Konklawe 5-9 kwietnia 1555 – konklawe, które odbyło się po śmierci papieża Juliusza III i wybrało na jego następcę Marcelego II.
Śmierć Juliusza III
Papież Juliusz III zmarł 23 marca 1555 roku. W trakcie swego pontyfikatu doprowadził do wznowienia obrad soboru trydenckiego, ale z powodu wybuchu tzw. II wojny szmalkaldzkiej musiał ponownie je odroczyć i w chwili jego śmierci były zawieszone. Słabą stroną jego rządów był nepotyzm, zwł. szczególne względy jakimi obdarzał swojego młodego i całkowicie niekompetentnego bratanka, Innocenzo del Monte.
Lista uczestników
W konklawe wzięło udział 37 z 57 członków Kolegium Kardynałów[1]:
15 z nich mianował Juliusz III, 20 – papież Paweł III, po jednym – papież Klemens VII i Leon X.
Nieobecni
20 kardynałów nie uczestniczyło w elekcji[1]:
Spośród nieobecnych jednego mianował Leon X, czterech Klemens VII, dwóch Juliusz III, a trzynastu Paweł III.
Frakcje
W ówczesnym Świętym Kolegium wyróżniano cztery frakcje: profrancuską, procesarską, „farnesiańską” (stronnicy Alessandro Farnese) i „juliańską” (nominaci Juliusza III). Z kilku względów jednak w czasie konklawe podział ten nie odegrał prawie żadnej roli. Po pierwsze, większość francuskich kardynałów nie przybyło na konklawe, a nieliczni, którzy byli w Rzymie, nie otrzymali w porę instrukcji od króla Henryka II. Liderzy frakcji procesarskiej, Sforza, Madruzzo i Gonzaga byli wprawdzie w Rzymie, ale również nie otrzymali przed konklawe żadnych instrukcji od cesarza Karola V. Co więcej, między nimi samymi nie był zgody. Madruzzo i Gonzaga sprzymierzyli się z ambitnym kardynałem d’Este, który był sprzymierzeńcem Francji. Zarówno Gonzaga jak i d’Este należeli do włoskich rodów książęcych i interesy swych dynastii z pewnością stawiali wyżej niż cesarza czy króla Francji. Kardynał Alessandro Farnese, lider włoskich kardynałów mianowanych przez Pawła III (tzw. „farnesianie”), sprzymierzony aktualnie z Francuzami, przebywał akurat w Awinionie i nie zdążył przybyć na konklawe. Z kolei włoscy kardynałowie mianowani przez Juliusza III („juliańczycy”) stanowili teoretycznie najsilniejszą frakcję, ale wobec braku lidera nie utworzyli jednolitego stronnictwa. W tych okolicznościach wśród elektorów sformowały się doraźnie dwa bloki, które dzielił przede wszystkim stosunek do kandydatury kardynała Ippolito d’Este, niemalże oficjalnie prowadzącego kampanię wyborczą na swoją rzecz[3]:
- stronnictwo popierające kandydaturę kardynała Ippolito d’Este. Zaliczali się do niego, oprócz samego kandydata, jedyni obecni Francuzi du Bellay i Armagnac, profrancuscy kardynałowie z Włoch, tj. Caetani, Veralli, Capodiferro, della Rovere i Pisani, a nadto procesarscy kardynałowie Gonzaga i Madruzzo oraz kilku „juliańczyków”: Innocenzo del Monte, Cristoforo del Monte, Bertani i Simoncelli;
- stronnictwo reformatorskie, dążące do wznowienia obrad Soboru Trydenckiego i kontynuowania dzieła moralnej odnowy Kościoła. Było ono przeciwne kandydaturze znanego ze swobodnych obyczajów Ippolito d’Este. Obóz ten miał zdecydowaną większość, choć część kardynałów znalazła się w nim jedynie z powodów politycznych, jako przeciwnicy kardynała d’Este. Przywództwo nad tym stronnictwem przejęli krewni papieża Pawła III kardynałowie Sforza (lider procesarskich kardynałów) i Ranuccio Farnese, a należeli do niego także Hiszpanie Cueva i Álvarez de Toledo, Portugalczyk da Silva, włoscy kardynałowie Pio di Carpi, Medici, Savelli, Cesi, Crispi, Carafa i Cervini spośród nominatów Pawła III oraz „juliańczycy” della Corgna, Ricci, Mercurio, del Pozzo, Mignanelli, Poggio, Cicala, Dandini, Saraceni, Cornaro i Nobili. Głównymi kandydatami z tej partii byli Cervini i Carafa.
Przebieg konklawe
Konklawe rozpoczęło się 5 kwietnia 1555. Mimo podziałów kardynałowie szybko osiągnęli konsensus. Wysiłki kardynała d’Este okazały się daremne z uwagi na zdecydowany opór silniejszej liczebnie frakcji reformatorskiej. Po krótkim wahaniu co do osoby kandydata (Cervini czy Carafa) liderzy reformatorów, Sforza i Ranuccio Farnese zaproponowali kardynała Marcello Cervini. Wobec nielojalnej postawy części zwolenników d’Este (np. Pisaniego, Madruzzo), kandydat ten bez trudu uzyskał wymaganą większość. Wieczorem 9 kwietnia Marcello Cervini został wybrany przez aklamację w kaplicy Pauliańskiej. Elekt zachował swoje dotychczasowe imię jako Marceli II. Następnego dnia rano odbyło się formalne głosowanie potwierdzające, w którym Marcello Cervini otrzymał wszystkie 36 głosów. Tylko on sam zagłosował na Carafę. Jeszcze tego samego dni został konsekrowany na biskupa i koronowany przez protodiakona Pisaniego[4].
Przypisy
- ↑ a b Vatican History. vaticanhistory.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-27)].; O. Panvinio, J. Strada, Epitome pontificum Romanorum a s. Petro usque ad Paulum IIII, gestorum videlicet electionisque singulorum & conclavium compendiaria narratio. Cardinalium item nomina... Onuphrio Panvinio,... authore... Ex musaeo Jacobi Stradae,... (J. de Strada edidit), Impensis Jacobi Stradae Mantuani, 1557, s. 423-425
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae Od XIV do XVI wieku (a sporadycznie nawet i jeszcze później) rozpowszechniony był zwyczaj nazywania kardynałów (nawet w oficjalnych dokumentach) nie według ich imion i nazwisk, lecz według pseudonimów nawiązujących najczęściej do miejsca pochodzenia, diecezji lub kościoła tytularnego danego kardynała.
- ↑ Pastor, s. 6-9; Setton, s. 611-613.
- ↑ Pastor, s. 8-11; Setton, s. 612-613.
Bibliografia
- Ludwig von Pastor: History of the Popes. T. 14. Londyn: 1924. (ang.). Brak numerów stron w książce
- Kenneth Setton: The Papacy and the Levant, 1204–1571. T. 4. Filadelfia: 1984. (ang.). Brak numerów stron w książce
Uzupełniające źródła internetowe
| XI wiek |
|
|---|
| XII wiek |
|
|---|
| XIII wiek |
|
|---|
| XIV wiek |
|
|---|
| XV wiek |
|
|---|
| XVI wiek |
|
|---|
| XVII wiek |
|
|---|
| XVIII wiek |
|
|---|
| XIX wiek |
|
|---|
| XX wiek |
|
|---|
| XXI wiek |
|
|---|
