Konklawe 1592

Konklawe 1592
Ilustracja
Daty i miejsce
10 – 30 stycznia 1592
Pałac Apostolski, Rzym
Główne postacie
Dziekan

Alfonso Gesualdo

Kamerling

Enrico Caetani

Protoprezbiter

Markus Sitticus von Hohenems

Protodiakon

Andreas von Österreich

Wybory
Liczba głosowań

20

Liczba elektorów
• uczestnicy
• nieobecni


54
10

Wybrany papież
Zdjęcie papieża
Ippolito Aldobrandini
Przybrane imię: Klemens VIII

Konklawe 10-30 stycznia 1592 – konklawe, które wybrało Klemensa VIII na następcę Innocentego IX.

Śmierć Innocentego IX

Innocenty IX zmarł 30 grudnia 1591 roku po zaledwie dwóch miesiącach panowania. Oznaczało to czwarty w ciągu zaledwie półtora roku wakat na Stolicy Apostolskiej. Podobna sytuacja nie miała miejsca od 1276 roku, toteż niezwykle istotną kwestią przy wyborze nowego papieża były jego wiek i zdrowie, nikt bowiem nie życzył sobie kolejnego konklawe w najbliższym czasie[1].

Lista uczestników

W konklawe wzięło udział 54 z 64 żyjących kardynałów, ale jeden zmarł podczas konklawe[2]:

Dwudziestu trzech elektorów było nominatami Sykstusa V (1585-1590), trzynastu Grzegorza XIII (1572-1585), siedmiu Piusa IV (1559-1565), pięciu Grzegorza XIV (1590-1591), czterech Piusa V (1566-1572), po jednym Juliusza III (1550-1555) i Innocentego IX (1591).

Nieobecni

Dziesięciu kardynałów (pięciu Francuzów, dwóch Hiszpanów, Węgier, Niemiec i Włoch) było nieobecnych:

Pięciu mianował Grzegorz XIII, czterech Sykstus V, jeden Innocenty IX.

Frakcje i kandydaci

Wyróżniano następujące frakcje w Świętym Kolegium[3]

  • Frakcja hiszpańska – czyli polityczni stronnicy Hiszpanii: Madruzzo, Deza, Tagliavia d’Aragona, Spinola, Marcantonio Colonna, Ascanio Colonna, Gallio, Pelleve, Santori, Rusticucci, Paleotti, Simoncelli, Allen, Cusani, Gonzaga, Andreas von Österreich, Caetani i Facchinetti. Ich liderem był Madruzzo
  • Sykstyńczycy – czyli nominaci Sykstusa V, którym przewodził jego prasiostrzeniec Alessandro Peretti de Montalto. Należeli do tej frakcji kardynałowie Castrucci, Pinelli, Aldobrandini, della Rovere, Bernerio, Galli, Sarnano, Sauli, Pallotta, Morosini, Pierbenedetti, Petrocchini, Matei, Giustiniani, Borromeo, del Monte, Pepoli;
  • Gregorianie – nominaci Grzegorza XIII, którym przewodził kardynał Sforza. Należeli do tej frakcji Medici, Canani, Salviati, Valeri, Lauro, Lancelotti;
  • Sfondratyści – czyli nominaci Grzegorza XIV pod przewodnictwem jego bratanka Paolo Sfondrati: Paravicini, Acquaviva, Farnese, Piatti;
  • nominaci Piusa IV – Sitticus von Hohenems (siostrzeniec Piusa IV), Gesualdo i Avalos d’Aragona.

Niezrzeszeni pozostawali kardynałowie Bonelli (prasiostrzeniec Piusa V), Joyeuse (protektor Francji) i Radziwiłł (przedstawiciel króla polskiego).

Powszechnie spodziewano się zwycięstwa kardynała Giulio Antonio Santori, stojącego na czele Rzymskiej Inkwizycji. Popierała go Hiszpania oraz kardynał Montalto, zatem były wszelkie podstawy, by przewidywać jego zwycięstwo już w pierwszej turze. W rzeczywistości jednak wielu kardynałów bynajmniej nie życzyło sobie wyboru Santoriego, obawiając się jego reputacji jako Wielkiego Inkwizytora. W tym stanie rzeczy, niezależnie od powyższego, tradycyjnego podziału na frakcje, sformował się doraźnie blok sprzeciwiający się kandydaturze Santoriego. Na jego czele stanął kardynał von Hohenems, siostrzeniec Piusa IV, a należeli do niego także Avalos d’Aragona, Macantonio Colonna, Paleotti, Gallio, Bonelli, Bernieri, Sforza, Lauro, Canani, Sfondrati, Borromeo, Lancellotti, Acquaviva, Paravicini i Piatti[4].

Za papabile uważano także kardynałów Madruzzo, Tolomeo Gallio, Paleottiego, Marco Antonio Colonnę i Aldobrandiniego, jako możliwych do zaakceptowania dla Hiszpanii. Było oczywiste, że żaden kardynał spoza tego grona nie ma szans, gdyż Hiszpania miała dostateczną liczbę stronników, by blokować elekcję[5].

Przebieg konklawe

Konklawe rozpoczęło się 10 stycznia 1592 z udziałem 53 kardynałów. Kardynał Joyeuse dotarł 12 stycznia, ale 26 stycznia na konklawe zmarł Della Rovere, toteż w ostatnim głosowaniu uczestniczyło również 53 kardynałów[6].

Rankiem 11 stycznia Madruzzo i Montalto wraz ze swoimi zwolennikami próbowali doprowadzić do wyboru Santoriego przez aklamację. Wskutek zdecydowanego sprzeciwu grupy kardynałów pod wodzą kardynała von Hohenems plan ten się jednak nie udał i przystąpiono do normalnej procedury głosowania[7]. Od 11 do 29 stycznia odbyło się 19 bezowocnych głosowań. W poszczególnych turach najlepsze wyniki uzyskiwali[8]:

  • 11 stycznia – Santori – 28, Aldobrandini – 11
  • 12 stycznia – Santori – 23, Aldobrandini – 18
  • 13 stycznia – Santori – 23, Aldobrandini – 18
  • 14 stycznia – Santori – 24, Aldobrandini – 9
  • 15 stycznia – Santori – 21, Aldobrandini – 13
  • 16 stycznia – Santori – 22, Aldobrandini – 13
  • 17 stycznia – Santori – 23, Aldobrandini – 13
  • 18 stycznia – ?
  • 19 stycznia – Santori – 23, Aldobrandini – 12
  • 20 stycznia – Santori – 22, Aldobrandini – 15
  • 21 stycznia – Santori – 23, Aldobrandini – 17
  • 22 stycznia – Santori – 23, Aldobrandini – 12
  • 23 stycznia – Madruzzo – 21, Santori – 18, Aldobrandini – 17
  • 24 stycznia – Santori – 18, Aldobrandini i Madruzzo – po 16
  • 25 stycznia – Santori i Aldobrandini – po 19, Madruzzo – 14
  • 26 stycznia – Santori – 18, Aldobrandini – 15, Madruzzo – 14
  • 27 stycznia – Santori – 21, Madruzzo – 16, Aldobrandini – 15
  • 28 stycznia – Aldobrandini – 17, Santori i Madruzzo – po 15
  • 29 stycznia – Santori – 17, Aldobrandini – 16, Madruzzo – 15

Santori uzyskiwał najwięcej głosów niemal w każdej turze, nie osiągnął jednak wymaganych 2/3, a poparcie dla niego stopniowo spadało. Kluczowe znaczenie miało porzucenie go przez kardynała Montalto, który postanowił poprzeć uzyskującego drugi najlepszy wynik Aldobrandiniego. Montalto zdołał przekonać do podobnego kroku kardynała Madruzzo i jego partię, co przesądziło o wyniku konklawe[9].

Wybór Klemensa VIII

30 stycznia 1592 niespełna 56-letni Ippolito Aldobrandini został jednogłośnie wybrany na papieża i przybrał imię Klemensa VIII. 2 lutego elekt został konsekrowany na biskupa przez dziekana Świętego Kolegium Alfonso Gesualdo, a 9 lutego odbyły się uroczystości koronacyjne[10].

Przypisy

  1. ↑ por. Pastor, vol. 23, s. 6.
  2. ↑ The Cardinals of the Holy Roman Church;Vatican History
  3. ↑ Pastor, vol. 22, s. 315-319, 334, 409-411; vol. 23, s. 6 i nast.
  4. ↑ Pastor, vol. 23, s. 6-9; Vatican History.
  5. ↑ Pastor, vol. 23, s. 8; Vatican History.
  6. ↑ The Cardinals of the Holy Roman Church; Vatican History
  7. ↑ Pastor, vol. 23, s. 10-14; Sede Vacante 1592.
  8. ↑ Vatican History. vaticanhistory.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-30)].. Należy zaznaczyć, że elektorzy mieli prawo wskazywać jednocześnie kilku kandydatów
  9. ↑ Pastor, vol. 23, s. 16-18; Vatican History.
  10. ↑ Pastor, vol. 23, s. 18; Gauchat, s. 3; Vatican History; Sede Vacante 1592

Bibliografia

Papieskie elekcje i konklawe
XI wiek
XII wiek
XIII wiek
XIV wiek
XV wiek
XVI wiek
XVII wiek
XVIII wiek
XIX wiek
XX wiek
XXI wiek