Kawiarnia Avion

Czytelnia i kawiarnia Avion
Ilustracja
Czytelnia i Kawiarnia Literacka Avion
Państwo

 Czechy

Kraj

 morawsko-śląski

Miejscowość

Czeski Cieszyn

Adres

ul. Główna 87, 737 01 Czeski Cieszyn

Architekt

Avion: Michał Maksymilian Scheer, Noiva: Czesław Mendrek, Andrea Šacherova

Ukończenie budowy

1933

Zniszczono

1939

Odbudowano

2010

Pierwszy właściciel

Rosalia Wiesner

Położenie na mapie Czeskiego Cieszyna
Mapa konturowa Czeskiego Cieszyna, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Czytelnia i kawiarnia Avion”
Położenie na mapie Czech
Mapa konturowa Czech, blisko prawej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Czytelnia i kawiarnia Avion”
Położenie na mapie kraju morawsko-śląskiego
Mapa konturowa kraju morawsko-śląskiego, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Czytelnia i kawiarnia Avion”
49,749440°N 18,626412°E/49,749440 18,626412
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Kawiarnia Avion – historyczny budynek kawiarni, która znajdowała się w Czeskim Cieszynie w latach 1933–1939. Na jej pierwotnym miejscu, w roku 2010, została odbudowana Czytelnia i kawiarnia Avion według projektu Noiva[1].

Historia

W roku 1932 żydowska właścicielka Hotelu National[2], Rosalia Wiesner[3] (1885–1942), postanowiła zbudować nową cukiernię i kawiarnię na rogu Saskiej Kępy i al. Masaryka[4][5]. Projekt opracował słowacki architekt Michał Maksymilian Scheer (1902-2000), pracę budowlaną przeprowadziła firma Nekvasil[6]. Obiekt został ukończony latem roku 1933. Od roku 1935 kawiarnię wynajmował E. Streck. 1 września 1939, w trakcie wycofywania się wojsk polskich, został wysadzony w powietrze pobliski most graniczny (obecnie Most Przyjaźni). Fala detonacyjna zdemolowała kawiarnię[7]. W związku z tym, że chodziło o majątek żydowski, niemieckie władze kazały obiekt rozebrać. W roku 1952 spłonął też Hotel National, który również częściowo zdemontowano, a pozostałości przerobiono na dom mieszkalny. Miejsce, które zajmowała kawiarnia, zostało po wojnie upaństwowione[8].

Odbudowa obiektu

W ramach czesko-polskiego projektu Revitalpark 2010 została zrealizowana budowa nowego budynku Czytelni i Kawiarni Avion/Noiva[9]. Propozycję przygotowali architekci Czesław Mendrek oraz Andrea Šacherova[10][11].

Ponieważ znak towarowy AVION był zarejestrowany dla innej Kawiarni Avion, nowy obiekt nosił początkowo nazwę NOIVA. Tekst na szybie kawiarni czytany od wnętrza widniał jako „AVION”[7]. Na mocy uchwały radę miasta budynek został przekazany kierownictwu Biblioteki Miejskiej Czeski Cieszyn[12] pod nazwą Czytelnia i Kawiarnia Literacka Avion[6]. Obsługę zapewniają studenci technikum hotelarstwa, handlowego i poligraficznego w Czeskim Cieszynie[10]. Kawiarnię otworzono 17 czerwca 2010[9].

Stolperstein

Przed kawiarnią do bruku został włożony stolperstein (Kamień Pamięci) – mały sześcian betonowy z płytką z mosiądzu, na którym wyryto imię Rosalii Wiesner oraz informację o jej losach. Autorem jest niemiecki artysta Gunter Demnig[13][14].

Galeria

  • Kawiarnia z widocznym napisem
    Kawiarnia z widocznym napisem
  • Kawiarnia - ujęcie z boku
    Kawiarnia - ujęcie z boku
  • Wnętrze kawiarni
    Wnętrze kawiarni
  • Kawiarnia Avion
    Kawiarnia Avion
  • Kawiarnia Avion - widok z Mostu Przyjaźni, na granicy polsko-czeskiej
    Kawiarnia Avion - widok z Mostu Przyjaźni, na granicy polsko-czeskiej
  • Stolperstein (Kamień Pamięci) przed kawiarnią Avion, poświęcony pierwszej właścicielce obiektu, Rosalii Wiesner
    Stolperstein (Kamień Pamięci) przed kawiarnią Avion, poświęcony pierwszej właścicielce obiektu, Rosalii Wiesner

Przypisy

  1. ↑ W kawiarni Avion, której nie ma – Renata Putzlacher [online] [dostęp 2021-10-30] (cz.).
  2. ↑ Legendarna cieszyńska kawiarnia Avion znów kusi gości [online], histmag.org [dostęp 2021-11-09].
  3. ↑ Franciszek Pasz, Żydzi i my w Cieszynie, wyd. 2, Cieszyn: [publisher not identified], 1997, ISBN 83-906195-0-4, OCLC 39227321 [dostęp 2021-11-09].
  4. ↑ Marcin Czyżewski, Czesi odbudują dawną kawiarnię przemytników [online], katowice.wyborcza.pl, 2 lutego 2009 [dostęp 2021-11-09].
  5. ↑ Cieszyn - Czytelnia i kawiarnia "Avion" - zdjęcia, mapa [online], fotopolska.eu [dostęp 2021-10-30].
  6. ↑ a b Co mají společného těšínský a brněnský Avion? [online], Brno, 3 lutego 2017 [dostęp 2021-11-11] (cz.).
  7. ↑ a b AVION, kawiarnia której nie ma - reportaż w Trójce [online], PolskieRadio.pl [dostęp 2021-11-09].
  8. ↑ kavárna Avion :: Český Těšín [online], ceskytesin.webnode.cz [dostęp 2021-10-30].
  9. ↑ a b Redakcja, Cieszyn: Jedna noga w Polsce, druga w Czechach. I jest atrakcja [online], Dziennik Zachodni, 14 czerwca 2010 [dostęp 2021-11-09] (pol.).
  10. ↑ a b Ceska Televize, z (ilustr.), Příběhy domů: Kavárna AVION-NOIVA [online], Česká televize [dostęp 2021-11-11] (cz.).
  11. ↑ ING. ARCH. CZESLAW MENDREK, ING. ANDREA ŠACHEROVÁ, Renata BUCHTOVÁ., Studie interiéru literární kavárny NOIVA vybudované na místě historické kavárny AVION, 2010.
  12. ↑ Cieszyn: Jedna noga w Polsce, druga w Czechach. I jest atrakcja, „Dziennik Zachodni”, 14 czerwca 2010 [dostęp 2021-11-09] (pol.).
  13. ↑ Tomáš Januszek, Kámen připomíná zakladatelku kavárny Avion Rozálii Wiesner, „Moravskoslezský deník”, 1 listopada 2012 [dostęp 2021-11-09] (cz.).
  14. ↑ Stolperstein w Czeskim Cieszynie przypomina o założycielce kawiarni Avion | Gazetacodzienna [online], gazetacodzienna.pl [dostęp 2021-10-30].