Konkordat

Konkordat (łac. concordatum: uzgodniony) – umowa międzynarodowa zawierana między państwem a Stolicą Apostolską, która reguluje sprawy dotyczące obu stron (pozycja Kościoła katolickiego w danym państwie, zapewnienie wolności nauczania religii i wypełniania swojej misji, kwestie własności, ważności małżeństw sakramentalnych, wpływu władz państwowych na obsadę stolic biskupich itp.). Ponadto nazwa konkordat używana jest również jako nazwa techniczna na oznaczenie jakiejkolwiek umowy dwustronnej pomiędzy władzą kościelną i państwową[1].

Nazwa pochodzi z języka łacińskiego, od concordare – zgadzać się. Historycznie używano również innych nazw na oznaczenie tego rodzaju umów: concordia, pactum, pax, concordata, conventio, modus vivendi.

Ze względu na zakres regulowanych spraw, konkordaty można podzielić na:

  • konkordaty całościowe – określające podstawowe zasady relacji oraz regulujące szeroki zakres spraw interesujący państwo i Kościół
  • konkordaty parcjalne – regulujące wybrane zagadnienia w stosunkach państwa i Kościoła.

Konkordat, mimo że jest zawierany ze Stolicą Apostolską i dotyczy spraw katolików, najczęściej jest także podstawą do przyznania wyznawcom innych religii takich samych uprawnień jak te zapisane w konkordacie, np. małżeństwa kościelne 11 wyznań działających w Polsce na podstawie odrębnych ustaw są traktowane na równi z małżeństwami zawieranymi w urzędach stanu cywilnego[2].

W Polsce obecnie obowiązuje konkordat z 28 lipca 1993 roku.

Lista konkordatów (niepełna)

Konkordat Papież Strona umowy Data zawarcia Data wejścia w życie
Konkordat z Londynu Paschalis II Anglia – król Henryk I 1 sierpnia 1107
Konkordat wormacki Kalikst II Święte Cesarstwo Rzymskie – cesarz Henryk V 22 września 1122[3]
Fürsten Konkordat Eugeniusz IV Święte Cesarstwo Rzymskie – elektorzy cesarstwa styczeń 1447
Konkordat wiedeński Mikołaj V Święte Cesarstwo Rzymskie – cesarz Fryderyk III 7 kwietnia 1448
Konkordat boloński Leon X Francja – król Franciszek I 18 sierpnia 1516[4]
Konkordat wschowski Klemens XII Rzeczpospolita Obojga Narodów – król August III Sas 10 lipca 1737[5] 13 Sierpnia 1737
Konkordat z Królestwem Hiszpanii Benedykt XIV Hiszpania – król Ferdynand VI 11 stycznia 1753
Konkordat z Republiką Francuską Pius VII Francja – konsul Napoleon Bonaparte 15 lipca 1801
Konkordat z Królestwem Francji Pius VII Francja – król Ludwik XVIII 11 czerwca 1817
Konkordat z Królestwem Bawarii Pius VII Bawaria – król Maksymilian I 28 października 1817
Konkordat Pius IX Rosja – cesarz Mikołaj I 3 sierpnia 1847
Konkordat z Królestwem Hiszpanii[6] Pius IX Hiszpania 16 marca 1851 11 maja 1851
Konkordat[7] Pius IX Gwatemala 7 października 1852
Konkordat z Cesarstwem Austriackim[7] Pius IX Austria – cesarz Franciszek Józef I 5 listopada 1855
Konkordat[7] Pius IX Haiti 28 marca 1860
Konkordat[7] Pius IX Honduras 9 lipca 1861
Konkordat[7] Pius IX Nikaragua 2 listopada 1861
Konkordat[7] Pius IX San Salvador 22 kwietnia 1862
Konkordat[7] Pius IX Wenezuela 26 lipca 1862
Konkordat[7] Pius IX Ekwador 26 lipca 1862
Konkordat[7] Leon XIII Ekwador 2 marca 1881
Konkordat[7] Leon XIII Gwatemala 2 lipca 1884
Konkordat[7] Leon XIII Kolumbia 31 grudnia 1887
Konkordat[7] Leon XIII Ekwador 8 listopada 1890
Konkordat Pius XI Łotwa 30 maja 1922 3 listopada 1922
Konkordat bawarski[7] Pius XI Bawaria 29 marca 1924
Konkordat z Rzecząpospolitą Polską Pius XI Polska 10 lutego 1925 2 lipca 1925
Konkordat[8] Pius XI Rumunia 10 maja 1927
Konkordat Pius XI Litwa 4 czerwca 1927
Konkordat Pius XI Kolumbia 5 maja 1928
Traktaty laterańskie[9] Pius XI Włochy 11 lutego 1929 7 czerwca 1929
Konkordat Pius XI Austria 5 czerwca 1933
Reichskonkordat Pius XI Niemcy 20 lipca 1933
Konkordat Pius XII Portugalia 7 maja 1940
Konkordat z Hiszpanią[10] Pius XII Hiszpania 27 sierpnia 1953 27 października 1953
Konkordat Pius XII Dominikana 1958
Konkordat Paweł VI Kolumbia 12 czerwca 1973
Konkordat z Rzecząpospolitą Polską Jan Paweł II Polska 28 lipca 1993 25 kwietnia 1998
Porozumienie Podstawowe z Państwem Izrael Jan Paweł II Izrael 30 grudnia 1993 10 marca 1994
Porozumienie z Republiką Węgierską Jan Paweł II Węgry 20 czerwca 1997[11] 3 kwietnia 1998
Osobiste porozumienie[12] Jan Paweł II Izrael 10 listopada 1997
Traktat o katolickiej edukacji Jan Paweł II Słowacja 13 maja 2004 9 lipca 2004[13]
Konkordat Jan Paweł II Portugalia 18 maja 2004
Umowa całościowa Benedykt XVI Bośnia i Hercegowina 19 kwietnia 2006 25 października 2007
Konkordat Benedykt XVI Brazylia 13 listopada 2008
Konkordat Benedykt XVI Szlezwik-Holsztyn 12 stycznia 2009

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ J. Krukowski, Konkordaty współczesne: doktryna, teksty (1964–1994), Warszawa 1995, ISBN 83-86368-03-9, s. 24.
  2. ↑ Artur Mezglewski, Anna Tunia, Wyznaniowa forma zawarcia małżeństwa cywilnego, Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck, 2007, s. 80-81, ISBN 978-83-7483-449-0, OCLC 169714165.
  3. ↑ Tadeusz Włodarczyk, Konkordaty. Zarys historii ze szczególnym uwzględnieniem XX wieku PWN Warszawa 1974, s.9.
  4. ↑ Data podpisania w Rzymie
  5. ↑ Vetera monumenta Poloniae et Lithuaniae gentiumque finitimarum historiam illustrantia maximam partem nondum edita ex tabulariis Vaticanis, deprompta collecta ac serie chronologica disposita. T. 4, Ab Innocentio PP. XII usque ad Pium PP. VI 1697-1775.P.1-2, wydał Augustyn Theiner, Rzym 1864, s. 123-126, August III Sas podpisał konkordat 14 lipca 1737
  6. ↑ Concordat of 1851, (ang.)
  7. ↑ a b c d e f g h i j k l m Notanant on Notanant: | Login page [online], www.concordatwatch.eu [dostęp 2017-11-24].
  8. ↑ THE HISTORICAL, POLITICAL AND ECCLESIASTICAL BACKGROUND OF THE 1927 CONCORDAT BETWEEN THE VATICAN AND ROMANIA
  9. ↑ Tekst traktatów: Lateran Treaty
  10. ↑ Concordat of 1953, (ang.)
  11. ↑ Concordat on finance (1997)
  12. ↑ Israel Ministry of Foreign Affairs, Legal Personality Agreement
  13. ↑ Equal Opportunities for Women and Men. Monitoring law and practice in Slovakia by Janka Debreceniova, Zuzana Ocenasova. p. 81. [dostęp 2005-12-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-12-13)].

Linki zewnętrzne