Kościół Opatrzności Bożej w Toruniu

Kościół Opatrzności Bożej w Toruniu
Zabytek: nr rej. A/2520
kościół parafialny
Ilustracja
Kościół widziany od strony zachodniej
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Miejscowość

Toruń

Adres

ul. Okólna 178

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Opatrzności Bożej w Toruniu-Rudaku

Wezwanie

Opatrzności Bożej

Położenie na mapie Torunia
Mapa konturowa Torunia, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół Opatrzności Bożej w Toruniu”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół Opatrzności Bożej w Toruniu”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół Opatrzności Bożej w Toruniu”
Ziemia52°59′59,51″N 18°38′27,31″E/52,999864 18,640919
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Kościół Opatrzości Bożej w Toruniu – zabytkowa świątynia katolicka w jurysdykcji parafii Opatrzości Bożej w Toruniu. Kościół położony jest w lewobrzeżnej części miasta, w dzielnicy Rudak, u zbiegu ulic Okólnej i Kościelnej[1]. Kościół jest zabytkowy[2].

Opis kościoła

Kościół mierzy 21,42 m długości i 13,08 m szerokości. Wysokość kościoła wynosi 16,80 m. Wieża do hełmu ma 19,40 m. Całkowita wysokość kościoła (wraz z ok. czterometrowym krzyżem na wieży) wynosi 35,40 m. Neogotycki konfesjonał, ławki dla wiernych i drzwi wewnętrzne z czasu budowy kościoła należą do wyposażenia zabytkowego świątyni. Z późniejszego okresu pochodzą drzwi wejściowe boczne. Organy mają zewnętrzną oprawę neorenesansową i współczesne mu wyposażenie[1].

Historia

Kościół na Rudaku powstał za sprawą wzrostu liczebności społeczności ewangelicko-luterańskiej w okolicach Torunia na przełomie XIX i XX wieku. W 1904 roku powstała parafia Rudak-Stewken (Rudak-Stawki). W momencie rozpoczęcie budowy kościoła parafia liczyła 1294 ewangelików (587 wiernych w Rudaku i 707 na Stawkach). W 1902 roku pastor Krüger założył Bethaus-Bauverein Rudak-Stewken (Stowarzyszenie budowy kaplicy modlitewnej Rudak-Stawki), nadzorował prace projektowe i przygotowywał dokumentację. Działkę pod budowę kupiono 8 stycznia 1903 roku[3]. W 1904 roku wydano zgodę na budowę świątyni[1]. Dzwony kupiono w firmie M. & O. Ohlsson z Lubeki za cenę 2300 marek[3].

Kamień węgielny wmurowano w 1907 roku[3]. Podczas uroczystości wmurowania kamienia węgielnego zaproponowano, by kościół miał wezwanie „Kościoła Wytrwałości”. W 1908 roku postawiono na wieży krzyż. W tym samym roku August Terletzki i Edward Wittek wykonali organy[1]. Uroczysta konsekracja kościoła miała miejsce na przełomie września i października 1909 roku[a][1][3]. Projekt kościoła nawiązuje do wiejskich kościołów gotyckich ziemi chełmińskiej. Prawdopodobnie kościół na Rudaku był wzorowany na gotyckim kościele św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Grzywnie[4].

Cały kościół wraz z wyposażeniem oraz wieżę zaprojektował toruński mistrz budowlany i inspektor Ernst Goldbach[4]. Witraże wykonała firma Ferdinanda Müllera z Quedlinburga, a organy zamontowała firma Orgelbauanstalt A. Terletzki. Witraże zamontował w czerwcu 1908 roku mistrz szklarski Emil Hell, pochodzący z Torunia. Cegły kupiono w pobliskich cegielniach: F. Wiebuscha z Rudaku i L. Gramsa ze Złotorii. Prace budowlane wykonywały dwie firmy budowlane: cieśli Richarda Hartwiga i dekarza A. Huberta z Chełmży. Prace ziemnie, ciesielskie i murarskie przy kościele wykonywał mistrz budowlane Staedler. Ambomę, ołtarz i ławki wykonał Paul Borkowski z Torunia. Prace stolarskie powierzono zakładowi Houtremanns & Walter. Plebanię wybudował Ewald Hoffmann. Stalowe piece kupiono od toruńskiego kupcy Franza Kähera. Dekoracje w kościele namalował Hans Stopp, pochodzący z Hanoweru. Dekoracje malarskie miały formę bizantyjską. Stopp jest autorem wizerunku Chrystusa Pantokratora. Malowidła stworzono wiosną 1909 roku. Za swoją pracę Stopp otrzymał 400 marek[3]. Hans Stopp wykonał dwa projekty malowideł. Pierwszy przedstawiał Chrystusa trzymającego księgę otwartą z napisem Α Ω po bokach. W medalionach umieszczono wizerunku aniołów. Dwa anioły trzymały zwoje, trzeci lutnię, a czwarty fletnię. Na drugim projekcie ukazano postać błogosławiącego Chrystusa, z kielichem w ręce[4]. Zaakceptowano drugi projekt[3]. Malowidło zamalowano po II wojnie światowej[5].

Na mocy decyzji Wojewody Pomorskiego z 1 sierpnia 1945 roku, zbór pooewangelicko-unijny na Rudaku wraz z plebanią i ruchomościami przejęła rzymskokatolicka parafia św. Apostołów Piotra i Pawła w Toruniu na Podgórzu. Decyzja weszła w życie 5 sierpnia tego roku. 25 sierpnia 1945 roku ks. prał. Józef Batkowski poświęcił kościół. 20 lutego 1946 roku, na mocy dekretu kard. Augusta Hlonda, erygowano parafię Opatrzności Bożej[1].

W 1961 roku w kościele znalazł się krzyż z wizerunkiem Chrystusa, wyrzeźbiony w drewnie. Podczas Jubileuszu 20-lecia istnienia parafii poświęcono pamiątkową chrzcielnicę. W 1980 roku wieżę pokryto blachą cynkową pomiedziowaną. W 1984 roku na ścianie głównej prezbiterium umieszczono obraz Matki Bożej Częstochowskiej. W 1989 roku założono nowe oświetlenie. W 1994 roku wyremontowano wszystkie okna. Rok później przed kościołem wyłożono plac przykościelny betonową kostką polbruku. W 1998 roku w kościele zamontowano promienniki. W 2001 roku w prezbiterium znalazł się nowy ołtarz i lektorium wykonane z czerwonego granitu. Całe prezbiterium pokryto białym marmurem. W tym samym okresie zmieniono wystrój ołtarza Matki Bożej Nieustającej Pomocy[1]. W październiku 2003 roku przed kościołem odsłonięto figurę Matki Bożej, ufundowanej jako wotum wdzięczności parafian z okazji 25-lecia pontyfikatu papieża Jana Pawła II[6]. W 2013 roku w kościele umieszczono relikwie bł. Jana Pawła II[1].

Uwagi

  1. ↑ Data konsekracji kościoła jest sporna. Na stronie internetowej parafii widnieją dwie daty: 30 września i 2 października.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h Historia kościoła. parafiarudak.com.pl. [dostęp 2021-06-04].
  2. ↑ Gminna Ewidencja Zabytków. Gmina miasta Toruń stan na I kwartał 2015 r.. bip.torun.pl. s. 24. [dostęp 2021-06-04].
  3. ↑ a b c d e f Piotr Birecki: Dawny kościół ewangelicki na Rudaku. parafiarudak.com.pl. [dostęp 2021-06-04].
  4. ↑ a b c Birecki 2011 ↓, s. 331–332.
  5. ↑ Kościół Opatrzności Bożej Toruń Rudak. toruntour.pl. [dostęp 2021-06-04].
  6. ↑ Anna Głos: Kapliczki lewobrzeżnego Torunia. niedziela.pl, 2021-07-27. [dostęp 2022-11-10].

Bibliografia

  • Piotr Birecki: Architektura i sztuka ewangelicka w Toruniu w XIX i XX wieku. W: Jarosław Kłaczkow (red.): Ewangelicy w Toruniu (XVI-XX w.). Toruń: Adam Marszałek, 2011, s. 331–332. ISBN 978-83-7780-051-5.
Zabytkowe budowle sakralne w Toruniu
Kościoły
Gotyckie
Barokowe
Neoromańskie
Neogotyckie
Neobarokowe
Pruski mur
Modernistyczne
Inne
Drewniane
Zobacz też
Klasztory

Read other articles:

Biaju Kecil

Biaju Kecil Peta Zuid en Ooster Afdeeling van Borneo tahun 1862, wilayah negeri Biaju Kecil no. XIX Biaju Kecil adalah provinsi Kesultanan Banjar, yang secara geografis sekarang merupakan wilayah Kabupaten Kapuas di Kalimantan Tengah. Biaju Kecil disebutkan dalam naskah kuno Hikayat Banjar dan kontrak-kontrak perjanjian dengan pihak kolonial Belanda sebelum tahun 1800.[1][2] Keberadaan wilayah Biaju Kecil, diceritakan dalam Hikayat Banjar-Kotawaringin merupakan salah satu dae...

 

Unjuk rasa George Floyd

Unjuk rasa George FloydSearah jarum jam, dari atas: Seorang demonstran berdiri diatas mobil polisi yang rusak, para demonstran mengepalkan tangan keatas diluar Kantor Polisi Minneapolis di Distrik Ketiga, pengunjuk rasa mendekati dan membakar kantor polisi, terlihat petugas pemadam kebakaran berusaha memadamkan api.Tanggal26 Mei 2020 – 2 Mei 2023Lokasiseluruh Amerika Serikat (aksi unjuk rasa dimulai di Minneapolis–Saint Paul, Minnesota)Sebab1.Tanggapan terhadap pembunuhan George Floyd ole...

 

District de Nauyrzym

Cet article est une ébauche concernant le Kazakhstan. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. District de Nauyrzym Sceau Noms Nom kazakh Науырзым ауданы Nom russe Administration Pays Kazakhstan Oblys Kostanaï Centre administratif Karamendy Démographie Population 12 604 hab. (2013[1]) Géographie Coordonnées 51° 16′ 48″ nord, 63° 58′ 12″ ...

Lauraceae

Lauraceae Litsea glutinosa Klasifikasi ilmiah Kerajaan: Plantae (tanpa takson): Tracheophyta (tanpa takson): Angiospermae (tanpa takson): Magnoliids Ordo: Laurales Famili: Lauraceae Genera lihat teks. Suku kamper-kamperan atau Lauraceae adalah salah satu suku anggota tumbuhan berbunga. Menurut sistem klasifikasi APG II suku ini termasuk ke dalam bangsa Laurales, klad magnoliids.[1] Ke dalam suku ini termasuk berbagai tumbuhan rempah-rempah berwujud pohon, seperti laurel (salam Eropa)...

 

Palais de justice de Mont-de-Marsan

Palais de justicede Mont-de-MarsanFaçade du palais de justice de Mont-de-Marsan249 avenue du Colonel Kw RozanoffPrésentationType Palais de justiceConstruction 2021LocalisationPays FranceRégion Nouvelle-AquitaineDépartement LandesCommune Mont-de-MarsanCoordonnées 43° 53′ 51″ N, 0° 30′ 19″ Omodifier - modifier le code - modifier Wikidata Le palais de justice de Mont-de-Marsan est un bâtiment administratif de Mont-de-Marsan, chef-lieu du département...

 

Bernalda

Disambiguazione – Se stai cercando altri significati, vedi Bernalda (disambigua). Bernaldacomune Bernalda – VedutaBernalda, panorama di Corso Umberto I durante i festeggiamenti del santo patrono LocalizzazioneStato Italia Regione Basilicata Provincia Matera AmministrazioneSindacoDomenico Raffaele Tataranno (Lista civica Uniamoci per Bernalda e Metaponto) dal 5-10-2021 TerritorioCoordinate40°25′N 16°41′E / 40.416667°N 16.683333°E40.416667; ...

Nilotic languages

This article should specify the language of its non-English content, using {{lang}}, {{transliteration}} for transliterated languages, and {{IPA}} for phonetic transcriptions, with an appropriate ISO 639 code. Wikipedia's multilingual support templates may also be used. See why. (July 2021) Small language family from East Africa NiloticEthnicityNilotic peoplesGeographicdistributionSouthwestern Ethiopia, South Sudan, Sudan, northeaste...

 

Viktor Janukovyč

Viktor JanukovyčВіктор ЯнуковичВиктор Янукович 4º Presidente dell'UcrainaDurata mandato25 febbraio 2010 –22 febbraio 2014 Capo del governoJulija TymošenkoMykola AzarovOleksandr Turčynov (ad interim) PredecessoreViktor Juščenko SuccessoreOleksandr Turčynov(ad interim) Primo ministro dell'UcrainaDurata mandato10 agosto 2006 –18 dicembre 2007 PresidenteViktor Juščenko PredecessoreJurij Jechanurov SuccessoreJulija Tymošenko Dur...

 

Carl Adolph Agardh

Swedish cleric and botanist (1785-1859) Carl Adolph AgardhBorn(1785-01-23)23 January 1785Båstad, SwedenDied12 January 1859(1859-01-12) (aged 73)Karlstad, SwedenKnown forBiological Classification, Systema algarumAwardsRoyal Swedish Academy of SciencesScientific careerFieldsBotany, Church (bishop)InstitutionsLund University, KarlstadAuthor abbrev. (botany)C. Agardh Carl Adolph Agardh (23 January 1785 in Båstad, Sweden – 28 January 1859 in Karlstad) was a Swedish botanist spec...

Harold Ballard

Canadian businessman and sportsman (1903–1990) For the Canadian politician, see Harold Raymond Ballard. Harold BallardBorn:(1903-07-30)July 30, 1903Toronto, Ontario, CanadaDied:April 11, 1990(1990-04-11) (aged 86)Toronto, Ontario, CanadaCareer informationPosition(s)OwnerCareer historyAs administrator1961–1990Toronto Maple Leafs1978–1989Hamilton Tiger-Cats Career highlights and awardsHonours Hockey Hall of Fame (1977) Grey Cup Champion (1986) Career statsCanadian...

 

Operation Murat

Turkish military operation against the Kurdistan Workers' Party (PKK) Operation MuratPart of Kurdish–Turkish conflictDiyarbakır-Bingöl-Bitlis triangleDate23 April – 7 May 1998[1]LocationTriangle inside of the Diyarbakır, Bingöl and Bitlis districts.Result Operation Successful All PKK militants inside the triangle are neutralizedBelligerents Turkish Armed Forces PKKCommanders and leaders Nahit Şenoğul [tr][2] Mahmut Gün †[3]Units invo...

 

Gyeongju (film)

GyeongjuPoster teatrikalSutradaraZhang LuProduserNa Gyeong-chan Kim Dong-hyun Zhang LuDitulis olehZhang LuPemeranPark Hae-il Shin Min-ahSinematograferCho Young-jikPenyuntingKim Hyeong-juDistributorInvent D (Korea Selatan)M-Line Distribution (seluruh dunia)Tanggal rilis 12 Juni 2014 (2014-06-12) Durasi149 menitNegaraKorea Selatan TiongkokBahasaKorean Gyeongju (Hangul: 경주) adalah film komedi romantis Korea Selatan tahun 2014 yang ditulis dan disutradarai oleh Zhang Lu, dibinta...

دوري السوبر السلوفاكي 2009–10

دوري السوبر السلوفاكي 2009–10 تفاصيل الموسم دوري السوبر السلوفاكي  النسخة 17  البلد سلوفاكيا  المنظم اتحاد سلوفاكيا لكرة القدم  البطل نادي جيلينا  مباريات ملعوبة 198   عدد المشاركين 12   دوري السوبر السلوفاكي 2008–09  دوري السوبر السلوفاكي 2010–11  تعديل مصدري...

 

Shadows in the Sun (2009 film)

2009 British filmShadows in the SunDirected byDavid RocksavageWritten byDavid RocksavageScreenplay byMargaret Glover David RocksavageProduced byNick O'HaganStarringJean Simmons James Wilby Ophelia Lovibond Jamie DornanMusic byRichard ChesterRelease date 5 June 2009 (2009-06-05) Running time81 minutesCountryUnited KingdomLanguageEnglish Shadows in the Sun is a 2009 British independent film directed by David Rocksavage and starring James Wilby, Jean Simmons, Jamie Dornan and Oph...

 

Federasi Sepak Bola Guinea-Bissau

Federasi Sepak Bola Guinea-BissauCAFDidirikan1974Bergabung dengan FIFA1986Bergabung dengan CAF1986 Federasi sepak bola Guinea-Bissau (bahasa Portugis: Federação de Futebol da Guiné-Bissau, FFGB) adalah organisasi pengatur sepak bola di Guinea-Bissau. Organisasi ini dibentuk pada tahun 1974 dan terafiliasi dengan FIFA dan CAF pada tahun 1986. Liga nasional dan tim nasional Guinea-Bissau dikelola oleh organisasi ini. Pranala luar Guinea-Bissau di situs FIFA. Guinea-Bissau Diarsipkan 2013...

Logan's Run

1967 novel by William F. Nolan & George Clayton Johnson This article is about the 1967 book. For other uses, see Logan's Run (disambiguation). Jessica 6 redirects here. For the band, see Jessica 6 (band). Logan's Run First edition; cover art by Mercer MayerAuthorWilliam F. Nolan & George Clayton JohnsonLanguageEnglishGenreScience fiction novelPublisherDial PressPublication date1967Publication placeUnited StatesMedia typePrint (Hardback & Paperback)Pages133Followed byLoga...

 

Luneau

Pour les articles homonymes, voir Luneau (homonymie). Cet article est une ébauche concernant une commune de l’Allier. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?). Le bandeau {{ébauche}} peut être enlevé et l’article évalué comme étant au stade « Bon début » quand il comporte assez de renseignements encyclopédiques concernant la commune. Si vous avez un doute, l’atelier de lecture du projet Communes de France est à votre disposition p...

 

Brazil men's national under-23 volleyball team

BrazilAssociationCBVConfederationCSVUniforms Home Away FIVB U23 World ChampionshipAppearances3 (First in 2013)Best result Champions : (2013) The Brazil men's national under-23 volleyball team represents Brazil in international men's volleyball competitions and friendly matches under the age 23 and it is ruled by the Brazilian Volleyball Federation that is a member of South American volleyball body Confederación Sudamericana de Voleibol (CSV) and the international volleyball body govern...

مناشي الخطيب

مناشى الخطيب  -  قرية مصرية -  تقسيم إداري البلد  مصر المحافظة محافظة الفيوم المركز الفيوم المسؤولون السكان التعداد السكاني 6856 نسمة (إحصاء 2006) معلومات أخرى التوقيت ت ع م+02:00  تعديل مصدري - تعديل   قرية مناشى الخطيب هي إحدى القرى التابعة لمركز الفيوم في محافظة...

 

ドン・サットン

ドン・サットンDon Sutton 現役時代のサットン（1971年）基本情報国籍 アメリカ合衆国出身地 アラバマ州バーバー郡クリオ（英語版）生年月日 (1945-04-02) 1945年4月2日没年月日 (2021-01-19) 2021年1月19日（75歳没）身長体重 6' 1 ＝約185.4 cm185 lb ＝約83.9 kg選手情報投球・打席 右投右打ポジション 投手プロ入り 1964年 ロサンゼルス・ドジャースと契約初出場 1966年4月14日最終出場 1988�...