Karkar (wyspa)

Karkar
Ilustracja
Zdjęcie satelitarne, Karkar w górnym lewym rogu, po prawej wyspa Bagabag, w lewym dolnym rogu Nowa Gwinea (NASA)
Kontynent

Australia i Oceania

Państwo

 Papua-Nowa Gwinea

Akwen

Morze Bismarcka

Archipelag

Archipelag Bismarcka

Powierzchnia

~400[1] km²

Populacja (2011)
• liczba ludności
• gęstość


49 454[2]
~124 os./km²

Położenie na mapie Papui-Nowej Gwinei
Mapa konturowa Papui-Nowej Gwinei, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Karkar”
Ziemia4°38′30″S 145°58′36″E/-4,641667 145,976667
Multimedia w Wikimedia Commons
Stożek wulkaniczny Bagiai wewnątrz kaldery

Karkar (czasem spotykany zapis Kar Kar[3]) – wulkaniczna wyspa w Archipelagu Bismarcka na Morzu Bismarcka, położona w odległości 16 km od północnego wybrzeża Nowej Gwinei[4]. Administracyjnie należy do Papui-Nowej Gwinei, do prowincji Madang[5].

Wyspa ma owalny kształt i jest silnie zalesiona[4]; mierzy około 25 km długości i 19 km szerokości[6]. Zajmuje powierzchnię około 400 km²[1].

Wulkan

Tworzący wyspę czynny wulkan Mount Uluman to stratowulkan zbudowany ze skał bazaltowych i andezytowych. Na jego szczycie znajdują się dwie kaldery usytuowane jedna w drugiej. Zewnętrzna kaldera o średnicy 5,5 km powstała w trakcie jednej lub kilku erupcji, z których ostatnia miała miejsce około 9 tys. lat temu. Mniejsza (3,2 km średnicy), wewnętrzna kaldera o stromych ścianach o wysokości 300 m utworzyła się około 800–1500 lat temu. Po północnej i południowej stronie kalder znajdują się stożki pasożytnicze. Najwyższy (Mount Kunugui) wznosi się na 1839 m n.p.m.[6]

Większość historycznych erupcji wulkanu (pierwszą odnotowano w 1643) pochodzi ze znajdującego się w wewnętrznej kalderze stożka o nazwie Bagiai[6]. Podczas erupcji w 1979 zginęło dwóch wulkanologów, którzy obozowali przy krawędzi wewnętrznej kaldery[7]. Ostatnia erupcja wulkanu miała miejsce w 2014[6].

Ludność

Mimo zagrożenia aktywnością wulkanu Karkar należy do najgęściej zaludnionych terenów prowincji Madang. W 2011 wyspa liczyła około 49 tysięcy mieszkańców. Zamieszkują oni pas przybrzeżny, a poziom ich dochodów jest wysoki w porównaniu do reszty prowincji[5].

Rolnictwo

Potencjał uprawowy gleby jest wysoki, sprzyjający jest też klimat. Znajdują się tu plantacje kakaowców i palm kokosowych (produkcja kopry). Uprawia się też m.in. taro, bataty, banany[5].

Historia

Jako pierwszy z Europejczyków wyspę dostrzegł hiszpański nawigator Inigo Ortiz de Retes(inne języki) 10 sierpnia 1545 z pokładu żaglowca San Juan[8].

W trakcie II wojny światowej Karkar okupowali Japończycy. Na początku 1944 wyspę zaatakowało alianckie lotnictwo. W marcu tegoż roku Japończycy opuścili wyspę, a 2 czerwca wylądowali na niej żołnierze Australian Army[3].

Przypisy

  1. ↑ a b Arthur Dahl: Karkar. [w:] Island Directory [on-line]. 1988-11-16. [dostęp 2018-01-16]. (ang.).
  2. ↑ Broszura z wynikami spisu ludności z 2011 roku. National Statistical Office Papua New Guinea, 2013. [dostęp 2018-01-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-06)]. (ang.).
  3. ↑ a b Karkar Island (Kar Kar Island). [w:] Pacific Wrecks [on-line]. [dostęp 2018-01-16]. (ang.).
  4. ↑ a b Karkar. [w:] oceandots.com [on-line]. [dostęp 2018-01-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-11-20)]. (ang.).
  5. ↑ a b c Madang Province. W: L.W. Hanson, B.J. Allen, R.M. Bourke, T.J. McCarthy: Papua New Guinea Rural Development Handbook. Canberra: The Australian National University, 2001. ISBN 0-9579381-0-1.
  6. ↑ a b c d Karkar. [w:] Global Volcanism Program [on-line]. National Museum of Natural. History Smithsonian Institution. [dostęp 2018-01-16]. (ang.).
  7. ↑ Karkar. Papua New Guinea Department of Mining. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-29)]. (ang.).
  8. ↑ Francisco Coello. Conflicto hispano-alemán. „Boletín de Sociedad Geográfica de Madrid”. XIX, s. 317, 1885. (hiszp.). 

Linki zewnętrzne