Karabin SWT

SWT-40
Ilustracja
SWT-40
Państwo

 ZSRR

Rodzaj

karabin samopowtarzalny

Historia
Prototypy

1940

Produkcja

1940–1945

Wyprodukowano

1 600 000

Dane techniczne
Kaliber

7,62 mm

Nabój

7,62 × 54 mm R

Magazynek

10 nab.[1]

Wymiary
Długość

1226 mm[1]

Długość lufy

635 mm[1]

Masa
broni

3,9 kg (bez magazynka), 4,51 kg (karabin załadowany)

Inne
Prędkość pocz. pocisku

840 m/s

Szybkostrzelność praktyczna

~25 strz./min

Zasięg maks.

1500 m[1]

SWT (ros. Самозарядная винтовка Токарева[a] pol. Samopowtarzalny karabin Tokariewa) – radziecki karabin samopowtarzalny skonstruowany na przełomie lat 30 i 40 XX w. przez Fiodora Tokariewa. Używany głównie w czasie wojny radziecko-fińskiej 1939-1940 i tzw. wielkiej wojny ojczyźnianej 1941-1945.

Historia

W 1938 roku w ZSRR przeprowadzono konkurs na karabin samopowtarzalny, następcę karabinów powtarzalnych Mosin wz. 1891/30 i niezbyt udanego karabinu automatycznego AWS. Zwycięzcą konkursu został Fiodor Tokariew.

SWT-38

Jego karabin został przyjęty do uzbrojenia w 1938 roku[1]. W następnym roku wyprodukowano krótką serię karabinów oznaczonych jako SWT-38. Były one testowane w warunkach bojowych w czasie wojny zimowej. Efektem testów było wprowadzenie do produkcji w 1940 roku zmodernizowanej wersji karabinu Tokariewa oznaczonej jako SWT-40[1]. Jednocześnie rozpoczęto wytwarzanie wersji wyborowej wyposażonej w celownik optyczny PU[1].

Do ataku Niemiec na ZSRR planowano przezbrojenie drużyn strzeleckich Armii Czerwonej w karabiny samopowtarzalne i do końca 1941 roku wyprodukowano ich ponad milion[2]. Od 1942 roku jednak ograniczono ich produkcję i powrócono do wyposażania żołnierzy w karabiny powtarzalne Mosina, przy tym znaczna liczba SWT została utracona w pierwszych miesiącach wojny[2]. Produkcja nowego karabinu okazała się znacznie trudniejsza niż starego Mosina. Okazało się ponadto, że żołnierze Armii Czerwonej wykazują zbyt małą dbałość o broń, wskutek czego karabiny SWT w ich rękach często się zacinały. W efekcie karabiny SWT stanowiły stosunkowo niewielką część broni długiej używanej przez wojska radzieckie i nigdy nie zastąpiły starszych wzorów.

Po ataku niemieckim na ZSRR w 1941 roku spora liczba SWT dostała się w ręce żołnierzy niemieckich. Otrzymały one oznaczenia Selbstladegewehr 258(r) (SWT-38), Selbstladegewehr 259(r) (SWT-40) i Selbstlade-Zielfernrohrgewehr 260(r) (SWT-40 z celownikiem PU).

Około 3000 SWT-38 zostało zdobytych przez Finów podczas wojny zimowej, a dalsze ok. 17.000 SWT podczas tzw. wojny kontynuacyjnej 1941-1944, i było następnie używanych przez wojsko fińskie, gdzie cieszyły się popularnością wśród żołnierzy[3].

SWT-40 w wersji wyborowej

Oprócz Finów, również i Niemcy bardzo cenili zdobyczne krabiny SWT[4]. Bardzo dobrą opinię o karabinie snajperskim SWT-40 miała też Ludmiła Pawliczenko, snajperka i Bohater Związku Radzieckiego[5].

W 1942 roku zaprzestano wytwarzania wersji wyborowej, natomiast w 1945 roku po rozpoczęciu produkcji karabinka samopowtarzalnego SKS, ostatecznie zamknięto produkcję SWT. Dokładna wielkość produkcji pozostaje nieznana, ocenia się, że powstało 1,6-2 milionów sztuk SWT[2].

Opis techniczny

Karabin SWT-40 był bronią samopowtarzalną. Automatyka broni działała na zasadzie odprowadzania gazów prochowych, tłok gazowy o długim skoku, zamek ryglowany przez przekoszenie. Broń strzelała z zamka zamkniętego. Mechanizm spustowy z możliwością strzelania ogniem pojedynczym. Zasilanie z pudełkowych magazynków o pojemności 10 naboi[1]. Można było także ładować magazynek bez odłączania go od broni za pomocą pięcionabojowych łódek od karabinu Mosin[2]. Przyrządy celownicze składają się z muszki i celownika krzywkowego[1] (ze szczerbinką).

Zobacz też

Uwagi

  1. trl. Samozariadnaja wintowka Tokariewa

Przypisy

  1. a b c d e f g h i Andrzej Ciepliński; Ryszard Woźniak Encyklopedia współczesnej broni palnej s. 221
  2. a b c d Krzysztof Winiecki: SWT-40 kontra M1 Garand, "Broń i Amunicja" nr 03/2013, ss.34-35
  3. Semiautomatic and Automatic Rifles w serwisie JAEGER PLATOON: FINNISH ARMY 1918 - 1945 WEBSITE [dostęp 29-8-2016]
  4. Nikołajew 2018 ↓, s. 13.
  5. Nikołajew 2018 ↓, s. 14.

Bibliografia