Kazimierz Ryziński

Kazimierz Ryziński
Ryś
Ilustracja
pułkownik dyplomowany pułkownik dyplomowany
Data i miejsce urodzenia

30 października 1889
Sądowa Wisznia

Data i miejsce śmierci

7 lipca 1970
Londyn

Przebieg służby
Lata służby

1914–1947

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie
Armia Polska na Wschodzie
Polskie Siły Zbrojne

Jednostki

21 Pułk Strzelców Polskich → 145 Pułk Piechoty Strzelców Kresowych → 72 Pułk Piechoty,
Wyższa Szkoła Wojenna,
3 Pułk Strzelców Podhalańskich,
8 Dywizja Piechoty,
MSWoj.,
49 Pułk Piechoty,
Wojskowy Instytut Naukowo-Oświatowy

Stanowiska

dowódca plutonu,
dowódca kompanii,
dowódca batalionu,
szef sztabu dywizji,
szef wydziału MSWoj.,
zastępca dowódcy pułku,
szef instytutu

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna polsko-bolszewicka,
II wojna światowa (kampania wrześniowa: obrona Lwowa)

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Kawaler Orderu Orła Białego (Serbia)
Multimedia w Wikimedia Commons

Kazimierz Ryziński, ps. „Ryś” (ur. 30 października 1889 w Sądowej Wiszni, zm. 7 lipca 1970 w Londynie) – podpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, pułkownik Polskich Sił Zbrojnych.

Życiorys

Kazimierz Ryziński urodził się 30 października 1889 w Sądowej Wiszni[1][2][3]. W 1906 ukończył VI klasę w C. K. Gimnazjum z wykładowym językiem polskim w Przemyślu[4]. Z tej szkoły został usunięty za tworzenie kół samokształceniowych[5][3]. Przeniósł się do C. K. Gimnazjum w Jarosławiu, gdzie w 1910 ukończył VIII klasę[6], a w 1911 jako eksternista zdał egzamin dojrzałości[7]. Podczas nauki tamże wszedł w skład powołanej organizacji Związek Młodzieży Polskiej „Przyszłość” (PET)[8][9]. Od wiosny 1909 kierował ćwiczeniami wojskowymi gimnazjalistów, także w roku szkolnym 1909/1910[10]. Był także członkiem Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie” od 1910, należał do organizacji „Armia Polska”[3].

Podjął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego[3]. W latach 1911–1912 odbył służbę wojskową w armii austro-węgierskiej[5][3]. Po powrocie do rodzinnej Sądowej Wiszni pełnił funkcję komendanta oddziału Polskich Drużyn Strzeleckich[3]. Od 1913 przebywał w Brazylii[5][3]. W tym roku został jednym z dwóch nauczycieli w szkole Marechal Mallet, założonej przez polskich emigrantów z Towarzystwa im. Mikołaja Kopernika[11]. Tam był organizatorem i komendantem drużyny PDS[3]. Po wybuchu I wojny światowej działał na rzecz Legionów Polskich, m.in. dokonując zbiórki funduszy[3]. Zgłosił się do armii gen. Józefa Hallera[12]. Przybył do Francji, awansowany na stopień podporucznika, w kwietniu 1919 był dowódcą plutonu w 21 pułku strzelców polskich[3]. W szeregach armii Hallera powrócił do Polski w maju 1919[5][3]. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej na stanowisku dowódcy kompanii i adiutanta macierzystej jednostki, przemianowanej na 145 pułk piechoty Strzelców Kresowych[3].

Po nastaniu pokoju pozostał w Wojsku Polskim. Służył w sztabie Ministerstwa Spraw Wojskowych od czerwca 1921, w Szefostwie Administracji Armii od stycznia 1922[3]. Na początku lat 20. odbywał studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego oraz w Szkole Nauk Politycznych[3]. Został awansowany na stopień kapitana piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[13][14]. Od września 1923 ponownie był dowódcą kompanii macierzystej jednostki, przemianowanej w międzyczasie na 72 pułk piechoty i stacjonującej w Radomiu[15], a po miesiącu został przeniesiony na kurs doszkolenia w Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie[3]. Jako oficer nadetatowy 72 pułku piechoty odbył Kurs Normalny 1924–1926 w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie[16][3]. Uzyskał tytuł oficera dyplomowanego i pozostał na uczelni WSWoj. na stanowisku asystenta taktyki piechoty[17][3]. Został awansowany na stopień majora piechoty ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928[18]. Później pełnił stanowisko dowódcy batalionu 3 pułku strzelców podhalańskich od połowy 1928 do grudnia 1929[3]. Następnie został mianowany szefem sztabu 8 Dywizji Piechoty[3]. Później został szefem Wydziału Wyszkolenia Ministerstwa Spraw Wojskowych od października 1931[3]. W 1932 był oficerem Biura Ogólno-Administracyjnego I wiceministra spraw wojskowych[19]. Został awansowany na stopień podpułkownika[3]. Na początku czerwca 1935 został wybrany członkiem zarządu Towarzystwa Wiedzy Wojskowej[20]. 4 lipca 1935 mianowany zastępcą dowódcy 49 pułku piechoty[21][22][23][3]. Później przeniesiony do Wojskowego Instytutu Naukowo-Oświatowego, gdzie od marca 1938 był zastępcą szefa, a po okresie pół roku mianowany szefem[3]. Od listopada 1938 był równolegle redaktorem naczelnym czasopisma „Bellona”.

Po wybuchu II wojny światowej w 1939 ewakuował się na wschód wraz z kadrą WIN-O. Podczas kampanii wrześniowej sprawował stanowisko szefa sztabu obrony Lwowa od 11 września 1939[3]. Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939, uczestniczył w pertraktacjach z Sowietami w Winnikach w dniach 19, 21 września 1939. Po poddaniu miasta i klęsce polskiej wojny obronnej opuścił obszar Polski, jako jeden z nielicznych oficerów unikając aresztowania, po czym trafił do Francji i przebywał w Paryżu[3]. Tam pełnił funkcję kierownika Działu Propagandy Komendy Głównej od grudnia 1939 do czerwca 1940[3]. Później służył w Armii Polskiej na Wschodzie[3]. W Polskich Siłach Zbrojnych od 1945 pełnił funkcję komendanta Szkół Junaków i Młodszych Ochotniczek[3]. Został awansowany na stopień pułkownika[3].

Po demobilizacji w 1947 pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii i zamieszkał w Londynie[3]. Działał tam w środowisku kombatanckim[3]. W 1962 był członkiem zarządu i przewodniczącym Komisji Wydawniczej tegoż Koła Lwowian w Londynie[24]. Zmarł 7 lipca 1970 w Londynie[2][3][25]. Po kremacji na cmentarzu Streatham Park jego prochy planowano przekazać do pochówku w grobowcu rodzinnym w Polsce[2].

Ordery i odznaczenia

Publikacje

Przypisy

  1. ↑ Kolekcja VM ↓, s. 1.
  2. ↑ a b c Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 1 (18), s. 101, lipiec 1970. Koło Lwowian w Londynie. 
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af Piotr M. Boroń: Kazimierz Ryziński. muzeum-ak.pl. [dostęp 2017-10-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-05)].
  4. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum z wykładowym językiem polskim w Przemyślu za rok szkolny 1906. Przemyśl: 1906, s. 37.
  5. ↑ a b c d Kolekcja VM ↓, s. 4.
  6. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jarosławiu za rok szkolny 1910. Jarosław: 1910, s. 47.
  7. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Jarosławiu za rok szkolny 1911. Jarosław: 1911, s. 72.
  8. ↑ Wojciech Sasorski: 1906–1908. W: Księga pamiątkowa poświęcona zjazdowi jubileuszowemu z okazji 50-lecia istnienia Gimnazjum I. w Jarosławiu 1884–1934. Jarosław: 1934, s. 114.
  9. ↑ Jan Harlender: 1918–1914. W: Księga pamiątkowa poświęcona zjazdowi jubileuszowemu z okazji 50-lecia istnienia Gimnazjum I. w Jarosławiu 1884–1934. Jarosław: 1934, s. 119, 122.
  10. ↑ Jan Harlender: 1918–1914. W: Księga pamiątkowa poświęcona zjazdowi jubileuszowemu z okazji 50-lecia istnienia Gimnazjum I. w Jarosławiu 1884–1934. Jarosław: 1934, s. 122, 124.
  11. ↑ VI. Szkoły. W: Wojciech Breowicz: Ślady Piasta pod Pinioram. Szkic z dziejów wychodźstwa polskiego w Brazylii. Warszawa: Polonia, 1961, s. 1.
  12. ↑ Wiktor Jedliński: Młodzież Gimnazjum I. w walkach o Niepodległość. W: Księga pamiątkowa poświęcona zjazdowi jubileuszowemu z okazji 50-lecia istnienia Gimnazjum I. w Jarosławiu 1884–1934. Jarosław: 1934, s. 175.
  13. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 420.
  14. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 363.
  15. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 331.
  16. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 292, 1365.
  17. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 126.
  18. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 184.
  19. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 33, 420.
  20. ↑ Oficerskie kursy języków obcych. Obrady delegatów T-wa wiedzy wojskowej. „Warszawski Dziennik Narodowy”. 15B, s. 9, 9 czerwca 1935. 
  21. ↑ Nowi dowódcy i zastępcy dowódców pułków. „Gazeta Lwowska”, s. 4, nr 155 z 11 lipca 1935. 
  22. ↑ Nowi dowódcy i zastępcy dowódców pułków. „Warszawski Dziennik Narodowy”. 44B, s. 7, 10 lipca 1935. 
  23. ↑ Nowi dowódcy i zastępcy dowódców pułków. „Gazeta Lwowska”. 155, s. 4, 11 lipca 1935. 
  24. ↑ Sprawy organizacyjne. „Biuletyn”. Nr 2 (3), s. 61, 62, listopada 1962. Koło Lwowian w Londynie. 
  25. ↑ Kazimierz Ryziński. ancestry.co.uk. [dostęp 2017-10-10]. (ang.).
  26. ↑ M.P. z 1931 r. nr 87, poz. 137 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  27. ↑ M.P. z 1934 r. nr 259, poz. 337 „za zasługi w służbie wojskowej”.
  28. ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 101 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.
  29. ↑ Odznaka honorowa Koła Lwowian. „Biuletyn”. Nr 19–20, s. 111, lipiec 1971. Koło Lwowian w Londynie. 
  30. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. Nr 19 z 12 grudnia 1929 r., s. 362.
  31. ↑ Ruch wydawniczy. Nowe książki nadesłane do redakcji. „Prosto z Mostu”, s. 6, 5 lutego 1939. 
  32. ↑ Człowiek charakteru i czynu. Ciekawe studium pułk. Kazimierza Ryzińskiego. „Wschód”. Nr 122, s. 3, 19 marca 1939. 

Bibliografia