żelaznej Górze”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół Świętej Rodziny w Żelaznej Górze”
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, blisko górnej krawiędzi po lewej znajduje się punkt z opisem „Kościół Świętej Rodziny w Żelaznej Górze”
Położenie na mapie powiatu braniewskiego
Mapa konturowa powiatu braniewskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół Świętej Rodziny w Żelaznej Górze”
Ziemia54°23′24,9180″N 20°02′26,6842″E/54,390255 20,040746
Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół Świętej Rodziny w Żelaznej Górze – katolicki kościół parafialny zlokalizowany we wsi Żelazna Góra w dekanacie Braniewo archidiecezji warmińskiej[1] (powiat braniewski, województwo warmińsko-mazurskie).

Historia i architektura

Zachowane epitafia

Gotycki kościół został wybudowany w pierwszej połowie XIV wieku w miejscu grodziska staropruskiego[2]. Świątynia powstała na planie prostokąta z kamienia z użyciem cegły, ma wydłużone prezbiterium i wieżę, której górną kondygnację nadbudowano z drewna i nakryto dzwonowatym hełmem. Ściany nawy są naprzemienne przebijane blendami i oknami[3]. W zachodniej ścianie istnieje ostrołukowy portal[4]. Parafia w Żelaznej Górze przed rokiem 1525 należała do archiprezbiteratu braniewskiego. W trakcie reformacji obiekt przejęli protestanci i obejmowali go do 1945. W 1670 był przebudowany[5]. W trakcie działań wojennych w 1945 został zniszczony (ocalały: ściany wschodnia i zachodnia oraz częściowo północna i południowa)[4]. Po II wojnie światowej parafię katolicką we wsi reaktywowano w 1962[6]. Ruiny kościoła (wpisane do rejestru zabytków w 1967 pod numerem 682/67[2]) udało się uratować. W latach 1994–1999 świątynia została odbudowana staraniem braniewskiego księdza Tadeusza Brandysa[7].

Wokół kościoła położony jest cmentarz w kształcie trapezu. Stare nagrobki zostały w okresie PRL zepchnięte spycharką na stertę w południowo-zachodniej części nekropolii. Wycięto wówczas starą zieleń[2].

Galeria

Przypisy

  1. ↑ Żelazna Góra. Świętej Rodziny [online], Archidiecezja Warmińska [dostęp 2023-10-27] (pol.).
  2. ↑ a b c J. Donino, karta cmentarza [online], Zabytek.pl, 1993.
  3. ↑ Piotr Skurzyński „Warmia, Mazury, Suwalszczyzna”, wyd. Sport i Turystyka – Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8, s. 98.
  4. ↑ a b G. Makowska, karta zabytku, kościół pw. Świętej Rodziny, Zabytek.pl, 1981.
  5. ↑ K. Degórski, karta zabytku, Kościół ewangelicki w ruinie. Żelazna Góra, Zabytek.pl, 1966.
  6. ↑ Parafia pw. Świętej Rodziny w Żelaznej Górze [online], Encyklopedia Warmii i Mazur [dostęp 2019-01-01] (pol.).
  7. ↑ Jacek Wojtkowski, Powojenne losy kościoła św. Katarzyny w Braniewie w świetle archiwaliów Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Olsztynie, Studia Ełckie 14, 311-333, 2012.