Kościół św. Elżbiety w Gdańsku

Kościół św. Elżbiety w Gdańsku
Zabytek: nr rej. 398 z dnia 06.09.1971 r.[1]
kościół rektorski
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Miejscowość

Gdańsk

Adres

ul. Elżbietańska 1

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

parafia św. Brygidy w Gdańsku

Wezwanie

św. Elżbiety

Położenie na mapie Gdańska
Mapa konturowa Gdańska, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Elżbiety w Gdańsku”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Elżbiety w Gdańsku”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Elżbiety w Gdańsku”
Ziemia54°21′13,86″N 18°38′45,38″E/54,353850 18,645939
Kościół św. Elżbiety, ok. 1900

Kościół św. Elżbiety w Gdańsku – zabytkowy kościół rektorski, leżący w granicach parafii św. Brygidy archidiecezji gdańskiej. W latach 1622–1820 była to druga świątynia gdańskich kalwinistów.

Architektura

Świątynia jest budowlą gotycką z cegły, jednonawową, posiada jedną wieżę na osi, gwiaździste prezbiterium i jedną boczną kaplicę.

Kalendarium i organy

  • 13931394 – do istniejącego przytułku dla ubogich i chorych[2] dobudowano kaplicę św. Elżbiety. Przytułek został zamieniony w szpital.
  • 1417 – ukończono budowę właściwego kościoła św. Elżbiety, którego sylwetka do czasów obecnych zasadniczo nie zmieniła się. Zmianie uległa jedynie wieża i jej hełm.
  • 1547 – rozpoczęto budowę wysokiego wału fortyfikacyjnego. Zlikwidowano wtedy niektóre zabudowania szpitalne oraz cmentarz przykościelny. Zamurowano główne wejście do kościoła.
  • 1557 – świątynia przeszła w ręce ewangelików reformowanych.
  • 1844 – władze miasta sprzedały kościół wojsku. Do 1945 roku był to kościół garnizonowy, w którym odprawiano nieliczne nabożeństwa.
  • Koniec XIX w. – usunięto wały fortyfikacyjne.
  • 1945 – na przełomie marca i kwietnia kościół razem ze szpitalem przykościelnym zostały spalone. Odbudowy podjęli się księża pallotyni. Po 1945 r. nie odtworzono hełmu wieży, zastępując go daszkiem.
  • 1947 – otwarcie odbudowanego kościoła.
  • 19561958 – po październiku 1956 otrzymano pozwolenie na odbudowę dawnego szpitala, który odtąd pełni rolę domu duszpasterskiego.
  • 1993 – po remoncie kościół otrzymał obecny wystrój wnętrza.

Znajdujące się w kościele do 1945 r. organy zostały zbudowane w latach 1735-36 przez Andrzeja Hildebrandta i miały 29 głosów. W 1912 r. przebudowano je na system elektropneumatyczny z 24 głosami. Instrument uległ zniszczeniu w pożarze kościoła wznieconym 30 marca 1945 r. przez żołnierzy Armii Czerwonej. Dzisiejsze, zbudowane w 1957 r., mają 15 głosów[3].

Galeria

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2010-05-03].
  2. W 35. rocznicę pożaru na Wale Elżbietańskim. trojmiasto.pl, 16 grudnia 2005. [dostęp 2005-12-16].
  3. Andrzej Januszajtis Ostatni koncert organisty. Jak zmarł du Grain [dostęp 03.02.2014]

Linki zewnętrzne